Katalog

Tablo 4 fnsanlann bilgi tabibi olduklan blllmsel kavram sayuı lllllllllllllh 7.0 6.8 Aday ülkeier ccu Euistyt Ekonomik değet yaratmak Türkiye Bilimler Akademisi'nin Abant'taki GEBÎPProjesi (Üstün Yetenekli Genç Bilim Insanlanm Ödüllendirme Projesi) çerçevesinde yapılan değerlendirme toplantüarından birinde, TÜBÎTAK'm eski başkanlanndan fizik profesörü Dinçer Vlkü, ısrarla bir gerçeğin altını çizerek, teknoloji, ekonomik değer ve hizmet üretecek ve ülkemize doğrudan katkıda bulunacak projelerin öncelikle geliştirilmesi ve desteklenmesinin önemini vurguladı. Şüphesiz, bu düşünce yülardır dergimizde çeşitli tartışmalarda ve bu köşede de dile getirildi. Henuz bilimi ve bilime dayah hizmeti doğru dürüst üretmeyi öğrenememiş ve bu alanda bir kültür geliştirememiş ulkelerde, bilimin kurumsal yapısmdan ve insanlanndan teknolojiye, uygulamalara yönelik yuksek bir üretkenlik beklemek hayal olabilir. Hele, geçmişinde teknoloji ve bilimle derinlemesine bir kültürel ahşvehş kuramamış ve milletinin de teknolojik yaraücıhktan uzak oldugu (tutulduğu!) bir ülkede! Ama, tarihsel olarak daha ne kadar siire mazur gösterebileceğiz kendimizi? Geçmişimize sığmıp duracağız? Bugün dünyada araştırma makalesi üretiminde 22. sıraya oturmuş bir ülkede, bence büyükbir dönüşümün de başlaması gerekir. Dinçer Ülkü, OECD ülkelerinde bilim ve araştırma konulanm incelerken karşüaştığı çok çarpıcı bir gerçeği dile getirdi: "Gelişmiş ulkelerde bilime harcanan zaman, para ve emeğin toplam yüzde 75'i uygulamah bilimlere yönelikken, bizim gibi ulkelerde ise temel bilimlere yönelik". Büimsel etkinlikleri yüzde 7580 olarak temel bilimsel araştırmalarda yoğunlaşmış ülkelerin hepsi geri kalmış ülkeler! Ulusal toplam arge miktarmm büyük bir kısmmı, hem de arttırarak, ekonomik değer yaratacak uygulamah bilimler sürecine hızla girmek zorundadır Türkiye. Ashnda Ulusal Inovasyon Sistemi de bu sürecin ta kendisidir. TÜBİTAK'm uzun zamandır süren "Vizyon 2023" projesinin de belkemiğini "teknoloji üretimi", "uygulamah bilimler" oluşturuyor. Geniş bir platformda yapılan çahşmalardan elde edilen ve yeni açıklanan son sonuçlar, zaten bilinen bir gerçeği yeniden dile getiriyor: "Stratejik teknolojiler için ölçütler"de öncelik "rekabet gücü" ile "bilim, teknoloji ve yenilik yeteneği"ne tanmmış. "Vizyon 2023 Projesi Yönlendirme Kurulu"nun, geniş tabanda yaptığı çalışmalarınm sonucunda saptadığı, "Stratejik Teknoloji"lerin belirlenmesinde kullanüacak 5 ölçüt şunlar: "Rekabet Gücü: Türkiye'nin ulusal ve uluslararası piyasalardakipayının, üretkenlik artışı yoluyla ve özellikle yuksek katma değerli ürün ve hizmetlerde artması; Bilim, Teknoloji ve Yenilik Yeteneği: Türkiye'nin bilim, teknoloji ve yenilik (inovasyon) süreçlerindekiyeteneklerinin artması; Çevre Duyarhlığı ve Enerji Verimliliği: Çevre sorunlarınm giderilmesi, çevrenin korunması ve enerji tasarrufu ve verimliliğinin artınlması; Ulusal Katma Değer: Yerel üretimin artması ve yerel kaynaklann bu doğrultuda değerlendirilmesi; Yaşam Kalitesi: Ülke genelinde insan yaşamınm süresi, niteliği ve konforunun artması." Böyle tartışma ve sonuçlar şüphesiz yararlıdır. Umarız tabanda bir teknoloji bilincinin hızla gelişmesine de katkıda bulunuyordur. Anladığımız kadar, şimdiyine benzer uzun tartışma süreçleriyle, bu beş kıstasa göre, "Türkiye için stratejik teknolojiler listesi" belirlenecek. Sonra da bunlar ilan edilecek. Herhalde, TÜBtTAK, teknolojilerin geliştirilmesine hem kendi enstitülerinde hem desteklenecekprojelerde öncelik tanıyacak. Yine herhalde Bilim ve Teknoloji Yuksek Kurulu'na götürülecek "Stratejik teknolojiler listesi". Oradan bir karar çıkacak şüphesiz. Devletin organ ve kurumlannm uygulamalannda bu "Türkiye için stratejik teknolojiler listesinin" göz önüne almması istenecek... Ve "Vizyon 2023"projesinin sonuçlarmı, bu belirlenen teknolojilerin geliştirilmesi ve desteklenmesi ile, Cumhuriyetimizin kuruluşunun 100. yıldönümü olan 2023 yılında göreceğiz... Ne görmeyi umuyoruz? Örneğin, eğer seçildikleri takdirde, mesela nano teknoloji vb gibi 10 stratejik teknoloji alanında, Türkiye dünyanm sayılı ülkeleri, merkezleri arasmda olacakl Bunlan hem de kendi ülkesinde uyguîamaya geçirmiş olarak! Kaçyıl kaldı? 