Katalog

Biyolojik silah olarak kuşlar Doğal afetler ve insanlar tarafından bozulan ekolojik dengeler yüzünden böcekler, ormanlara ve tarım alanlarına zarar veriyor. Çözüm, çevresel yıkıma yol açan kimyasal savaş değil, mekanik mücadele ile birlikte yürütülecek doğal dengeleri bozmayan biyolojik savaştır ve kuşlar bu savaşta büyük önem taşıyor. D M. Suleyman Kaçar (*) oğal dengelerın gun geçtıkçe bozuldugu dunyamızda bır yandan orman alanlan azalırken dığer yandan da mevcut alan ldnnnıtelığı asıtyagmurldrı kuresel ısınma sonucu kurumalar ve epıdemı (bulaşıcı hastaük) yuzunden degışıyor M O 2000 yıllarında, dunyadab topldm orman alanı 8 mılyar hektar ve yıllık artım da 20 mılyaı mjyıl ıken, bu oran gunumuzde 3 4 mılyar hektar ve 3 5 mılyar mjyüa gerılemış 2020 yılında ıse 3 2 mılyar hektar orman ve 3 3 mılyar m/yd ar tım olacağı tahmın edılmektedır statusundedır Bırçok Avrupa ulkesınden daha zengın bır kuş faunası ve uygun ye tışme ortamına sahıp ulkemızde saglıklı ormanların kurulması devam ettırümesı ve biyolojik dengenın sağlanmasında kuşlar oldukça onemlıdır Kuşldrın bır kısmı bıtkısel bır kısmı da boceksel besınleı tuketır Ancak butun kuşlar yavru donemlennde gerek sındı rım sıstemleıının henuz bıtkısel besınlerı sındırememesı ve gerekse kısa bu sure ıçınde (2 3 hafla) uçmak durumunda oldukları ıçın proteıne olan ıhtıyaçlanndan dolayı çogu orman zararlısı bocek tırtıl ve larvalarla beslenu Aynca kuşlar çok harekeüı olduklan ıçın enerjı ıhöyaçlan çok fazla olup bunu karşılamak ıçın gunluk kendı agırlıkları kadar besın tuketır Yapı lan araştırmalarda bocekçıl kuşlaıdan her bıreym yılda tukettıgı besın mıktannm kendı oz agırlıgının 100 katı oldugu tespıt edıldı Bır mavı baştankdra (Parus caeruleus) yenşkınının yavrularına bır gun ıçen smde 695 defa bocek ve tırtıl getırdıgı duşunulurse bu yavrulann yuvadan uçana kadar kı 2022 gunluk surede 15 290 adet boceksel besın tukettıgı gorulur Bır çıtkuşu (Troglodytes troglodytes) ıse yılda 8 10 mılyon bocek tuketebılmektedır Kuşlar arasında baştankaralar (Parus spp) lazılkuyruk (Phoenıcurus phoenıcurus) tırmaşık (Certhıa brachy dactyla) sıvacı (Sıtta spp) guguk kuşu (Cu culus canorus ) ankuşu (Merops apıaster) Kır langıçlar (Hırundınıdae) baykuşlar (Strıgıdae) ve ağaçkakanlar (Pıcıdıae) başta olmak uzere bıyolojık savaşta en onemlı ve korunmdsı gereklı ormanlannın en turlerden sadece bazıla anlanndan rı I Orman zararlüanna kaı şı biyolojik savaşın gun geçtıkçe onem kazandıgı ulkemız orman larına 19731998 yülan arasında kuşların yuvalanması ıçın toplam 848 000 adet kuş yuvası asıldı ve her yıl asümaya devam edılıyor Ancak asüan bu yuvalar yeterlı olmadıgı gıbı asılmış yuvalar da her yıl te mızlenıp korunarak kuş populasyonlannm artışını saglamalıdır (*) Orman Yuksek Muh E posta s kacar @yahoo com KAYNAKLAR lAnonım 1998 Cumhunyetımız 75 yılında Uı mancıhgımız Orman Dakanlığı Yayın no 122 Ankara 2 Çanakçıoğlu H 1971 Zararlı Boceklerle Savaş btanbul Uraversıtesı Orman Fakultea Yayınlan Nu lbb<i/l/fa blınbul 3Kızuuqlu I ^001 Lkolojık Pntpurı Tiikav mat Yay AŞ Ankaıa 4Malazqırt O 1973 Teknık Bullerı Ouıun Genel Mudurluğu Yü 12 Sayı 47 Ankara 5Pfeıfer S Keıl W 1962 Untersuchunqen Uber Dıe Funerungsfrequenz Eınıger Sıngvogelarten Sonderausdruck Aus