Katalog

Üniversite yasası: Ne nasıl yapılmalı? Prof. Dr. Bahattin Baysal T j urkıyede Islamu bır hukumetın kurulması nedenı üe unıversıte sorunla nrun gundeme gelmesı bekleruyor du Ancak, diılamsız savas çığhklan ıçınde çalkalanan ulkede, yangından mal kaçırüması gıbı, acü unıversıte yasdsmın üen su rulmesı bır anlam tasımıyoı Yururlukte olan 2547 Sayılı YOK Yasası da bugurıleıe benzer bır atmosferde elçabukluğu ıle kotarılmıştır Çehsküerı anlayabümek ıçın 25 yü on cesme gıtmek yardilı olabılır 1978 yılında Turkıyede 18 unıversıte bulunuyordu O yıllarda yuksek oğıeüm, ulkede 10 yü suren bır kaosun ıçınde çalkalanıyoıdu Unıversıtelerde boykotiar, sosyal patlamalar, faılı rneç hul cınayetler surup gıdıyoı, mantaı gıbı tureyen ozel yuksek okullar muhendıslık, eczacüık ısletmecıhk, vb dıplomalar venyor, bıraz toparlanan devlet yuksek okulları, dka denu adı altında orgutlenıyoıdu Yuksek ogretımın en yetkılı organı olan Unıversıtelerarası Kurul u unıversıte rektorlerı ıle heı unıversıteden seçılen ıkı senato uyesı topluluğu oluşturuyordu Buyuk gergınlıklere yol açan unıversıte olaylan unıversıte kapısında bıııken gençlerm soıunlan ve Anadoluda yenı kuruldn unıversı telerın bıı turlu karşıldnamayan oğretım uyesı açıklan, o yıllarda en yuksek duzeyde bır oıgan olan Unıversıtelerdrası Kurul'un gundemınde onemlı bır yer rutuyordu Kurul çalışmdlannd ODTU nun temsücısı olarak katüıyordum 1970 yılınddn ben buyuk çalkantılar ıçınde bulunan ODTU, uzun surelerle ogıetıme ara vermış ,en sonunda sakın bır çalışma dtmosfenne gırebümıştı U A Kuıul'da buyuk unıveısıtelenn agııkk taşıdığı goruluyoıdu lstanbul Unıversıtesı Rektoru Prof Dr Haluk JUp, değerü bır eğıumcı oldugu kadar yaman bır hatıptı Ankara, lstanbul Teknık ve Hacettepe Unıversıtesı rektorlerı memleketm tanınmış bı lım ddamlan arasından seçümıştı 1978yüısonlanndaU A Kurul toplan tüanndan buine o yıllarda ıktıdar olan CIîP Hukumetı'nın Mıllı Eğıtım Bakanı Necdet Uğur Başkan olarak katıldı Bakan, yuksek ogretımın burun sorunlannı sıraladı Konuya çok ıyı hdzulandığı anlaşılıyordu CHP 194b yılında "Özerk Üniversite Yasası" çıkar mıs ve Turkıyede unıversıtelenn gehşmesınde onemlı bır ddunın atılmasını sağldinıs tı Necdet Uğur ozerk sıstemın unıversıteler ıçın ne kadar degeılı olduğunu vurguladı ve yuksek oğreümdekı kargasdyı onlemek ıçm tum yetkılerı U A Kurul'a bırakacağını bıl dırdı Gerekıyorsa kurulun yenıden ve daha genış bır duzeyde orguüenmesını ve her sorunun çozumu ıçın kuruldan yapıcı onerıler getırmesını ıstedı Anadolu unıversıtele rının sorunlan akademıleı, ozel yuksek okullar gınş sınavldn ve kontenjan sorurüa rı dynnülı olarak ıncelendı Turkıyede Yuksek Ogretımın Unıversıtelerarası Kurul Başkanlığı tarafından orgutlenıp yonetümesı gundemde ıdı