Katalog

İnsanoğlu müziğin büy Bazı şarkılar hüzün, bazıları mutluluk verir. Peki ama bu nasıl oluyor? Fiziksel titreşimlerin ne şekilde duygulara dönüştüklerini çözen araştırmacılar, en gizemli sanatın nasıl geliştiğini de buldular. Yoksa insanı sosyal bir varlık haline getiren müzik miydi? I Johann Sebastian Bach hep olum auz kdlacdk Hdttd duııya sonsuz bır buz tabakasryla ortuldugunde ya da Cune:? gezemıu kdvutdCdk olsd bıle ustdnın "Ayarlı Pıyano"eseı ırun ıkmcı bolurnuııdekı famajor preludu hep vaLk Bdclı m pıeludu, dunydnın sonu geldıkten sonra "Voyager" uzay sondasında uzak dunyalaıa doğıu yol dlıyoı olacdk çunku Alttn kapldma bakır bır plak uzerıne kaydedı lerı prelut, şu sıralaı ddkıka da bın kılometre lık bır hızla uzaklaşıyoı Uzaydd mılydrldica yıl daydrıacak kayıt rıha7i uzcrındc Bach besteleıı dısmdd 26 muzık esenyle bıılıkie bö dılde 'merhaba" da bulunuyor Hatta uzay sondasında bu de kul ldiıırn tanfıyle bıthkte 16 2/3 devırlı alurrırn yum bıı pıkap da vaı Pekı arıid uzayuldr bu seslı mesajlardan ne anlayaeaklar kP Voyagor uydusundakj duııya ve ırısan lesımleıı gızerrüı mesajı gonderenleırn ne tuı yaratıklaı olduklaıı vc neıe deıı geldıklerı hdkkındd bılgı verpbüırlpı Gereklı şıfro çozuldugunde sozcukler ve ma temdtık foımulleımden de bır dnlam çıkanla büır Ama bıı pıelud dunya dışı vaılıklaı tdid uııddiı sddece kuı u guıultu olarak algıldnmaz mı 9 Muzık deıuıdenetkıleyebılu Hıçbıt msan muzıgın buyıifnıne karşı bagışık degıldu Scslerın bııbıruu ızlemesı ne kaddi atüdinsız olursa olsun hıçbır kultur muzıkten yoksun değüdıt Endonezydlüdiın Gdirıeldiı muzıgı oLsun Sıbırya'dakı Tuva goçerlermrn çıft ton lu ıidkdiatldiı ya da Maria Callas ııı sopıa nosu olsun Müzik ahenkli, kışkırtıcı ve büyüleyicidit. İşin sırrı çözüldü? Pekı ama bu nasıl mumkun oluyor' Et küı bu ııüm nıçm uısdrun tum bedemne ışlı yor 9 Nasıl oluyor da bır akoı t huznu ve ozle rm uyandııııken dıger bır akort insanı rıeşelendırebüıyor9 Uflemeleı vrn malar ve ottuı meleı ne ıse yarıyor9 Ve muzık gerçekte no kadaı duzenlı 9 Rdkdmkı ve sesleı neden ıİLşkılı Ve ınsa" noglu ne zamandan beı ı muzık yapıyoı ? Modem bıknılüiuı yonterrıleııyle psikologlar, beyin araştırmacıları, matematikçiler ve müzik araştırmacıları şırndı bu fenomenm sebebını çozdulcı Oo lulen o kı muzık amaçsız bu boş zaman uğraşındarı ote bır çaba Yenı bulgulaı muzıgın msan ve uısdiun yd^din bıçırnıyle ne kdddi ıçı ıçe oldugımu gostermekte Muzık doğanın kültüre donuşrrıu^, halı Içı boş bu kutugun se.sı nızgaıuı üüı^ı hatta dusen bıı tdşm çıkaıdığı ses bıle msanoglunun muzıgı ne şeklıde algıladıguu ve yoıumladıguu dçıklıyoı Melodiler ve ritimler uzunru se vınç ve ozlemleıuı ı^Iemnesuıden soıurrılu beyın bolgeleı ını etkılemekte Bu açıdan ba kildıQındd muzığuı duygu dunyasırw qıden kapıyı açtıgı ^oylenebılu İnsan beyni en bdsındrtn ıtıbaıen muzıge goıe progı amlanmıştu Bukaç aylık bebekleı bıle alıenklı nıuzıı^ı ve kakatonıyı bubuınden ayırt edebüııler Gözleri görmeyen tenor Andrea Bocelll ve keman vlrtüözu Ruth Rogen, geçtiğitniz yıl Paı ' Muzıgın kokenı hayvanlar dunyasına kadar uzanır Insan ük sozcugu kullanmadan çok once muzık kulrurun ük ıfade bıçımıydı Aslmda duşunuıleı muzıgın daha çok çekıcı ve yogun etkısuu çozmeye çalısıyorlaı tmmanuel Kant muzıgı duygulann doğal dılı oldidk kdbul edeıken Friedrich Schiller muzısyenı ıuh ressamı gıbı goıurdu Fe nomenı ük kez büımsel oldidk dçıklamaya ba.