Katalog

Paranın ikiye böldüğü c Paramn ikiye böldüğü dünyayı parlak bir gelecek beklemiyor. En zengin yüzde 20'nin dünyanın zenginliğinin yüzde 86'sını tükettiği bir ortamda, yoksulluğa çare bulunmadığı takdirde dünyayı şiddet ve kavga bekliyor. • | H ^ • • ü r e s e l l e f m e ' sozcuğu ^ M ^ ^ ^ ^ k e ş k e Dunya Bankası raporlanrun sararmış yap rakları arasında kalsa En otusu bu sozcuğun ger çek anldmınuı dışında tumuyle farklı anlamlar ıçermesı Şu anda boğazımıza kadaı ku reselleşmeye batmış durumdayız Dunya gıdeıek bırbırıne daha bağımlı ve daha bağlı hale geldıkçe kuresPİleşme ne zen gınlıklerın eşıt bir şekılde paylaşımına ne de değışımın kaımaşasını çozmede kolaylık bağlıyor Sonuçta dunya bu sozcuk çevresın de 21 Yuzyü ın en buyuk tartışmasmı surdu ruyor Bu tartışma dunya hderlerının luks konferans salonlaıına kapanmalarına neden oluyor Bu arada dışarıdakı protestocuların bağnşmalarının ve polısın attığı gozyaşı bombalaı ının dumanının ıçerıye gırmemesı ıçm sdlon pencerelerımn sıkı sıkıya kapalı tu tulmasına dıkkat edıhyor ( Kureselleşme daha once benzerı goruknemış teknolojık ve büımsel gelışmelerın bir sonucu Mıkıoçıpler jet uçaklan uydular ve optık fıberler bu hızlı ve bırbırıne bağh dunyanm yaratümasında anahtar rolu oynadı Son 10 yüda bılışım telekomunıkasyon ve ulaşım mdüyetlen buyuk olçude duştu Bu teknolojık değışıklıkler mal ve paranın ser best dolaşımına olanak tanıyan pıyasaların gelışımı ıle bırleşmce dunya tıcdretmde ve ekonomık kalkınmada patiamaya yol açtı Bu gelışmelerın etküerı doğrudan çevreye ve malı pıyasalara ydiibidı tuketıcüık ve bıreycı lığe dayanan Batı kulturu dünyayı ele geçır meyı başardı Şımdı dunya çok onernlı bir soru ıle karşı karşıya Büım ve teknolojmın gucu de seıbest pazar ıdeolojısını bııleştıren kuresel leşme dünyayı daha zengın ve daha barşçıl bir hale getırecek mf Yoksa protestocuların korktukları gıbı dünyanın zengınlıklermın bırkaç kışının elınde toplanmasına mı yol açacak' Dolayısıyla yoksullar ve varsıllar ara sındakı çatışmalar çevre uzerınde ypnı gerı lımler yaıatacak ve Batüı degerlerın yuceltü mesıne karşı duyulan ofke gıderpk kontrol den çıkacak Kuresellpşme karşıtlarırun haklı olması durumunda reform veya koklu degı şıkler gereklı olabüır Boylece büım teknolo jıden ydrarlanarak daha adıl bir kureselleşme şeklı yaratüabılır Serbest pazan koru korune savunanla ra gore protestocuların korkuları tumuyle yersız Standaıt ekonomık olçumleıe goıe dunya eskıyle karşüaştırdmayacak kadar da ha zengm Kuresel tıcaret ve yatırımların bu yumosı engellenmedığı surece gehşmekte olan dunya ekonomısınden daha fazla sayıda ınsan yarar saglayacak Ekonomık ışbırlıgı boyle bir oıtamda kuresel banşa zemın ha zırlayacak Pazar ekonomısını destekleyenler ıçın bu son derece basıt bir mekdnızma Buyuk gırısımcüerın onunu açıp ücaret ve serrnaye nın serbest dolaşımını sagladığınız takdirde tum uluslar yapabıleceklerının en ıyısını orta ya çıkartacaklar Eğer bir ulkede ışçı ucretle rı daha duşukse şırketler o ulkede yaüıım yaparak bundan yararlanmaya bakar O ulke dp yaşarrı standdrtian yukselır geüşme taba na yayılır Butun bunlar pıyasaların gorunmez elı sayesınde gerçekleşır Bu goruş ıle ılgüı en onemlı sorun bu gune dek seıbest pıyasanın vaadlerınm yal nızca bir kısmını yerıne getu mış olması Kaybedenler ve kazananlar Dunya ortalama olaıak gerçekten zen gınleşıyor Insanlar daha