Ozerk Unıversıte sıstemının gehştırümesı ıçın çok olumlu ve rasyonel bır yaklaşım Unıversıtelerdrası Kurul bu onerıyı değerlendırerredı 12 Eylul Cuntasının Türkiye'de yeni bir üniversite yasası zorun yonetıcılerı İhsan Doğramacı ya gerekh ludur. Yasanın ME Bakanlığının gözetiminde yetküen verdder Ken bazırlanması doğru değil. Üniversite temsilci dı onerüennı unuttu ve tum yetküen YOK Baş likkri MEB TİIBA ve YÖK tarafından eie kanındd toplayan bu ahnması gerekir son yasayı hazırladı Doner sermaye gehrlenra boluşme koldylüdannı getıren YOK uy guldinalan tıp fakultelerı tardfmdan desteklendı Tayınle rektorluk, dekanlüc, başkarüık kapmdk ısteyen oğretım uyelerı ışbırlıgı yaptüar Geçen yıllar ıçınde ozerk yasa unu tuldu ve 1982 YOK Yasası egemerüığını surdurdu YOK'un Turkıye uruversıtelenndekı yıkıcı etkısı çok tartısüdı Baslangıçta askerı yonetımden aldıgı guçle akü almaz keyü davranıslar surup gıttı Rektor ve dekan ata maları, yonlendırmeler, oğretm programlarına kanşmalar unıversıtelen yozlaştırdı Unıversıte ogreton uyelen sıneye çektüer, çahşmalannı surd urdu1er 1990'h yıllarda YOK basküan azaldı ama sıstem degısmedı Bu çerçeve ıçınde 21 Yuzyüın başında gunun konusu turbandır Turban kuşkusuz bır ınanç ve küık kıyafet sorunu degüdır Tuıbanın unıversıteye gırmesı dogmauk ve kadercı hayat goruşunun unıversıtede geçerhk kazanması anlamını taşır Turk ulusuna çağdaş uygarlık yollannı açan Ataturk Devrımlerme meydan okuma anlamı gelır Yuzyülar boyunca gen bırakümış bu yurdun ılerlemesını onler Burada nedenlerini sıralamalıyım: 1. Buyuk bır talıhsızhk, sozunu etbğım toplanüda 1U Rektoru Haluk Alp bulunmu yordu Yardımcısı Prof Dr Cemi Demiroğlu rektore vekalet edıyordu 2.1TU Rektoru Nahit Kumbasar'ın suresı dolmuş, onun yenne tutucu gruptdkı uyeler kurula katümıştı Geleneksel yaklaşımlarını surduruyor, CHP Hukumetı ıle ış bırlığı yapmaktan kaçınıyorlardı 3. Hacettepe U Temsücısı Prof Dr ele alınması gerekir Altrruş üa yüdan ben Turkıye ve dun ya unıversıtelenrun ıçındeyım 26 Aralık 2002 gunu Ankara da toplanan Unıversıtelerarası Kurul un "dramatik toplantıaına" bır başka gorev nedenı üe davetlı ıdım O gun, Mülı Eğıtım Bdkanı'nın yaptığı açıklamalar ınanduıcı değüdı Oğrencun, YÖK Bafkanı'nın reaksıyonldn da devlet geleneklerıne uygun degüdı Devlet addmlannın davıanışlan tutarlı ve geleneklere saygüı olmalıdır Hazırlanan yasada, amaçlar ve yapı lanma bakımından goz onunde tutulması gereken ükelen sıralamakta yarar goruyo rum 1. Unıveısıtelerde demokrası, tum ça lışanlann ucretlennde ve sosyal haklannda dengelı bır duzenlemenın yapüması üe ger çekleştırümelı ve bu noktada durmabdır 2. Unıversıteler, Unıversıtelerarası Kurul tarafından yonetümelı kurul bu amaçla yenıden oıgutlenmelıdır 3. Yuksek Oğreüm