Katalog

TIP bır başka ornek gosterebılır mıyız? Insan zekâsıyla buyuk maymunların zekâsı arasındd bııçok ortak ozellıgm olduğu su gotuı mez bır gerçek Ancak bu durum evrımsel benzerlıkleı ımız qoz onunde tutulduğunda hıç de beklenmedık bır şey değıl Oysa msan zekâsıyla yunusların zekı yetenekleıı didsmda çok daha ya kın benzerlıklerın bulunması çok daha şdşırtıcı bır durum olsa geık Son donemlerde yunuslurın aynadakı goruntulerını tdnıyabüdıklerı son derece ustdlıklı bır sosydl üeüşım sıstemme salup ol dukları, başkalarını başarıyla taklıt edebıldıklerı ve kımı araç gereçleıı kullanabüdıklerı ortaya kondu Kımı uzmanlar bu canlıların soyut kavramlan algüama yetısıne bıle sahıp oldukldrınd ınanı yorlar sızlığınden kaynaklanmaktadır Çok sayıda uzaybılımcı bu rur gezegenlerın var olduğuna kesın gozuyle bakıyor Dahası uzayın dermlıklen suyla bırleştığınde uygun bır ge zegenın tohumlannı atacak buyuk mıktarlarda organık molpkul ıçerıyor Genel kdnı yaşamın ev ıensel oldugu yonunde Dunya uzerınde ınsan ze kasının evrımınde olaganustu bır durumun soz ko nusu olmadığı duşunulurse, bu gpzpgpn uzprındekı ydşamın larıhçesı ydbdiıcı bıyosfeıleıe yuve nılır bır ışık tutabılıı Kan şeker ölçiimünde yenilikler Şekeı hastalıgı toplumda rastlanan saglık sorunlarının en onemlıİPrındpn bırı lstanbul Hnıversıtesı Çapa Tıp Fakultesı'nden Prof Dr tLhan Satman ve arkadaslannın tum Turkıye yı ıçıne alacak şekılde yaptıkları tararnaya goıe yaşı 20 ve uzerındekı nufusumuzun yaklaşık %7 2 sının şeker hastası olduğu anlaşüdı Ayrıca hastdların %2 3'u de şeker has tası olduğunu bılmıyor Kabaca bır hesap yapmak geıekırse ulkemızde yaklaşık S milyon boyunca ve her 5 dakıkada bır kan şekerını olçuyor ve bulgular daha sonra cıhazın hafızasına kaydedüıyor Sıstem her gun toplam 288 kez kdn şekerı olçu mu ydpabılıyor Bu makıne ke mer ya dd sutyen * askısı gıbı gundelık yaşam kalıtesını bozmayacak yerlere ycı leştıı üebüıyoı Sıstem şeker olçumu ıçın vucudumuzdakı hucrelerın arasındakı sıvıyı kıülanıyoı Bu sıvıdakı şeker mıktarı ıle kanınızdakı şeker mıktarlan bubıııne eşıttu Bu sıstenüe gunluk hayatınız devam ederken suıeklı kan şekeı ınız olçuluyoı vc msulın doz ayarlamalaı ınız bu takıp değprlerınp bakılarak rahat bır şeküde yapabüıyoı ' Konu üe ügüı daha dyrıntüı bılgı ıçın www mınımed com adresını kuüanobüırsınız Yüksek zekânın davranışı Insdna ozgu zekanın bu gezegende tek td banca olmadığı yadsmamaz başka .seçpnekler de pekala var oldbılır Ne vaı kı hangı bıçımde olursa olsun yuksek zekâ duzeylı yaşam ortaya çıkar çıkmaz barındıgı gezegenı çdrpıcı ve geı ıye do nuşu olanaksız bır bıçımde yenıden bıçımlpndırmeye başlayacaktır Daha sonrd oldcakldi ydlmzcd kestıı üebüıı Bır sonidkı adım belkı de oz yıkımdıı (ıntı har) Belkı oz yıkım da bıyolojık bır olasıüktır, ama en dzından bırkaç turun yüdızlaıa başaıılı bır sıç rayış yapacakları kesın Bu durum goz onunde bulurıduıuldugunda bnakınzıydietlen dunya dışı sınyallerın yoklugu ınsana garıp gelebüır Morrıs dunya benzerı gezegenlerde malzeme eksıklıgın den kuşkulanıyor Bu yuzden bızımkını andıran bır zekânın oıtaya çıkması ıçın gereklı gızılguç evrensel