uzun yaşıyor daha ıyı eğıtım alıyor ve 30 yıl oncesıne gore daha ıyı kazanıyoı orneğın 19/0 yüından bu yana dunyada çocuk olumu oranı yuzde 10 lardan yuzde 5 leıe gerüedı Dünyadakl gelir dağıbmt Ortalama latınalma gticu (1999) Ancak aynı zamanda yenı eşıtsızlıkler ve yenı dengesızlıkler ortaya çıkıyor Dunya Tıcaret Orgutunun (WT0) destekledığı şeklıyle Serbest tıcdret bu ge lışmelerden en fazla yarar sagla yan sektor Pek çok ulus kuresel zengınlığın gelışmesıne yalnızca seyırcı kdlıyor Bırleşmış Mılletler İnsan Gelışımı Raporu bu durumu şoy le ozetlıyor Kureselleşmerun sagladıgı yararlardan yalnızca bukaç şanslı ulus yararlanıyor Yukselmekte olan denızın tum gemılerı kaldırması beklenırken yalnızca bazı gemüerın yukselmeyı hak etüğı duşunuluyor Yatlar ve transatlantıkler yenı fırsatlar kaışısında daha fazla yuksehrken sal laı ve sandallar dalgalarla boguşuyor hatta bazüan batıyor Tranatlantıklerın taşıdıgı zengın uluslar bu durumdan hoşnut çunku her geçen gun bıraz daha zenguıleşıyor Ancak zengın ve yoksul arasındakı gelır uçurumu gıderek açı lıyor Dunya Bankası ndan Branko Milanoviçın hazuladıgı (A) grafiğınde 1988 ıle 1993 arasındakı gelır dagüımı bu uçurumu açıkça gozler onune serıyor Gehşmış ulkelerde kı az sayıda ınsan eğrının en sağ ucunda yer alırken çogun luk soldab kamburda bırıkmış Zaman ıçınde eğrının sıvrüme sı karşısında Müanovıç eşıtsızlıgın daha da artıgı sonucuna varmış Tum gemılen yukseltmesı beklenen yatınm akışı as lındd kuresel bıı nıtelıkten yoksun Orneğın 1997 yüında 10 ulke dunyadakı dış yatınmlann dortte uçunden yararldndı Çın dortte bırını alırken en fakır ulkeler çok az bir yuzde ıle yetın mek zorunda kaldı Bazı ulkelerın ekonomı lerı net olarak buyurken dığerlerı kuçuluyor 1990 ıle 1999 donemınde 10 ulkenın ekonomılerı yılda yuzde b ve altındakı oranlarda daralırken yalnızca 6 ulke yuzde 5 ın uzerınde buyu muş Doğu Asya ulkelerı bu buyumeden en buyuk payı alırken Guney Asya daha azla yetınmış Amerıka ve Ortadoğu da çok kuçuk değışıklıkler soz konusu ıken Afrıkada Sahra Çolu nun guneyı ınışe geçmıs Bırleşmış Mü leller Gelışme Programı Raporunda şu uyan ya yer verüıyor Halıhazırdakı trendın devam etmesı durumunda sanayüeşmış ve kalkın makta olan ulkelerm ekonomılen arasındakı uçurum o denlı buyuyecek kı bu fark eşıtsız lık sınırlarını aşıp ınsanı olmayan koşullard hukum surecek Ulusların kendı ıçmde de eşıtsızlık sc konusu ABD de ıronık olarak ozel gırışımc lık teşvık edümekle bırlıkte eşıtsızlık gıdere buyuyor 60 yıl boyunca daha eşıt bir topluı olusturma çabalanndan sonra son 20 ydc trend tersme donmuş durumda Ulusal gelır yuzde 40 ına yakın bir bolumu yuzde 1 1 kesım tarafından paylaşılıyor Bu orc 19201erdeb duruma çok yakın Toplums eşıtsızlık buyuk olçude hapıshane nufusu dakı artış ıle ortuşuyor Ingüterede de da eşıt bir topluma doğru gıdışat 1970 lı yülar duraklama donemıne gudı Buna koşut olaı 1992 ıle 1995 yıllarında hapse gıren ın&an yısı yuzde 30 oranında artarak tum Avru bırlıgı ulkelerı ıçmde en yuksek duzeye ul Bu sonuçlann hıçbırı kureselleşme bugunku şeklıne karşı olanlan şaşırtmıy Bunlar buyumekte olan eşıtsızhğın temel de polıtıkarı ve buyuk ış sahıplerının ışbı ğının yattığı goruşunde Yenı teknolo]üeı < lışmekte olan ulkelerdekı vasıfsız ışgucı Mn dolar veya daha 1000 5000 Dolar S0OO 10 bln Dolar 10 bln 20 bln dolar 20 bln 30 bir Dolar 10 bln dolardan fazla 790/8