20 yıl. Teknolojilerin saptanması süreçlerini de dikkate alırsak, bu düşün gerçekleşmesine şurada topu topu 18 yılcık kaldı! Ben dişimi sıkacağım! Önemli olan ülkemizin lOO.kuruluş yılında, uluslararası aleme başı dikmerhaba diyebilmesidir. Sizin düşleriniz ne âlemde? obursali@cumhurıyet com.tr CBT Intemet adresı wwwcumhuriyet.com.tr Cumhuıiyst BİLİMTEKNÎK • No: 840 26 Nisan 2003* tmtiyaz sahibi: Yedi Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. adına tlhan Selçnk . Yayın Daıuşmanı: Orhan Bursalı • Sorumlu Müdür: Mehmet Sucu Görsel Yönetmen: Tttles Hasdemir • Ba»kı:Merkez Gazete Dergi Basım Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş. Matbaası Esenboğa yolu 13. km. Pursaklaı/ Ankaıa. tdare Merkcri ve Yazıyma adıesi: Türk Ocağı Cad. No: 39/41 Cağaloglu, 34334 İstanbul. Tel: (212) 512 08 08 • Faks: 0212313 88 08. Reklam: Pobli Media 840/3 ortalamaya yaklaşngı gorüluyor. 10 kavramm 7'si hakkında bilgi sahibı olan Letonya'yı Polonya ızlıyor. Genel olarak pek çok Aday Ulkede denekler 10 konudan 6'sı hakkında bılgı sahibı oldugunu açıklıyoı Bilim ve batıl inançlar Bılımsel bılgı ıle batıl inançlar arasındakı ılışkı Eurobarometer çahşmasmda onemlı bır yer tutuyor, çunku bazı ınsanlaıırı bıhmscl veıılen değeılendıruken bılışsel ydklaşım yerıne sembolık yaklaşımı yeğ tutması büımın onundekı en onemlı engellerden bın olarak goruluyoı Istatıstıksel anahzlerden anlaşıldıgı uzere temel bılımsel bılgı duzeyı daha yuksek olan ınsanlar, bazı sayılann şans geürdıgıne daha fazla manıyor Bu Tablo 5Bazı sayılar bazılan Için uğurludur Ülke bazında % u% Onaylifor . „ Onoylamıyor ıkısı aıasın dakı korelasyon çok yuksek olmamakla bırlıkte *** 1 n » " « " . , „ Tablo 6GünlUk yafamda blllmsel bilgi gerekli değil (Ülke bazında %) , Onaytıyor Onafiamıyor ılgı çekıci Bılgı duzeyı yuksek olan ınsanların batıl ınançlara daha az yer verdıgı orıgorusunu yalanlayan bu analizler, şasırtıcı bır şekılde bu konuda Avrupahlaım çok farklı olma dıgını gosteriyoı Denekleım yarısı bazı sayılann şans geürdıgıne ınanırken, bahl ıtıkat duzeyı Aday Ulkelerde, Uye Ulkelere oranla daha yuksek Tablo 5 Demografık ozellıkler soz konusu oldugu zaman kadınlann (%57) erkeklerden (%47) daha bagnaz oldugu gorüluyor 55 yaşırun altmdakıler şanslı sayılara ınanırken, yaşlılar bu konuda daha şuphecı Egıtim duzeyı yuksek olanlar şanslı sayılara orta egıtimülerden daha az şans tanıyor Yonetıcılerın ugurlu sayılara ınancı %45'lerde seyrederken, ev kadınlannda bu oran %60'lara çıkıyor. Dindarlar ıse küise veya canııye ıbadet ıçın gıtmeyenlere oranla daha batıl ınançh Ne var ki bazı toplumlarda yalın olarak cehalet olarak tanımlanabılecek bir ozellik datıa yaygın. Eurobarometer bu konuyu da Aday Ulkeler bazında araştırdı Bu bağlamda deneklere sorulan soru şuydu "Gunluk yasam ıçınde bıkn benım ıçın fazla onemlı değıl" Bu ıfadeyı kabul edenler %37 dolaylannda seyrederken, onaylamayanlar %52 Çek (%54), Bulgar (%53) ve Estonyahlar (%49) bılımsel bılgının gunluk yaşamlannda çok fazla yeri olmadıgını ifade edıyor. Olçeöjın dığer ucunda ıse Slovenyalılar (%66) bu ıfadeyı buyuk bır çogunlukla reddederken, bunlan %60 Guney Kıbnslılar, %58 ıle MaltaMar ve %57 üe Turkler ızlıyor. Bu ulkelerdekı yurttaşlar gunluk yaşamlannda bılımın çok onemlı bır rolu oldugunu kabul ediyor Tablo 6 Derleyen: Reyhan Oksay İ İ İ İ İ İ I 1 E= I I f] ] I (1 fî n "ı n " " « • beklentılen *** Kaynak. The Callup Organizotıon, Hungary Adm: http://europa. eu. mt/comm/publkopmion