Katalog

ddkı gerı kaybı olasılıgı penceresırıdpn b.ıktık Aııcak çevıe ve eşpyın oyııadığı ıolun onerrıı hp sabd katılusd çok ddhd fazla se ıidiyu oldsıdıı Erkek üzerine çeşitlemeler Bdzı cdiılı tuılermrn adece dışılerı vdidır Bunldrda dışının uiettıgı yumur tdldrdan dollpnme olmakbizm (par t henogenetık urcme ıle) sddece / dışı dolleı oluşur ve rıesıl dışıler / ce devdm ettıı üu (ydprak bıtle / çf ıı ve bdzı kdbuklulaıda oldugu gıbı) erkpkler geıektıgı zaman ^ A dışılerce oluştuıuluı Bu luıleıde koşullaı uyguıı olducfu suıece (sozgelımı yaz dylaıında) dollen mesız eşeylı uıeme gonıluıken koşullar kotuleştıgı zaman (sozgelımı sonbahaıda) hem erkek hem de dışı bueyler oluşturulur ve dollemelı eşeylı uıeme ıle oluşan yu tnıutdlaıla kışuı zor koşullar ı atlatüır Ana foıık bır ıfade ıle eıkekleı zoıda ıken ımdada yetışmışlerdır Ancak bu duıunı eşeylı ureyen her canlı turu ıçuı olası deöjildıı So/gelımı bu gune kadaı dollenme olnıaksızın ureyen bu geyık, bır fare veya bıı kuş gorulmemıştır (deneysel klonlamalar harıç) Dollemesi7 uremo ıçmde msdiurı da yer aldıgı pıımatlaıda da goıulmernıştıı Kısaca bu tıp bır ureme ıçm bır genetık arka planın buluıuıidsı geıekır Bu nedpnle şımdıkı ve ı ıleı msarı baglammda devamlüıguıırı sa c mış olanı veya en etkıleyıcı dan u ve şdikıyı ıcid edenı en sag lıklı genlerı taşıyan olarak ka bul eder ve onunla çıft leşetek dollerının saQlıklı olmasuu gaıantıye alnıak ıster ? Deöjışık canlı turlerı degışık eşeysel duıurn ya da ııtuellei sergıleı V ler Bazı turlerde eıkek (oıne gm bazı orumcek ve ppy gaıııberdevesı tuılerı) çıft leşme sırdsında dışı taıa lından yenmeye başlanu ^ f I Aslmda bu erkek boşa 'Titmemıştır Aıtık ışlevı 1 ılmadıgından kendı »/ speımıyle yumurtalaımı dolleyen ve o yumuıtala rı uygurı yeıe bııakma gorevını ustlenen dışı t ıçuı kendısmı feda etmış tu Çok kıskdnç erkekler de vatdıı Bazı bocek turlerınde çıftleşme sonrasında er kek dışınuı eşeysel açıklıgını bır salgı ıle kapatır ve bu başka eıkek ıle çıftleşrnesını engelleı Bazıldiuıdd erkek uzun sure çıft leşme duıunıunda kdlatdk yd dd çıftlpştıgı dışı uzerme ıtıcı kımyasal maddeler (aalgı lar) bırakmak yoluyla dışının cazıbebinı azaltdrak bıı başka erkekle çıfüeşınehinı engelleı Bazı tuıleıde erkek eşey organı (peıus) uzermde ek yapıkr taşır ve bu ek yapüaıla kendısmden once dışı ıle çıftleş rırış erkegın spermleı ını sıyırıp dışan atar MTA Jeoloji Haritaları serisi ve Sinop paftası üzerine ıdcn Tetiak ve Aıaına Genel Mu duılugu (MTA) yıllardu beldenen ıbır ozlenıı gıdererek 1 500 000 ol çpklı JPOIOJI haııtalaıuu ydyınlddı Yerbıumlerı ılgılenen heıkes adına emegı geçenleıı go nulden kutluyorum Bu haııtalaıııı hazııldiidrdk kıülanınid sunulması kdiumcd MTAnın tarıhı boyunt'd dltına ımza attıCfi en onemlı pıojeler den bırıdu Eskı bu MTA mensubu oldrdk ku lurnunüa gıuuı duydum