Kurulu, unıversıteler üe, Devlet Planlama Orgutu ve Hukumet arasında eşgudum sağlayıcı dengelı bu yapı üe yenıden duzenlenmehdır 4. Emekh oluncaya kadar çalışma (tenur) sıstemı sadece profesor ve doçentler ıçın geçerh olmalı, etkın denetleme mekanızması getırümelıdır 5. Yardımcı Doçenthk suresı (4 veya 6) yübk surelerle sınırlandınlmahdır 6. Asıstarüık sozleşmeh personel statusune bağlanmalıdır I. Unıversıtelenn tum kademelerıne yapüacak tayınlerde kışısel tercüüer ütımas veya gruplaşma etkınlüden onlenmelıdır 8. Tum unıversıte akddemık personebnın terfi ve odullendınlmelennde büımsel araştırma on planda tutulmabdır Büım ve meslek dallannda çalışan akaderruk personehn terfüenndekı knterler farklı olmalıdır 9. Rektorler, 4936 sayüı yasada olduğu güoı, unıversıtenın profesorlerı ve doçent temsücüerı dekanlar fakulte kurullan tarafından seçümelıdır Bolum Başkanlan, en yetenekh büım adamlan drasmdan dekanlar tarafından onenlmelı, rektor tdrafmdan atanmahdır Senatonun, fakulte ve bolum kurullannı ve yonetım kunıllannın kurulus ve yet küerı dengeh bır bıçunde duzenlenmehdır 10. Unıversıtelerde büımsel ve ıdan ozerklık yanında mah ozerkhk de gozardı edümemehdır thsan Doğramacı yenıden kurul toplantılanna katılmaya başlamıştı 4. ODTU ve Boğazıçı Unıversıtelenrun ozerk sıstemlp üısküerı yokru kendı ozel du rumlannı suıdurmek ıçın kenarda duruyor, kışüıksız bır tutum ızlıyorlardı Sonuç olarak MEB Necdet Uğur un onerüen gozardı edüdı Tum yurt sathında olduğu gıbı unıversıtelerde de kaos 12 Eylul 1980'e kadar surup gıttı Yeni Üniversite Yasası Türkiye'de yenı bır unıversıte yasası zorurüudur Yasanın M E Bakanının gozetımınde hazırlanması doğru değü Unıversıte temsücüen MEB, TUBA ve YOK tarafmdan Doğramacı'nın eylemleri Şımdı gelehrn YOKun baş munarı Prof Dr thsan Doğramacı'nın 19781980 yü larındakı etkmuklerıne Kendısının Ozerk Unıversıte Sıstemı ve de Unıveısıtelerarası Kurul un yetküen üe bır ügısı yokru Hacettepe Unıversıtesı'nı kurmuştu, ama o unıversıteyı yoneterek durumda değıldı U A Ku rulda yenı bır yasa onensı üe oıtaya çıkü (1978) Unıversıteler ıçın onerdığı 3 4 sayfahk çerçeve yasasuu basurmıştı Herkese da ğıttı Buna gore her unıversıte kendı yasasuu hazırlayacaktı Kuşkusuz kunü uyeleımce cıddıye dhnmadı Ozerk Unıversıte Yasası kendısıne gerekh yetküen sağlayamıyordu Alternatif tıp 1 k e mızde hekımlık dışı tedavı uygulamaları son yıllarda, ne yazüc kı aktar, baharatçüar yenne bır kısım t p fakultesı mezunlan ve uzman saghkçüar ehyle yapümaya başlandı Altemaüf tıp denılen bu golgeh alanda bazı büımsel kınnülarla bu şeyler yapümaya çahşüıyorsa da maddı ve manevı açıdan hastalann buyuk bır çoğurüuğu so murulmektedır Gıdıs onu gostenyor kı, alternatif tüobın da ıçınde bulunduğu "hekımhk dışı te 840/12