Katalog

Altyapı sistemlerinde plastikbeton mücadelesi lastik boru metımınde ulkemızın önde gelen kuruluşlarmdan biri olan I 'ırat Plastik Kauçuk Altyapı Saüş Muduru Mehtap Aksener, altyapı sistemlerinde plastik malzerrıelerın kullanımı ilc ılgıü somlanmızı yamtladı. P •Pencere ve kapı profilleri ile boru çeşitlerinizin üretimdeki payları kabaca nedir? •Cüosal anlamda yuzde 70 (boru çeşitleri) ile yüzde 30 (pencere/kapı) gibi bir orarı sözkonusu. Bu ıkı ürün grabunda da sektörun lideri konumunda olduğumuzu söyleyebilirim. Bizde boru da kerıdi içmde ikiye aynlıyor. Birincisı, ev ıçlerinde kullanılaıı tesisat boıuları. Bunlar bina içi kanalizasyon sıstemleri ve yine birıa ıçi içme/kullanma suyu sıcak ve soguk sistemleriııden oluşur. Ikiııcısi, beledıyelenn kanalızasyon ve temız su sistemleı ırıde kullaııdığı borular. Kirlilik yarattığı gerekçesiyle istenmeyen malzeme olarak dışlanan plastik, aslında doğru yerde, doğru şekilde kullanıldığı takdirde yaşamı kolaylaştıran, ekolojik açıdan sağlıklı bir malzeme haline gelebilir. Özellikle altyapı sistemlerinde üstün özellikleriyle öne çıkan plastik, yurdumuzda da yavaş yavaş beton boruların yerini alıyor. • Şirketinizin bünyesinde ArGe çalışmalan yapıyor musunuz? •Krah sozleşme geregince tum yerıılıkleri burada uyguluyor. Şirketınıiz bunyesınde de bir araştırma gelıştırme faaliyeti suruyor. Mesela kanalızasyon sistemlerinde conta tasanmı tamamen kendımize aıt. Keza ek parçalarda da yenilikler yaptık. Boylece % 100 sızdırmazlık garantisi verebüiyoruz. yelmiyor. •Türkiye gibi depremselliği yüksek olan bir ülkede hâlâ beton boruların inatla döşenmesini siz nasıl değerlendiriyorsunuz? •Butada çok acımasız dav ranmamak gerek. Betki yeniliklere karşı bu geçıs donemındeyız. Bu arada şunu unutmamak gerekiı kı, kanaiizasyonun sisteminin olup olmadıgmın tartısıldıgı bir ulkede yaşıyotuz Aynca beton boruların doşenmeaınde ve korunmasında pek çok sıkıntı yasa ruyor. Bir kere beton boı uyu çok iyi koıumanız lazım, kınlmaması lazım. Taşınııken de soı un çıkar tıyor. Tek tek nakletmek şart. Ayrı ca kanalda harçla buleştırme yapılıyor. Karıalı daha genıs açmak zorunda kalıyorsunuz. Polietilen borulaıda use bu kadar büyük ve geniş kanallara gerek yok. mum ömrxı 20 yılciu, polietılenuıse 50. Aynca polietüen boruların boylan daha uzun oldugu için bir bırleştırme üe sözgelimi 14 metre boru döşenmis oluyor. Oysa beton bonınun boyu 1.20metredir. Yalnızca bu büe ışlemın nıye bu kadar uzun sürdügünü anlatabilıyor. •Sistemin atık su kısnu için nasıl bir üretim politikası izliyorsunuz? •Sistemin deşarj kısmı evden çüaşta başlıyor. Oradan 3600 rrun çapına kadar çıkabilecek borularla ana kollektöre ulaşıyor. Ka •Şu anda giincel bir konu oldugu için soruyornm. Kadıköy'de çok büyuk bir kollektör çahşması sürüyor. Orada da polietilen bornlar mı kullanılıyor? •Hayır. ISK1 hâlâ beton borularla çalışmayı tercih ediyor. Ancak kritik bolgelerde polietilen kullatuyor. Ornegın Beşiktaş'ta. Beton boruların doşenmesinde problemleı yaşacakları yerlerde artık polietilen boru kullanıyorlar. •Peki beton borunun teknik açıdan, polietilen boruya göre hiçbir avantajı yok mu? •Benım bildigim kadan üe kanalızasyon sisteminde asla yok. Ancak şunu kabul etmek gerekiyor kı beton borulardan vazgeçmemiz o kadar kolay olmayacak. Bir kere bu konuda oluşmuş bir sanayi var. Kaldı kı belediyeler durup dururken direniyor dıye düşünmeyin. Hatta bazı beledüe rin beton boru fabrikalan büe var. lşın sosyal boyutunu gozardı edemeyiz. •Altyapı sistemlerinde gerek kanalizasyon, gerek basınçlı su borularında en önemli rakibiniz hangi şirket? •Bu konudaki en yakııı lakibimiz Dizayn Grup. Reyhan Oksay cccc CCC € • tstanbul bu konuda direniyor. Peki diğer iller ne durumda? •Ankarada bıraz daha gelişmeler vaı. Onıegin 2000mn> çapmdaki borularımızı Ankara metrosunda uyguladık. Ben sıze çok ufak beledıyelerden bahsedebilııim. MeselaYazıkonak Belediyeai. Bir kere polietilen