Katalog

edönüşüm adl eylem planı: Bir degeriendirme Mustafa Akgul dkgul@bılkent edu tr Ozet Ulkemız bılgıye dayalı bılım teknolojı entelektuel emek ve bıreym one çıktığı bır loplum ıçm yemden yapüanmayı orgutleyecek koordıne edecek stratejı, ya pılanma ve eylem plaıundan yoksundur Var olaıı yapılar yeten kadar açık katüımcı ve paylaşmacı değüdıı Ortdk akıl ve eylem bulıgı ıçm sıvü toplum, ozel sektor, uruversıteler ve kamu yeten yogunlukta ış bırügı yapamaz ve gerı besleme mekanızrnldn kuramazsa hep beraber ynıe bırkaç yıl kaybedenz Sorumluluk başta sıyasal kadrolar olmak uzere hepımızdedır 'l'urkıye Internetı 10 yaşmı doldurdu Plansız pıogramsız, 10 sancılı yıl geçırdık Ulkemi7 Turk Telekomun satışından gele cek paıaya odaklandı telekom ve ınternet sektorunde asü serbestleşme ve tam reka bete oddklarıması gerektıgıru farkedemedı Ozelleştırme trenını kaçırdı yeııı modeller peşınde Duzenleyıcı kuruluş olarak Telekomurukasyon Kurumurıu çok geç kurdu o dd etkuı çakşmaya çok yenı başladı 2004 ocağmda lelekomun ses tekelı kalkıyoı Aına geıeklı yasal duzenleme yapılarnazsa yen kazma tekelı devam edecek gozu kuyor Ulkemız, Telekomun ses tekelı oldugu sayılı uikelerden bııı konumunda Telekomun ozelleşmesı, ulkemız polıtıkacılannın pn fazla ılgısını çeken konu ıdı Ulkemız polıtıkacılan aslında "RTUKYa sası" olarak bümen paketle lntemet, katıhm cılık, fıkıı ozgıuluğu konulannda ne duşunduğunu kanımca çok açık ve rıet olaıak gosterdı Zamdiıın koaksyon hukumetı kısa vadelı hesapları ugnına tuın ırıtenıet sekto runu karşısına alnıaktan çekınmedı ınternet ve temsü pftıgı degışımı onemsemedı gını çok tıet ıfade ettı Polıtıkacüarımızın ın ternet ve bıhşıme ügısı Avrupa Buügunn et kısıyle gundeme geldı Ulkemızde bır donem "Al Goıe" mo dellerı konuşuldu devletı bılgı teknolojılerı ıle yemden yapılandırmak konuşuldu 1997 de Başbakaıılık muşteşarı 3 ay ıçmde başbakanlıktd tum evraklarm elektronık oıtamda dolaşagını mujdelryoıdu 1998 de KamuNet konfeıansı yapıldı, KamuNet yapılanmasına gıdıldı Pratık olaıak sıfır butçe çalışdmdydiı sekreterya ıle dar kışısel hesaplar ve marka unın satmaya kurban edıl dı Ayıu donemde kurulan LTKK ve Internet (Ust) Kurulu bır mıktaı çdkjüktan sonra ıs tenüerı duzeyde etkvn olamadı çıktı, ve 2001 hazıra ce ulkemız ınternetın kısa Türkiye Internetı 10 yasını değerlendırmesını yapalımbır nmda Malta, Guney doldurdu. Plansız progKıbrısla bırlıkte Turkı ye de bu gınşıme karamsız, 10 sancılı yıl ge Türkiye internetinin nali pür meali tıldı 2001 sonu ve çird'ık. Ülkemiz Türk Tele2002 ük yarısı yogun Ulkemız ınternetı bu 10 yılda kafası gozu yarıla yarüa bır eturhye, e devlet komun satışından gelecek epey yol sahıbırun ve Büışım Şurası karparaya odaklandı; tele ve ortadakat ettı Bır olmadığı, bır planın maşası ıçınde geçtı kom ve internet sektörün dukalıkların bol oldugu bu or Avrupa Bırlıgıne sunulan bır kaç lapor ve de asıl serbestleşme ve tamda eşıt olmayan bır geuşme gosterdı Bır yandan dunya kalın bır "Turkıye Büıtam rekabete odaklanma ıle yanşma noktasında ınterşım Şurası" kıtabı urettık Şuraya sıyasal sa5/ gerektiğini farkedemedı. net şırketlerı ve kendı çanşma bıçımlerını bu yenı ortama hıplenme mınımaldı w m * * geç de olsa