Orruthologısche Mıtteılung Hefl2 6Deplol &laüi,lu 1991 Laboıır Forrp and Hoıusehold Projectons Depaıtnıan of staüstıc New Zealand VVellmgton Böceklere gün doğdu Anadolu Asya Afrıkd ve Avrupa kıtdları arasmddkı geçış yolu uzerınde bu lunması dolayısıyla yoğun goç ve savaşlaYumurtadan yenl çıkan yavrular, uçana kadar böcek ve tırtıllarla beslenlHer. ra sdhnp olurken bundan en fazla zaran orman alanları goı Yavnılamp tırtıt getlren blr bahçe kızılkuyruğu * du Orman alanlan, • mfrm*. nın nıcelık olarak »!T f t ı " azalmasıyla birlikte ekolojik dengeler de degışıyor ve or man zararlısı bo ceklere uygun or tamlar oluşuyor Ulkemızde 19731987 yılları arasındakı 15 yıllık donemde yıllık or talama 14 886 hektar orman alanı yangınlaıla yok olurken aynı donemde yıllık ortalama 35 052 hektar ormanlık alanda orman zararlısı bocek lerle mücadele edıldı Gorulduğu gıbı bo ceklerın ormanlard verdığı zaraı orman yangınlannrian az degıl aksıne daha fazla dır Ancak bu zardr kdmuoyu tardfmdan orman yangınlan kadar nedense yeteı mce dıkkat çekmıyoı Kimyasallar bizi de zehırliyor Ulkemi7 ormanlarına zarar veren 25 böcek tuıunden en başta gelenlerden bırı sı de çam kesp bocegı (Thaumethopoac pıtyocampa)'dır Orman zararlısı bu boce ğe karşı kimyasal ve mekanik savaş yanın da kısmerı biyolojik savaş da verılıyor Kimyasal savaş bocek oldurucu (ınsektı sıt) ılaçlarla havadan yerden ve sısleme ıle ygpılıyor ve heı yıl yuzleıce ton zehıılı kimyasal toprağa ve suya karışıyor Toprak ve su kaynaklarına kanşan zehırlı madde ler besın zıncırı yoluyla çevreye ve dolayı sıyla tum canlılara zarar vererek sonuçta dogal dengeleri alt ust edıyor Her yıl Ege ve Akderaz bolgesındekı kızılçam ormanları başta olmdk uzere 1 5 mılyon hektarlık çam ormanlarına za ıar veren çam kese boceklerıne karşı, havadan yapılan ılaçlama sonucunda yore dekı aıüaı ve kuşlaı baştd olmdk uzere bırçok canlı organızma olumsuz etkılenı yor Ayrıca kullanılan kimyasal madde leı sulanid sularıyld sebze ve meyva bahçelerıne kadar ulaşıyoı Kimyasal savaş yalnızca guney ve batı bolgelerımızde de gıl dığer bolgelerdekı ormanlık alanlan mızda da yapüıyor 1972 1985 yılları ara sında Artvın yoresı ladın ormanlarındd gorulen dev kabuk bocegı (Dendroctonus mıcans) /didrlısuid kdrşı 28 000 hektdrlık bır sahada 1000 ton kimyasal uaç kullanı larak toplam 3 250 000 dğaç ıkçldndı Fakat buna ragmen bocegın yayılması dur durulamadı atılan kımyasalın çevreye ver dıgı zarann sonuçlan ıse bellı degıl Kimyasal savaş bır yandan hedef al dıgı turun kullanılan kımyasala karşı bagışıklık kazanmasını saglayarak daha dırenç lı bır bocek populasyonu yaratıyor ve daha yuksek dozajda ılaç kullanımını gereklı kı lıyor dıger yandan da faydalı organızma Iar ve ozellıkle biyolojik savaşta yararlı olan dıger bocek ve kuşlara da zarar verı yor Oysa bıyolojık savaş dogal dengeyı bozmayan aksme uzun vadede dogal dengeyı sağlayan bır metot Orman zarar lısı bocek populasyorıldrını yok etmek veya zararlannı mmımum sevıyede tutmak amacıyla canlı organızmaların kulldnıldıgı bu savaşta bakterıler mantarlar bocekleı ve memelı hayvanlar yanında kuşlar da yer almaktadır 427 kuş türü Ulkemızde varlıgı saptanan 427 kuş turunderı 182 sı yerlı 152'sı yaz goçmenı 6B'ı laş goçmenı ve 25'ı de transıt goçer 79"/16