boıu kullandıgı zaman bir dalıa beton boruya dorımeme kararı aldılar. Bu kadar buyuk bir kolaylıgı gordukten sonra geriye dönulnıesi zor zaten. Dıyelım beton boı unun agırlıgı 500 kılolarda seyıederken, bu borular 4.5 kilo cıvannda gelıyor. •Yani kaynak israfı var diyorsunuz... •En onemlı konu da bu. Beledıyelerm bir kanalızasyon sıstenıirıi kurduktan sonra 50 yü bu isle bir daha ugrasmayacagını bir dusunsenıze. Buraya akacak olan para, o beledıye sınırları içmde yaşayan ınsanlara park, bahçe, oyun alanlan şeklinde donecek. Ornek olarak sıze Celaliye Belediyesmi gösterebilirim. Bütün sistemi polietilen borularla değiştü diler. Butun bu islern, CelalıyeKamıloba yerleşim alanlarını kapsıyor ve 6 7 ayda bitti. Bu ışı betonla yapmıs olsaydık herhalde 35 yılda yapamazdık. Duşunun kumlu bir arazı. Betonun maksi •Hl* 11 m ı •Polietilen borunun tercih edilmemesinin nedeni maliyeti olabilir mi? Polietilen boruların avantajları • PE borular yüksek esneme yeteneğine sahiptir. %600 uzama özelliğinden dolayı yeraltı sismik hareketlerden etkilenmez. Kırılma özelliği yok. • Içyüzey pürüzlülükleri düşük olduğu için projelendirmede çap seçimi yapılırken önemli avantajlar sağlar. • Denizaltında döşenmeye uygundur. Denizsuyu ve deniz hareketlerinden etkilenmez. Deniz deşarj uygulamalarında ülkemizde ve dünyada kullanılmaktadır. • Toprak yapısında bulunan ve yüksek korozif etkiye sahip maddelerden etkilenmez. Bu nedenle katodik koruma yapılmasına gerek yoktur. Korozyon kayıpları ülkelerin gayri safi milli hasılalarının yaklaşık %3.54.5'u kadardır. • Kimyasal maddelere karşı yüksek direnç gösterirler. • En az S0 yıl süre ile nominal işletme basınanda sorunsuz çalışırlar. • PE borular birleştirme yöntemlerinden dolayı %100 sızdırmazlık sağlarlar. Montaj firesi oluşmaz. • PE borular suyun kokusunu ve tadını değiştirmez. Bu nedenle sağlığa uygundur. • PE borular yüksek esneklik kabiliyeti özelliği sayesinde tamir ve bakım kolaylığı sağlar. Çalışma ömrü boyunca sistemin bir noktasında oluşabilecek bir hasar veya diğer ekipmanlarda meydana gelebilecek arıza durumlarında boğma yöntemi ile düşük maliyet ve kısa sürede sistemin tekrar devreye alınmasını sağlar. Aşağıdaki tabloda bazı Avrupa ülkelerinde 2000 yılında plastik boru kullanımı rakamları yer alıyor. rıaJizasyon sistemleı inde Avrupa'da gelıstırümış bir sıstem var. Bu sistemi yurdumuza getirmek için Almarı Krah Gmbl 1 firması ile bir Joint Venture gerçekleştırdık. Bu sistemin Türkiye'deki patent hakkma sahibiz. Knovv Hovv'u ile birlıkte 5 yüdan beri bu sistemi Türkiye'de uyguluyoruz. Uretim tesisinı Krah ile bırlikte kurduk. •Ilk yatırım maliyeti ele alındı gında büe bu ikısi arasmda fark yok. Bir de omur rnaliyetini koyduğumuz takdirde polietilen borular çok daha avantajlı. Çunku kanalızasyon döşenirken boru maliyeti ancak yüzde 1015 duzeyinde. Kaldı kı bir haft ıyat yapıyorsunuz, oradaki butün yaşamı durduruyorsunuz. Kanal kapandıktan sonra uzerinden yine asfalüama ve kaldıtım çalışmalan yapıüyor. Butün bu faaliyetlerde yalnızca borunun malıyetlerııun tartışüması bana çok akılcı Polietilen malzemesinin gelişim tarihçesi Teknolojik gelişmeler plastik hammadde üretiminde de önemli gelişmelerin yaşanmasına yol açtı. 1950'li yıllarda gelistirilen düşük yoğunluklu Polietilen (PE 32LDPE) ilk kez içme suyu borularında kullanıldı. Daha sonra PE 63 hammaddesi geliştirilerek yüksek basınç gerektirmeyen sistemlerde kullanılmaya baslandı. PE üreticileri, PE 63'ten sonra 2. jenerasyon olarak PE 80 hammaddesini kullanıma sundu. Böylece PE 80 hammaddesi de içme suyu ve doğalgaz şebekeleri gibi basınçlı sistemlerde basarı sağladı. 1999 yılında gelistirilen 3.jenerasyon PE1OO hammaddesi ise içme, kullanma suyu ve doğalgaz şebekelerindeki basınç sorununu ortadan kaldırdı. ülkeler Danimarka Finlandıya Norveç Isveç Almanya Ispanya FYansa Italya Ingütere Türkiye Tüketim (kg/kisi) 11.3 10.0 8.3 • 6.8 6.4 6.4 6.0 5.6 4.5 2.5 . 874/11