şlayanlar Yunanlılaı oldu oldugunu buldu Seslet orada burada dans eden mı hava molekulleı ıııden başka bu ^ey değü kulagunızd guerüeıın kahtpsı de bunlaım 1 reketme baglı Su şınldaı taşlar takırdaı yapıaklaı şırdar ve kum gıcııddi anid bu sraleı uı lııç ıımu/ık degıldu HdVd molekıılletıbu tuı < mltulerde tıpkı kızduünuş aıüaı gıbı tac bır bıçunde uçusurlar HdVd molekıülen cak aynı anda bellı bu üua ıçınde tıtıe^tıkl zaman bır ton oı taya çıkaı Dogalolaıako şan ve enstrumanlaıld uıetüen toıüaı qenel ust uste bmen tıtreşımleıdıı "Bıı korıseı sdlonundakı heı hdVdino kulu geıçekten de tum enstnımanlann tıtı şımleıını vahşı bu daııstd buleijtıııı' dı dçüdıyor Ameııkdlı muzık araştumansı h beıt Jouıddm bu kaıma^ık auıecı Bu daı kavramak ve tum ozgun tıtreşımleı ı ayık mak ısıtme duyumuzun muthış bu yetısıo Kulak ılk başta son deıece zayıf donatıln bır oıgandu Işıtme oıgaıunuz sadece yakl şü< 5000 tuy hucıesıyle (gozumuz objek dogıu algüayabümek ıçın 120 mılyon fotoı septoıden yaıaılanıı) ses dalgalaıını elektı uyartılaıına donuştuıiu Mınık tıtıeşınüeı k tekyi lofon aletleı Müziğin kilometre taflan Tunf i kezkı Alman blllm adamlan 1973 yıvezll lında Gelfsenkösterie kaıabaun/.5.30ı dakl bir mağarada kuğu kemlkalınt, ğlnden yapılmış JS 000 yıllık İlk kişi Kendı çagının çok otesuıde olan Pitagoras, I O hOO yılında ılgınç bır bıçunde ük kez matematık ve muzık arasmdakı bağlantıyı ortaya koyan kışıdır Tek bu telıyle bır tur gıtaıa benzeyen monokoıt ydidımıyla dusu nuı muzü< sanatmırı gızlerını çozmeye çalı şııken temel muzık enteıvdlleıının basıt sayı fdrkldrıyld dçıklanabüecegını ogrendı Pıtagoras monokoıdun telını 1 2 şeklınde bolunce ıkı telın tum muzık eserlermm temel enteıvalmı oluştıııan bu oktavlık aralıkla çaldıCfinı faık pttı Ydşamı boyunra matematüctekı kusıusuzlugu aıaştuanYunanlı tabu kı bu keşıf karşısmda buyulenmıştı Buluş, doga kıtabının matematık düıyle yazümış olduguna dayanan mekanık dunya goruşuyle ortusuyoıdu Pıtagoids dalıa sonrd monokort sayesınde bırkaç temel muzüc enteı valı daha uıe terek bıraz gelıştuılmışı bugun de batı dunyasmda kullanümakta olan taııhuı ük portesını gehştırdı Ancak Pıtagoıas'ın sayı oyunlanyla ılgılı ük fızıkspl dçıkldmalar nota sıstemı çok seshlık ve armorunın büındığı 17 yyda Fıansız keşış VP matematıkçı Marin Mersenne taıafmdan geüıüebüdı 40 nıetıe uzunlugıuı dakı tellerı çalmaya başaran Mersenne, bun lann tıtreşımleı ını sayarak bu oktavm geıçekten de temel notadan üa mıslı daha hızlı Sanatların en ilginci Kuifkıı.suz tnuzık ınsanoglunun gplıştır mış oldugu sanatlaım en üguıcıdır Resırrı şı a ya da heykpltıraşlıgın aksıne dunyayı temsıl etmez Bıı akoı t hıçbıı üey ıfade etmedığı gı bı bu melodırun de hıçbır anlamı yoktıır Muzık öziinde sadece matematiktiz yanı uekansldtı fiziksel kuralldra gore ust uste bmen hesaplanabılır hava tıtreşurıle n Ve bujıa idğmerı matematiğin duygulara dönüşmesi gibi bir mucize gerçekleşir! Seslerin büyüsü Mezof. Bach ın büstü ve parthyonu: Dahlyane bir matematlk düzeninln tonucu mu? bir fltit buldular. Neolitlk dönemde dellkll flüt, arp, n yüzlü ı aletleı m gös he Ilk tlldl.