olsa bıle, yıne de evrende yalnız olabılıri7 Kaçınılmaz zekâ Uelyelelım, yunuslaı asla bızler gıbı oldma yacaklar Çunku yaşadıkları ortam gereğı çok farklı sorunlarla karşı kaışıya kalıyorlar Ancak yaşamı bellı pvrımsel olgulardan çok bıyolojık ozellıklerın ortaya çıkma olasıbgı açısın dan ele dldığımızda bırtdkım ılgınç yenı goruşlere ulaşırız Çok farklı ıkı uı tdmda en az ıkı kez ın san zekâsmı çok yakmdan andıran bır oluşum ortayd çıkabüıyoısa, o zaman kaımaşık zekâlann su reklı ortaya çıkabıleceğı de kesın Bu, başkd karmaşık uı unlcrın de ortaya çıkabüeceğını gosterı feker hastası bulunuyoı ve bu sayı durumun cıddıyetını dahd da açık bır bıçımde ortaya koyuyor Bu hastaların onemlı bır bolumu heı gun 3 4 kez kan şekerı olçumu yapmak zorunda olduklarından gundelık yaşamları cıddı bı çımde etkılemyoı ve veıımlüıkleıı duşebılıyor Kan şekerı duzeyının zahmetsız ve devamlı takıbmın yapılabıl mesı onemlı bır saglık sorunu Spor yaparken gundelık yaşamın sıkıntısı ıçınde gece uyurken kan şekerı duzeylerını bılmek hastalıgın neden oldugu bobıek kalp, damaı goz gıbı organ hasarlarının da onune geçılebılmesı şansını yaratabılır Nıtekım karı şekeı ı duzeymı duzen İkinci anlamın garipliği Evrımsel yakmlaşmanın ıkmn anldmı dahd dd qarıptu Proteınlerden toplumsal sıs temlere tum duzeyleıde dı rımsel sıstemlerm karmaşık lıgı olası bıleşımlerın sayısı run gerçekte dev boyutlarda oldugu anlamına gelır Dunya uzeı ındckı cvrımın bu bıleşımlerın yalnızcd mı nık bır bolumunu oı taya çıkaı ttıgı yaşamırı çok di sayıda dırımsel 'hıper uzaylan" kapsadığı kuşku goturrnez Bıyologların çogu yabancı bur bıyosfe ıın heı hangı bır dunyevı ozdpşınden uzak başka hıper uzdyları ışgdl edeceğını savunuı Oysa ev rımsel yakınlaşma bu goruşun dogru olmadıgını gosterır Kuramsal açıdan oldsılıkldr çok yuksek olmakla bıılıkte seçeneklerın tumu kalıcı bır bıçımde yerleşıme elverışlı değüdu Yetleşıme el veıışsız bu hıper uzaylarda asla yaşam soz konu su oldmaz Son çozumlemeler yaşamın şaşırtıcı bır bıçımde çok az seçeneğı olduğunu ortaya ko yuyor Monıs bııaz gozu kara bıı kestıı ım olmak la bırhkte çokdaha duşsel bır onerıgetıııyor Bellı bu dıı ımsel hıper uzayda çeşıtlı soyutlanmış ku şaklar olduğunu, her bırmın sabıt bır yerleşım bolgesını temsıl ettığını varsayarsak bu hıper uzam da uzak bır noktaya uldşrridk ıçın evrırmn bır bıçımde "tunel açmayı oğrenmesı" geretayor Evrımsel ydkınldşma surecınde çok farklı orqdnızmdldi aynı sorunla karşılaştıklarında bağımsız olarak ay nı çozumlpre ulaştıklarında bunun meyddrıa geldığı açıkça goıuluyoı Dırımsel hıper uzayda 'solu ran delıklerının" kendıne ozgu bır ozdeşının olmdsı duıumunda bunların nasıl ışledıklerımn kavran ması gunun bırınde çok boyutlu uzamzamanı ızlememıze de yardımcı olabüır Evrımsel yakınlaşma bızlerı yıne de farklı guzergâtılara goturebılır Kaynak New Scıcntıst 16 Kasım 2002 *Sımon Convvay Monıs ın "Lıfe's Solutıon Saat ile ölçüm Benzeı teknolojı de kan şekerı olçumu yapan başka cıhazlar dd var Oı neğın "Glucowatch ısımlı bu saat drdcüığı üe de devanüı kan şekerı olçumu mumkun Oğuzhan Deynelı yı dııüemeye devanı edıyoruz 'Bır sddt gıbı taküdn