uyarlamaya başla ve Şura Sonuç Rapo•••••*< yan holdıngler/şırketler ote rundakı hıç bu konu yandan ya ınternetderı bıhaber ya da bro hayata geçemedı şur webı olan tek e posta hesabı olan şırAslındd 57 hukumet ulusal boyutta ketler orgutlenmeye el atmıştı Başbakan yardmı cısmı yetküenduen bır başbakanlık genelgesı de çıktı Bu genelge bu konuda eskı den var olan tum genelgelerı kaldırdı, hızla yenı bır yapüanmaya gıdılecek gorunumu belırdı ama araya 3 kasım seçımlerı gırdı Seçırn tuık sıyası hayatını yemden ydpılan dırdı Yenı hukumet 6 ayhk bır acü eylem planı ılan ettı Içınde "edonuşum Turkıye1 Bır yandan ınternetı yogun olarak kullanan profesyoneller ogrencüer ote yan dan mternetle tanışmamış ama zaralı olduguna ınanmış gençler Ulkemızde genış kıt leler mternetle bılfııl tanışmamışlar, pek çogu mternetı en ıyımser yorurrıuyla sohbet ortamı olarak algüıyoı Internetı kullanan 5 mılyon cıvarında kullanıcı kabul edılıyor mternet le tamşmış ınsan Rayısmı da 7 mıl yon cıvannda kabul edıyoruz In ternete sureklı baglı ve DNS sıstemme kayıtlı bdgısayaı sayısı uluslararası ıstatıstıklerde 200 buı cıvarında gozukuyor TR altmda alan adı sayısı 50 bm cıvarında, dıyelım kı 100 bmde dısarıda var gene Turkıye olçegınde bır ulke ıçm çok kuçuk rakamlar Internet buyuk şehırlerm dışında şaşırtıcı bu şekılde yer yer finzlenıyor ama onu teş vık edıcı ana babalan rahatlatıcı tuketıcı haklarmı koruyucu duzenleme ve yapılan ma arayışı bde yok ama bunlarla ogrencı gençlıgını bılgısayar ve mternetle tanıstırmada onemlı bır başarı sağladıgımız soylemek mumkun degü Ulkemız, bu devrımsel degısıme ha zırlanmak ıçm ınsan gucu yetıştırme konu sunda cıddı bır adım atma çabasma grrme dı Unıversıtelenmızde buna uygun bır yapılanma olmadı ne ogretım uyesı yetıştır mek ıçın, ne teknısyenden doktoralı dtaştrrmacıya daha fazla ınsan yetıştırmek ıçın ozel bır çabaya gınlmedı Pazann zorlamasıyla talep oldugu ıçm bılgısayar muhendıs lıgı bolumlerı açümaya devam edıldı Ikmcı ogretım kapsamında mulıendıslık ve fen bılımlerı mezunlannı büışım sektorune kazandırmaya yonelık bazı programlar başla dı ama bunlar çok kuçuk çaplı programlardır Kamu kesunı de bu eşıt olmayan gelışmeyı yaşamaktadu Bazı adacıklar tasa rım ve yazüım boyutunda çok başarüı gozukmekte Bazı uyguldinalaı cıddı tasarruf sagladı ama buna karşılık webı olmayan anayasal kuruluşlanmız bügı ışlem burımı olmayan bakanlıklanmız var Kamu kesı mmde herkes kendı gucu ve becerısı olçu sunde bır şeyler yapabüıyor Ortada cıddı bır plan sahıplenme ve koordmdsyon ça bası olmadı Bol keseden kavram Ulkemızde bazı kavramlan hıç tartış madan uzeımde anlaşmadan kabuUenıp kullanmaya başlamak çok yaygm E tuıkı ye, edevlet e donuşum dıgıtal devlet bılgı toplumu büışım toplumu enformasyon toplumu gıbı Ne Tuık devletı ne rurk rntellıgensı bu terunler uzermde yeten kadaı duşunup, tartışıp anlaştı Elımızde bunlan kavram duzeymde tanımlayan metınler büe yok Bunlan sınırldiı behrlı bu pıoje olarak, eavrupa'da oldugu gıbı, konuşmak ıse tam bur hayal Bu altyapı uzermde Bılgı Toplumu Daıresı, yemden yapılan e turkıye çalışma gruplan ıle brr yü once hazırlanan çeşıtlı metınlerı de goz onune alarak 2003 ve 2004 u kapsayan acü eylem planı taslagı