Ancdl Sınop paftası hakknıda Sayın Aral Okay'uı eleşüriiim ve harıtanın muellıtı Sayuı Mehmet Fuat Uğuz ıın cevabuu oku yunra bu bolgede 25 yıl çalışan bolge ıle ılgı lı yayınlaı yapan ve Smop paftasının 1998 yılın dakı yenı bır veısıyonunu ureten bu bılıın ada mı olarak konuya mudahıl olrna geıegını hıs settun MTAnın geçtıgımız doneuüerde uzun yıllar hdi ıta uretmemesı cıddı bır hanta eksık hgı ydidtmaktaydı .Son olarak 19G2 yıhnda ba sümış olan Sınop ve Zoııgulddk paftaları ıçerı sınde aiddan geçen kırk yüük surenın son 25 yılındd çok sayıda 1 25 000 olçeklı haııta uıet mış ve de harıta ureten projelere katılmış bırı sı olaidk bellı bır bılgı bırıkımının oluştugu ve bır eksıklıgı kapatabılecegırnız duşuncesı ve de Cogıafı Bılgı Sıstemlerındekı gehşmelen uliernudp de uygıılamak duşunrcsı ıle Erdinç Yiğitbaş, Tugrul Genç VL Ufuk Tan ıle bırlıkte TUBITAK a bu proje onerdık Proje Zonguldak ve Sınop paftalannın sayısal bıı 01 tarnda guncelleranesını dmdçhyordu YDABÇAG 17 sayılı bu proje 199R yılın da başarı üe sonuçlandı (Tuysuz ve dıgeılerı 1998) Uıettıgumz harıtanın basılması ıçın pro jerun kesın raporu ıle bırlıkte TUBITAK a baş vuıduk ancak bır yanıt alanıayıncd bu defa MTA ya mcelenmesı gerekırse MTA nın stan dartlarına getırılmesı ve bellı bır tartışma surecınm sonunda uygun bulunursa basılması ıçın gonderdık O dnnem Jeoloji Dciucsı Baş kanı olan Sayuı Evren Yazgan hantayı mcele yeceklerını soyledr ıse de daha sonra bır yanıt alrnadık Yme aynı donemde MTA 1 500 000 lık jeoloji hdiıtalannı kendı elemanlan ıle ta ııidinldmdk uzeıe bır proje başlatmıştı M yordu Boylece oncekı yıllarda buyuk ertıekler verılerek uretümış ve dogıulugu kanıtlanmış verılerın oneınlı bu kısmı gozardı edılmış ha rıta gerçeklerden u^aklaşmıştı Haııta muellıfının eleştırıye butunuyle kapalı tavr 1 ıle karşıla şınca Jeolojı Ddire Başkanı Necati Turhan Proje Koordınatonı Mustafa Şenel ve Uenel Mudur Yaıdımcısı Guzkan Tunay ıle gonışe tek haııta hakkındakı goruşlenmı yazılı olarak bıldırmek ıstedığımı buııun ıçın prova nushadan bır tane venLmesmı ıstedım Bılhassa Sa yın Gurkdn Tunay ın yakuı ılgısı ıle haııtayı dldım mceleyerek gonişleıınu bıldıren bır yazı ıle bırlıkte bırkdç gun sonra üetnm Bundan sorua da eleşhrılerıme hıçbu yanıt alınddırn Pafta çok geride Yenı yayuılanan Sınop paftası gerçekten de 1962 yıiında tdlunetlı hocamız Prof Dr thsan Ketin ın urettıgı harıtanın çok geıibinde dn O taııhten bu yana bu bolgede yapılmış yayınlar ya da raporlar ıncelenıiBe bu hatala rın neler oldugu açık bu bıçımde gorulecek tır Harıta buınıleııtun fosıl bulguları ıle kanıt ldnmış yaşldiı (Ürnegın Frken Kretase foiiUen ıçeren bırımleıın bır lasnu haııtddd Trıyds yaşında gosteıılnuştu) kdya turlerı (Ornegın Çangdldd<5 antıklınalı ıçeıısındekı rnetdlav ve metaçokel aıdalaıuııaldiı ofıyoüt olarak goste