Katalog

Röntgen kadar önemli: 1 Terahertz ışınlarının bulunuşu, geleceğin teknolojilerini yönlenHîr 1901 yılında Wilhelm Conrad Röntgen 'e Nobel ödülü getiren röntgen ışının keşfi, fızik dünyasında çok önemli bir atılımdı. BHim, yüz yıl sonra ışın dünyasındaki sınırlan zorlayarak yepyeni olanaklann yolunu açtı. 21.yy'm teknolojilerini terahertz ışınlan biçimlendirecek. B uım dunyasının bırden bıre ügı odagı halıne gelen terahertz ışınları kapalı kutulann ıçıru ızleyen sıhırh bır goz gıbı Terahertz kameraları devreye gırdığınde artık buyuk ahş venş merkezlerıne ya da havaalanına adım atarken detektorle dranmayacağıruz ıçın sevmebüırsıruz Tabu, gorevlı lerın sızı çırılçıplak ızlemelerınden rahatsız olmazsaruz eger Evet bılım addmlannın hayal guçlerını uyandıran bu marıfetü ışınların gormedığı şey yok gıbı Gızlılığın olmadığı bu büım kurgu dunyasına hoş geldınız' Bu alandakı yeru gelışmelere goz atoıadan on ce ıstersenız şu super ışınları bıraz daha yakından tanıyalım Dalga boyu 1 üa 0 Olmm arasında değı şen elektromanyetık teraherU ddlqaldrı kızdotesı ve gorunur röntgen ışuılan ve mıkro ve radyo dalga ları drasındakı boşlukta yer alıyor Terahertz ışınlan, molekullerdekı ısı tıtreşımlerıyle oluşmakta Ve as lında tum objelerden ve ınsan bedenınden bır mıktar terahertz ışmı yansır Fakat bu dogal ışırüar bır santımetrekarelık alanda ancdk müyonda bır vat gucunde ışımakta Ve bugune dek bunlan yapay olarak uretmek mumkun olmamışü fızığın henuz araştınlmamış bır alanına kaydıran Gwyn Williaxns, ışte bu sayede 20 vatlık terahertz ışını uretmeye başardı Dığer ışın turlerınden yuz bm rruslı daha yogun olan terahertz ışınlannı yakalaya bümek ıçın tanı on ıkı yıldır çalışıyordu oraştırmacı Fakat elde ettığı başan hıç de kuçumsenecek gıbı degıl Sonuçta bırçok yenı araştırmada anahtar rolu ustlenecek teraheıtz ışınlan, büım adamlannın hayallennı gerçekleştırereğe benzıyor Lıstede yer alan ılgınç fıkırlerden bazılan şoyle • Uzaydakı olası su kaynaklannın saptanması • şarbon alarmı • ozon deuğının olçumu • cüt kanserı tanısı • yenı ılaç turlennın urehmı • hava trafığınde guvenlık sıstemlen Kapak açmadan kitap okunacak Houbtan Rıce Uruversıtesı profesorlerınden Paul Smith, terahertz ışınlan sayesınde kıtabın say falarım çevırmeye bıle gerek duymadan cıldın uzerınden okuyabılıyor Terevıevv fırması çalışanlann dan Srruth'e gore terahertz ışınlan "maralmayacdk kadar genış' bu kullaram alanına sahıp "Rastlantüar sayesuıde sureklı yenı kullanım alanları keşfeden' fırma Temmuz ayında şımdıye dek uıeülebılen en kuçuk terahertz lazerını gekştırdı Gerçı cıhaz henuz bır buzdolabı buyuklugunde ve fiyatı da neredeyse mustakü bır ev fıyaüna eşıt arna fırma çakşanlan aletı bırkaç yü ıçınde standart bır televızyon boyutunda uretebüecekleruu tahrrun edı yorlar Bu super ışınlan yakalayabılen büım adamlanndan bın de Koln Uruversıtesı araştırmacüarmdan Gisbert Winnewasser. Kırk yü dan bu yana teraheıtz sınınna ulaşmaya çalışan buım adamının spektroskoplan bugun 900 Gıgahertzlık (0 9 terahertz) alanı olçebüıyor Ça bştuma hararetı her zaman 270 derecede tutulması gereken bu 'ışın kapanlanndan' dunyadakı