hazu"ladı, bu darıışma kuıulundan geçtı Bü gı Toplumu Daıresı (BTD) bunu gozden geçrrıp, Bakarüar Kunüuna sunacak ve bu ke sınleşecektı DPT webınde agustos başmda bu konuda bır bügı yoktu DPT webınde şayet tam adresı bümıyorsanız, BTD yı bulmanız mumkun degü Ne DPT teşküatında, ne sıte harıtasında ne de taramada çıkıyor Halbukı ana menu de gozukmesı geıekırdı BTD adresını daha onceden büınce webı mceleme sansımız oldu VVebte temmuz ba şmda yapüan Avrupa Bırlıgı Bakanlar Toplantısı hakkmda bügı ve 20 mayıs tanhlı edonuşum taslak programı vardı BTD hakkında , eturkıye çdhşma gruplan danışma kuıulu hakkında hıç bır bılgı yoktu Kamu oyundan gelerı onerı ve eleşürüer hakkmda luç bır belırtı yoktu BTD kapalı kalmayı tercüı etmıştı BTD Büışun 03 sırasmda dagıttı gı bıoşuılerde bügıtoplumu govtr alan adını ılan etmıştı Eylul ortasındd ne wwwbügı toplumu govtr ne de eskıden varolan wwwdpt govtr/btd/ adıeslen çalışmıyordu Haftaya acil eylem planı ve ne yapmalı? eavrupa ve Türkiye Avrupa Bulıgı aıalık 1999 da Helsın kıde e avıupa gııışırnını başlartı Internetın temsıl ettıgı degışımırı sdiıayı devrımınden çok ddhd onemlı oldugu noktasından hareketle tum avrupayı okulu evı ışyeımı ve devlet ddiıesını ınterrıete taşımak tum bııeylerını bu teknolojüerle ış yapabılır hale getumek ve gelecek 10 yıl ıçmde Avrupayı dunyanm en dırıamık ve lekabetçı ekonornısı halme getıımek amaçlarıyla eavıupa projesını başlattı 2000 oıtasında kabul edılen eylem planı 2002 de bıtecektı Aday ulkeleı ıçm benzerı bır gınşım bdşlatma geregı ortaya 864/14 de vardı Aralık 2002 de ınet tr 02 sırasmda AKP Genel Başkan Yardımcısı Muıat Mer can Büışım Sektor une bır açık çek verdı Konferans sırasmda ben "ETuıkıye ıçm acü eylem plaru" oneı mıştım Plan e Turkıye nm saglıklı gelışmesı ıçın gereklı goıdugum asgarı ve yeterlı koşullan ıçerıyordu Murat Mercan Büışım Sıvü Toplum Kuruluşlaıı bır orgutlenme yapısmda anlasusa onu hayata geçumek sozunu verdı Maalesef Bıkjim Sıvıl Toplum Kuruluşlan bu konuda bır gırışımde bulunmadı Sonuçta hukumet tum e turkıye, edevlet e donuşum projelerıne sahıp çıka cak yapılanmdyı Bılqı Toplumu Daıresı olaıak geıçeklcştırdı Dogrudan Musteşdi yaı dımnsına bağlı 5 uznidndan oluşan Bılgı Toplumu Daıresı tum bu donuşumu oıyutle yecek, koordme edecektı Bılgı Toplumu Ddiıesı koordmatorlugundp 20032004 ıçm p donuşum acü eylem pldiıı hazırlanıp bakdiılaı kuıulu onayından sonra hayata ge çeçektı Oıtada vaıolan acıl eylem taslak pıogıamı haklonda goıus belırtmeden on Üniversiteler bile geri Ulkemi7 10 yılda tum yuksek ogre rum gençleıme bıle dognı dunıst mternet eıısımı ve bılışım /ınternet okuı yazarlıgı sağlayarnddı Kampuslannı telsız altyapısına kavuşturan yurt odalaıına mternet erışı mı saglayan devlet ve vakıf unıversıtelerı gerçegmın yanmda bardagm boş tarannı da goıelım meslek yuksek okul ogrencılerme dogru dunıst mternet erışımı veremı yoı uz pek çok unıversıtemızde ogrencılere o utuveısıteden bır pposta hesabı bıle ve remıyoruz, YOK un 7orunlu tuttuöju temel enfor matık deıslennı veıemeyen pek çok uruversıtemi7 var MEB Dunya Bankasının teş vık ve zorlamasıyla 3 bm kadar okulda bılgısayaı laburatuvarı kurdu şımdılerde de tum koy okullaıma bılgısayar gotumyor