Katalog

umhurıyet BîLİM TEKNİK Dişiler evrimin öncüleri birleriyle yaşam boyu süren bağlılıklar kuruyorlardı. Bu bağlılıklar arasında birleşme ve işbirlikleri yer alıyor. Hiyerarşik yüksek sıralarda bulunan erkeklerin daha fazla yavruya sahip oldukları önceleri biliniyordu; an cak Silk, dişilerin sosyal bağlarının, üre me başarısını arttırdığını ilk kez kanıtladı. Primat yaşamında ilişkileri yönetmek beyin gucü gerektirir ve burada da kadınlar başı çekiyor. Biyolog Thore Bergman ve çalışma arkadaşları, özgür yaşayan babun on yapılan 2 araştırma bu varsaların sosyal zekalarını ölçtü. Araştırmayımları doğruladı. Kaliforniya cılar, bir dişinin sınıfının öncelikle aileÜniversitesi'nden primatolog sine bağlı olduğunu ve bireysel özellik (insansı maymun uzmanı) ]oan lerin ikinci sırada geldiğini biliyorlardı. Silk ile ekibi şunu saptadı: Cüçlü sosyal Yüksek sınıfta bir dişinin onünbağları bulunan dişi babunlar, daha den geçildiğinde dişi çok saldırgan bir fazla yetişkin yavruya sahiptiler. Sosyal şekilde bağırır. Bunun hemen ardınozellikleri fazla olan dişilerin yavrularıdansa alt sınıftan bir düşman, daha uynın bir yaşına ulaşma oranı, çevresiyle sal hırlamalar çıkarır. bağ kurmayan dişilere kıyasla yuzde 25 Araştırmacılar, saldırgan bağırma daha fazlaydı (Science, sayı 302, s. ile uysal hırlamaları bir teybe kaydetti 1231). ve tersten çalarak babunlar arasındaki Araştırmacılar, Kenya'daki Kilihiyerarşiyi değiştirdi. manjaro Dağı'nın eteklerinde yaşayan Şaşırtıcı bir şekilde, aileyle bir bababunları 16 yıl boyunca inceledi. ğı olmayan dişiler, aile içi değişimden Erkekler diğer gruplara katılıp daçok, farklı ailelerin üyeleri arasındaki ha kısa süreli ilişkiler kurarken, dişiler sıralama değişimine büyük tepki gösdoğdukları gruplarında kalıyor ve bir Dişiler, her zaman insansı maymunlann evriminin öncüleri oldu. Dişilerin "toplumsal yetenekleri" sayesinde, primatlarda büyük gruplar halinde yaşamalan için gereken yüksek seviyede zekâ gelişti S terdiler (Science, sayı 302, s. 1234). Bergman, ekibinin saptadığı bilişsel yetenekleri, Silk'in bulduğu evrimsel mekanizmalara bağlıyor. "Silk'in bulgularıyla öne sürülen evrimsel etki, büyük olasılıkla bizim bulduğumuz bilişsel, karmaşık yeteneklerin evrimine de katkıda bulunmuştur." Kaynak: New Scientist, 22 Kasım 2003 Japon Mars misyonu başarısız oldu Japon uzay yolculuklan büyük bir darbe aldı. Mars sondası "Nozomi" rotasından çıkınca Kızıl Cezegene ulaşma şansı kalmadı. Japonlar Mars misyonundan tamamen vazgeçtiklerini bildirdiler. "Mars Express" ve Amerika'nın "Mars Global Surveyor" uydularından farklı olarak Japon uydusu Mars'ın üzerine inmek yerine 890 km yükseklikteki yörüngede dolaşacaktı. Uydu buradan gezegenin manyetik alanı ve topografisini araştırarak güneş rüzgârlarıyla karşılıklı etkilerini inceleyecekti. "Mars Express" sondasının 25 Aralıkta, "Mars Odyssey" uydusunun da Ocak ayında Mars'a inmesi bekleniyor. Çin'in son başarılarına karşın Japonya'mn uzay araştırmaları programı bir sürü aksaklıkla karşılaştı. Ekim ayında iki casus uydusunu taşıyan H2A roketi kurstan çıkınca kalkışından kısa bir süre sonra imha edilmek zorunda kalmıştı. Ve H2A japon uzay araştırmalarımn ana taşıyıcı sistemi olduğu için de teknik kontroller yüzünden gelecek misyonlar da tehlikeye girdi. J apon Uzay Yolculuklan Dairesi Jaxa, mühendislerin Mars sondası "Nozomi'nin" rotasını düzeltemediklerini açıkladı. Oysa sondanın önümüzdeki haftalarda Mars'a ulaşması bekleniyordu. Mars'a ulaşma misyonumuz sona erdi diye konuştu |axa sözcüsü Junichi Moriuma da. Şimdiki denemede uzay sondasının yakıtı neredeyse tümden tükendi. Bununla birlikte Nozomi'nin Mars üzerinde patlama riski hemen hemen sıfıra düşmüş durumda. Mühendisler bundan sonraki çalışmalarında uyduyu mesela güneş etkinliklerini izlemek gibi farklı misyonlar için hazırlayacaklar. Aslında Nozomi 1998 yılında Mars'a ulaşacaktı. Avrupa'nın 874/16