tum goz lemevlen ve aralanndan Nasa'nın da bulundugu uzay araştırma kuruluşlan yararlanmakta Ozellüde de 5000 santıgrat derecelık alanda bulanan vüdızlar ruspeten yogun tera hertz sınyallerı yansıür Guneş lekelenndekı su bu harını büe saptayan soz konusu ışın kapanlan Supernova araştırmalarında kolayhklar geürdı "K<ame ralanmız sayesınde yıldızlann doğuşunu ve çokuşu nu ızleyebüıyoruz" dıyor Wınnewasser llk kez üretildi Nevvpoıt News Jeöerson Laboratuvarında on metre uzurüugundakı bır ıvme aygıtında elektronlar dan yansıyan enerjıyı guçlu bır mıknaüs yardımıyla Dev pazar beklentisi mekte Oysa kanserlı dok a ıncelendığınde ügınç r mış gıbı ortaya çüaverıyo cesın olarak arüaşümadı L ser hucrelenndekı nem c la daha yuksek ve ter< guneş lekelenndekı su bı Super ışınlara duyulan bu anı ügı ozeüıkle de terahertz dalgalannın yanüetken elemanlarla olçu lebümesını sağlayan bır gelışmeyle orta ya çıktı Yenı lazer ve detektorler tıpkı bılgısayar teknolojısınde oldugu gıbı standart yapı parçalanna donuşturulduğunde dev bu' pazar dogacak Terahertz ışınlarıyla görünmezleri Dunya genelınde yuzlerce büım görünür kılıyor adamı terahertz teknıklen konusunda buyuk bır rekabet ıçınde araştınrken on Terahertz ifinlan yepyebır büım adamından oluşan "Star Tıger" ni tanı olanaklan getlekÜDinın projesı buyuk bu^ yankı uyandır riyor Mesela difin Içlndı Ekıp Esa tarafindan uydu uzerıne deki çürtik (pembe) ve yerleştırebılecek boyutta bır terahertz cllttekl kaıuerli doku kamera gelıştırmekle gorevlendırümıştı (kırmuı) sankl IşaretlenStar Tıger bırkaç ay sonra bır deste kamlf glbl ortaya çıkıverlğıt dltında gızlenmış elı adım adım go yor. runtuleyebüen bu: pücsellık sensoru gelışürdı Işte bu tekruk, gunun bırınde uy dulara uygun bu gozlem aracı olarak gehştırüecek Soz konusu sınyalleı sayesm de bırçok cısmın büeşuru saptanabü mekte Çunku yaklaşık bu müımetrenın onda bın kadar olan dalga boyu tam ola 2 Cazete altındaki bıçağı rak çok sayıda mıruk kımyasal yapıtaşlagörüntülcyen terahertz ka nnın salındıgı bır alanda yer alır merauyla, görevliler giylnik Ve bu bolgede sankı canlı hucreImanlan tamamen çtptak İprdekı kuçucuk değışıklüderı saptamak olarak izleyeblliyorlar. ıçuı yaratümış güoı gorunen en guçlu ışınlar yansunakta Mesela cüt kanserı ancak şuphelı dokunun kesılıp laboratuvarda ıncelenmesıyle teşhıs edüebü Dişteki çürükler Terahertz ışınları t de röntgen ışınına kıyasl mekte Tabu bu tur dletleı sı ıçuı once klınık testleı Ingüız Devlet Araştırmd E gelıştırüen terahertz karr nııza gırecek buluşlardc Gatvvıck havaalanında te çımlı bu" geçıtten gpçu^üt ler yolculan ekıanda tam lerıne ragmcn yolcuların merasmı detektorle yokl büeceklermı soyledıler taranırken s^ada bekle Ustehk OınetıQ kuruluşu ıçuıde uç mısh daha fazla cegını de hesaplarnı^ Ş olan alet gundclık yaşaı once ele gelecek boyutt uzerıne sığacak kadar k kampranın çozunuılugu man çeşıtlı hastalıklann 'Bu füarler yenı değü' dı^ le Superıore kurumundr tırmacı kısa sure once te Ingüız Devlet Aid^ rafından gelıştu üen terah hayatunıza gırecek bulm rak Gatwıck hdvaaldnınr bıçımlı bır geçıtten geçu lüer yolculan ekranda t( ^^m ^3Ü1 827/8