rılmıştu) bııunleıı harıta dağılımı (Ornegm Elekdağ ofıyolıtlerı oldugundan çok daha faz la bolgeyı kaplaı olaıak gosteıılrruştır) bırbır leıı ıle ılışkılen (Ornegın bazı onemlı bındıı me hatlan ve faylar haı ıtada yoktur) çogu yer de eksık veya hatalı olarak verümıştır Butun bu gcrçekleıe idğnıen Sayın Uguz'un "Zaten haııtd 10 000 adet basılmıştır ve eğer ıyı nıyetlı ve yapıcı bır eleştın yapıla caktıysadageçkalmmıştu Haııta 2001 yıiında Ankarada MTA Genel Mudurluğu salorüaım da yıllık olagan Turkıye Jeolojı Kuıultdyuıdd sergıleneıek basmı oncesuıde genel bır tar tışmaya açJmıştı Basım ışının bıttıgı bırkaç ay oncesıne degın sayın Okaydan konuyld ılgılı her hangı bır eleştuı dlmadık' ıfadesını kullan rridsını hayretle karşıladım Sayın Okay eleşürı yapsa ıdı onun eleştırılerı benun eleştu ılerım den farklı bır kategorıde mı degerlendırıle cektı' Bılım eleştuı mekaruzması ıle çalışır Eleştırıden çekmmek ya da eleşttnyı kışısel hdkaret gıbı algılamak ancak büunuı ısleme mekanızmasınddiı haberdar olmayanların davrdnış bıçunıdır Bu davranışın temelınde ıse bılımsel eleşürıyı başka mecralara çekerek kendı zafıyetıru ortmek yatar Bılım tarıhı rnıze bakanlar bunun orneklermı ve veıdıgı hasan çok ıyı gorecekleıdıı Kurnaz tüccarlar Dıgeı bazı eıkekleı tarn hıınaz bır tuccaı gıbıdıı Bır sınek tuıunde oldugu gı bı ydkdlddıö;ı bu dvı sunarak dışıyı çıftleş meye razı eder ve dışı sunulon hedıyeyı yerken erkek spcrmleıını üetmış olur Hatta çıftleşme bıttıguıde dışı avı bıtırememış ıse eıkek avı dışıden çdldr ve ıkmcı bır dı şıyı ıkna etrrıede kullanır Çunku ne kad^u fazla bılet alınırsa pıyangodarı kazanma şansı o kadaı yuksek olacaktu Sonuç oldiak oıgaıuzma çeşıtlıhgı kadaı stratejı ve sorıuç oldsıdır Bunlar za nıarı zaıridn belıılı oıanlaıdd benzerlıkleı gosterseler de (evrımsel olaıak yakııı dk raba gruplarda) tamamen farklı da olabıluler Dolayısıyla bıı bocekte geıçekleşmış bu durumuıı aynı şekrlde ınsanda da ger çekleşınebi beklerıeme7 DıQeı taidftan bılımsel veıüer degeı yaıgıları reterans almarak degerlendırüdı gınde anlamını yıtırebıhr Bu nedenle bı lımsel verıleım kendı uretım suıeçlerme uygun olaıak ele dluırridsı gerekır Lrkekle ılgüı şımdılık yazılan senaryolarm han gısmırı fılme donuşecegı ve bu fılmde kım lerın rol alacagmı zaman belııleyecektu Battal Çıplak (Pıol Dr) Akdenız Unıveısıtesı Bıyolop Bohımıı nplaktğakcifnız fdu tr dcco dışı e ^ y bd 'mda olması olasıügını tdf dışı bıidkacak rutelıktedır Dolayısıyla Y ktomozornunun yok olmasını erkegın yok olmdsmdan zıyade ııısaıı tuıunun yok ol ması şeklınde yoıumldindk dahd dogru oluı Bııçok tuıde eıkeklerın ıştevı sadece speı m uretmek VP yavrular ıçın oluştuıuld cdk genetık pakete gen veınıek ıken bııçok turde eıkek ek gorevlet ustlenır Başka bazı tuıleıde oldugu gıbı ınsanın da ıçmde yuı aldıgı pımidtlaı gıubunda sos yal