ve kold temas eden yuzeyıne yeı leştıı ümış al güayıcı yuzey sayesmde olçum ya pan bu sıstem, verdığı elektrık uyarı üe den altındakı glukozu alaıak elektıokımyasal metodla olçum yapıyor Bu aletın duşuk ve yuksek kan şekeı ı değerleı ı ıçm olan alarmı kullanıcıyı uydrabüıyor Soz konusu saat üe ılgılı bılgı ISP wwwglu cowatch com adresmden edınüebıhr1 Bu cıhazlar dışmda mfrared (kızüotesı) ışırüarı kuüanarak parmağı delmeden olçum yapan rıhaz lardd qelıştu üıyoı Bu cüıazlarla ılgılı çalışmalar ozellıkle Amerıkan ordusunun kızüotesı olçum metodlan nı kullanaıak yapüan olçumleıe olan ılgısı nedenıylp hızlı bır gelışım gosteı mektedu Yakın gelecekte bu cıhazlara parmağınızı daldırdıgınızda kan şekerı duzeyınızı canınızı yakmadan oğrenebılme şansınız olabüecek gıbı gorunuyor Dr Oğuzhan Deyneh'ye gore şeker hastalannın teknolojıdekı bu yenüıkler sayesınde yakın bır gelecekte onemlı bır sorurüarı çozul muş olacak ve yaşam kalıtelerı de bu cıhazlar sayesmde doğal olarak artacaktıı Sağlıklı kdlın Dr. Mustafa Çetinet mcetıner@ıxır com 827/11 yor Bu durumda yaşamın hıç de sanıldıgı denlı dolambdçlı ve lastlantısal olmadığı duşunulebüıı Kural yakınlaşma oldugunda fılmı ıstedığmız sık ükta gerıye sarıp ızledığınızde sonuç her zamdn uç aşagı beş yukaı ı aynı olaraktır Yakınlaşma kavramı ydlnızca yaşamm temel duzeyde onceden kestırılebılecegını degıl aynı zamanda bellı bır yonu olduğu anlamına da geh yor Insana ozgu zekâ turu kaçınılmaz ıse o za man ınsanı tdnımldyan bund bağlı otekı evrımsel ozellıkler ıçın de aynı şeyrn goçerlı olması gerekı yor Seslendırme bıçımlerını ele alalım Hayvanldrın duygularını dışa vurmak ıçın çıkaı ttıkları ıslık uluma ve cıvüddmalar, bellı turler ıçın bır anldm taşısa da, kulağa bır kakofonı gıbı gelebüır OPI gelelrm tum bu sesler sureklı evrurıden qeçen koklu bonzcrlıkler taşırlar Yakınlaşma orneklerını ıçeren lıste uzayıp gıder Fındık fıstık kabuklaı ım ayıklamak ıçın taşlarddrı yd dd kdridtlı kdrıncdldrı avldiridk ıçm çdlı çırpüardan yararlanan şempanzeler araç gpreç kulldiıınıının yalnızca ınsanlara ozgu bır ayrıcalık olmadığınm açık bırer gostergesıdır lemek ıçın gunde 3 4 kez kan şeke rı olçumu yeterlı olmayabılıyor Uykumuz sırasında gunluk hayatımızda veya spoı yaparken kan şekerı degerlerımızm nasıl bır seyır ızledıguu tespıt edebılıcek ve sureklı kan şekerı takıbını yapacak teknolojı son zamanlara kadar mevcut degıldı Ancak büım dunyası bu konu da boş durmuyor "Mınımed" ısımlı şuket yenı çıkardıgı "Contınuous Glucose Monıtorıng System" (Sureklı kan şekerı ızleme sıstemı) ıle sureklı kan şeker takıbını mumkun kılmayı başarmış Şımdı Maımaıa Unıversıtesı Tıp l'akultesı Endokrınolojı bolumu oğretım gorevlısı Oğuzhan Deyneli'ye kulak veııyoruz "Sıstemkann cüdıne yerleştırılen ınsulın enjektor ığnesı buyukluğunde elastık bıı algüayıcı sayesınde 48 72 saat Yaşam evrensel Ydkınlaşma çok daha karmaşık ıkı başka anlamı da ıçcrır Bunlardan bır tanesı dunyamız dı şında canlıların ozellıkle de zekı turlerın bulunması yonunde surdurulen çabalarla ılgılıdır Bugune dek dunya berızerı bu gezegen bulunamamıştu, ama bunun nodcnı uzaybılım yontemlerının yeter