Katalog

ainsan mesı kaybı ve detısımışbırlıgı sorunlarını, bunlar da ınsan faktorunu ve kaza rıskmı ar tırmakta olabılır Uçaklann en modern teknolojıyle donatılıp, en ıyı bakıın koşullan nın yarauldıgı, uçuş or tamının ve yonetım usullerının ıdeal oldugu koşullarda kurdmsdl olarak kazaların sıfırlanması beklenır Fakat msanın fızıksel perfor mansında ve psıkolojık yapısmdakı degışkenhk (labıMe) yuzunden olsa gerek, kazalar bıt memekte, eskı prob lemler yenı kışılerde yenıden ortaya çıkmakta, belkı bır mıktar da bıçım degıştırmektedır Bazı yolcu uçaklannın düşmesine, soğuk havalarda ortaya çıkan bir buzlanma olaymın neden olduğu düşünülüyor. ] retim aşamasında hesaba katılmayan bu olumsuz koşutlar , genellikle türbo pervaneli uçaklan etkiliyor. um * Ülkemizin Durumu ı Turkıye de geçmışte gerçekleşen bazı uçuş kazalannda başka ulkelerde oldugu gıbı ın san faktorunun belırlı oranlarda rolu bulundugu ınkar edüemez Her ulkede pozısyonunu kaybetmemek ıçın hedef şaşırtmaya e bazı sebep unsurlannı yok saymaya alısan veya bu unsunlan bılmeyen/ onemameyen kışıler olabılır Amd bunlar vardır e kokpıte püotla bırlıkte gırmektedır ılımsel yaklaşım, bunları ınkar etmeyı egıl, surekh araştırmayı ve belırlı onlem>rle azaltmayı hedefler çuşun ıse Son zamanldrdd ulkemız sıvıl avacılıgındd bdzı olumlu gelışmeler bu nlamda sevındıncıdır Avrupa Bırlığıne (înş surecınde bazı havacılık yasa ve onergelerınde degışıklıkler uzerınde alışılmaktadır Aynca Uldştırmd Bdkangı'nın Hava Kuvvetlerıyle yaptıgı protokol e Eskısehırüe tertıplenmıs olan kurs ük ez çok sayıda uçuş doktorunu bırkaç ay onra sıvıl havacılıgın hızmetıne kazandrrnış olacakrır Uçuş doktorlarının devreye (îrmesıyle saglıgı, hastalıklaıı daha ıyı lenetlenen, olası üluzyonlaıa, psıkolojık •dnlıslard karşı daha ıyı egıtılen pılotlanmız )lacagına ınanıyor ve daha az ınsan hatası ımuyoruz (*) Doç Dr Havacılık Tıbbı Dernegı Başkanı (mcetınguc@hotmdü com) 3 1 Ekun 1994 yılında Şıkago'ya gıtmek uzere yola çıkan turbo pervaneli bır uçak Indıana Roselawn da bır tarlaya duştu Uçakta bulunan 68 kışırun tumu yaşamım yıtır dı Kazanın oldugu gun hava çok soguktu Kaza yerınde yapüan ıncelemeye gore uçagın duşuş nederu kanatlar uzerınde bınken buzlardı Ancak bu gerekçe kunseye ınandıncı gelmedı çunku bu modern uçdktd buz çozucu bu sıstem bulunu yordu Aynca Amenkan Federal Havacılık Daıresı (FAA) standartlanna gore Fransız yapırru olan ATR 72'lerın soguk neınh koşullar da normal olarak sorun çıkartmadan uçması gerekırdı Hatta pılotlann uçaöpn buzlandıgını fdik edıp temızlemeye yoltendıklen de sonradan ortaya çıktı ATR72 kdzasuıı ızleyen gunlerde yogun buzlanmaya baglı olarak başka kazalar daha oldu veya kaza tehlıkelen dtldüldı Oysd uçaklann dayanması gereken koşullan belrrleyen kılavuza gore uçaklar bu durumla baş edebılecek doridrunid sahıptı Sozgebmı 1987 yüındd Italya havayollanna aıt buzlanan bır başka ATR72 buz nrtınasında duştu 10 yıl sonra başka bu turbo pervaneL uçak Embraeı 120 Mıchıgan yakınlannda Monroe ya duştu uçaktala 29 kışı oldu Geçerı Maı1 ayında Bahamalardan donen başka bır Embra er 120 yenıden bır buzlanma olayı ıle karşı karşıya kaldı ve pılotlar kontrolu yenıden ele geçırınceye kddar ış ışten geçt Aralık 2002 tanhınde bır ATR 72 Tayvan Bogazı na duştu Olayın sorumlusu yıne buzldnmaydı Bu durumda akla ük gelen şey türbo pervaneli uçaklardaki tasanm hatalan ıdı Bu kazalann nedenlennı araştıran Amenkan Ulaştırma Guvenhk Kurumu na gore kazalann nedenı tasorım hdtası olamaz Geçen Eylul ayında kurum Roselavvn kazasıy la ılgılı orjınal bulgulan yenıden gozden geçudı ve suçun bu kısnııru uıeücı şırketin uzerınden alarak FAA'ya yukledı FAA suçluy du çunku (NTSB) brr sure once buzlu koşullardd uçabüecek nıtehkte bu hava taşıtının uyması gereken tasanm standartlannın yenı den gozden geçırümesı yonunde FAA'ya uyanda bulunmuştu Bugunun standartlan 50 yü once bıraraya geünlmış venlere dayanıyor Tasanm ve ışletme konulanna üışkın bazı değışıkhkle rın yapümasına karşın turbo pervaneli uçaklar hâlâ duşup dunıyor Buz ve dondurucu yagmurlann sanılandan daha tehhkeh oldu gu goruşu bu arada gıderek guçlenıyor Uçak tasanmcüanrun çogu buzlanmanın dogurdugu tehlıke lenn farkında Bunlann çogu 40 yıldır uçak ureten şırketler Aynca uretcüer de uçakldnrun soguk hdVdlaıda ve ıslak koşullarda sorun 831/9