gıup (kolonı) lıderlerı eıkektır ve erı guçlu erkek kolonıyı koıunıak ıçın zanıan ve enerjı harcacügı gıbı genleı ını bn sonlakı nesle aktcunıa oduluııu de elde eder Dolayısıyla lıder erkegın bır sonrakı nesle genelık kdtkısı herhangı bır dışınmkınuı bırkaç kdtıdır ve erkek daha bdşaıılıdıı Başka bu ıfade ıle dışı kendı genlermden çok erkegın genleıı ıçuı ydlııım yapmıştır Hatalar vardı Aiddan bıtkdç yıl geçtıkten ^onra MTA Jeolojı Daıresını bu zıyaıetunde eleştırılerı almak ıçın korıdordakı duvdid asılmış 1 500 000 olçeklı jeolojı harıtalarının provalarını goıdunı Harıtanın derlemesmı ydpan Sayın M huat Uguz a hdrıta hakkuıddia eleştırılerımı ılettım Hdrıtd çok sayıda hata ıçenyordu Bu hatalar 111 başında ıse o gune kadar gerek hakem suz gecuıden geçerek yayınlanmış makaleleıden gerek^p MTA ve TPAO gıbı kuıunı dişıvlerındekı lapoılaıdan yararlanılmamış olması geh Şanslar eşit değil 1 leı eı kegın aytıı şanba talup olmadıgı da dngıuduı Dolayiiiyld çıftleşme şansı eldo etmek ıçuı erkekler arasında şıddetlı kavgaldr yaşanır Bazı eıkekler ro nidrıtıktıı Kendısuu begendırmek ve dışı tdidfmddiı terrıh edılmek ıçuı en 1yı susleıe (renk ve desenleıe) ftahıptıı en etküeyıcı şaıküdnm soyleı ve danslaıuu sergüeı Dışı kavgayı kazannıış olanı eıı guzel suslen Prof Dr Okan Tuysuz ITU Avıasyd de pterozor olması nedenıyle, dınozorlarla ılgısı olamazdı Yerbüımlerı Enstıtusu Pterozorlar, \ura Devrınde (yaklaşık 210145 mılyon yıl onceMaslak tuy sı) gelıştıler, Pteranodon gıbı bazı buyuk turlerı geç Tebesır suz@ıtu edu tr Devnne (Kretse) kadar geldıler Bu hayvanlar, ılk temsılalerının Kaynakça Tııysu/ O Yiğitbaş Dergırmzm 29 Kasım 200i tanhlı 871 sayısının son ^ayfasınPerm Devrınde (yaklaşık 290245 mılyon yıl oncesı) ortaya çıkmıs da yayımladığımız "Dınozorlar kuşlardan daha ıyı uçuyordu olabıleceğı sanılan ama Tnyas'ta (245210 mılyon yıl on L Cunç T Tan U 1998 Bati Karadenız bolgesının habennde bazkı hatalar vardı Uçtugundan bahsedılen hay cesı) gelısen Tekodont surungenlerden (Thecodontıa) tureyen lekionık bulıkleıının riyırrtı vanlar dınozorlarla ılgısı ulmayan ptemzorlara (Pterosaurıa) Arkozorların (Archosaurıa, Yunanca'da egemen, baş kertenkeve 1 500 000 olf.ekh jculnjı le aıttı Yazıda bahsı geçen ve bılım dunyasında geçen yuzyıldan sozaıklerınden) bır şubesını oluştururlar Bılındığı gıbı dıno İHiılasımn İMZırldnması ben pek çok turuyle tanınan Ramphorynchus, yazının ıçmde dezorlar Arkozorların ıkı değışık şubesınden, Ornıthıschıa (=KuşPıojL No YDABÇAG 17 belırtıldığı gıbı uzun kuyruklu bırjura Devrı pterozorudur ve dı kalçalılar) ve Saurıschıa (=kerîenkele kalçalılar) şubelerınden TUBITAK Raporu 9 2 M C D olusurlar ve Pterosauna ıle ılgılerı yoktur Duzeltır ozur dılerız ROM nozorlarla ılgısı yoktu Yazıda adı geçen Anhanguera santanae Her İkinci Zaman sürüngeni dinozor değildir 874/13