Katalog

İlk memeliler dünyasında neler oldu? BBC televizyonu Üçüncü Zamanda ortaya çıkan memelilerin evrimini, paleontolojik buluntular yardımıyla belgeledi A lmanyd nın lek evrensel doğa mırası sayılan Mossel buluntu yerınde (Guney Hessen) araştırmacılar 49 müyon yülık bıtkı bocek yarasa kemırgen ve toynakh hayvan fosılle rıyle bırhkte sadece 30sm boyundakı ılkel at fosılı de buldular Dınozorlarm bundan 65 mılyon yıl once dunyada yaşa nan muazzam bır meteor patlamasıyla yeryuzunden sılın melerınm ardınddn ük memeliler sahneye çıkmıştı "lşte Messel da bıı çok ycnı turu bır arada gorebüıyoruz" dıyor je olog FranzJürgen Harms Daha once "VVdlkıng wıth Dmosaurs" adh bır televızyon belgeselı sunan bıüm adamı bu se fer memelüenn evrımıyle ılgılı bır program hazııladı Uç saatlık belgeselde 49 mılyon yu oncekı hayvanların gundelık yaşamından kesıtleı aktarümaya çahşüıyor Sadece testere dışlı kedıler ve ınsansı maymunlann ortaya çıkışları arasında yaklaşık 20 yülık zdman surecınm bulunması büe aslında bu ujin ne kadar guç olducjunu gostermekte Fılm ınsanldrın 30 mılyon yü once dunya sahnesıne çıkmalaııyld son buluyor Müyonlarca yü oncekı doğal çevre, tum vahşılığıyle canlandınlmaya çalışümış Ilkel kuşlar beneklı bedenıyle fare ve kanguru arası bır cdnlıyı andıran Leptıcıdıum u yakalı yor yırtıcı kuçuk hayvanlar beş metre boyutunda toynaklı hayvanları kemınyorlar Akbabaya benzer uç katlı ev buyuk lugundekı dev kuşlar yavru davarlara saldırıyor ya da testere dışlı kedıler ınsanın ılk atalarını dışlıyorlar BBC televızyonunca hazırlanan dınozor belgeselı ıçın yapımcı Tim Haines heı hayvan ıçın O7el bır model tasaı latmıştı Mesela bu mamutun başını kara gommesı gıbı yakın çekımleı ıçın ekıbı yaklaşık 4 metre buyukluöfundekı süıkon modellerle âdeta dev bır kukla gosterısı gerçekleştırmıştı Tum motorlar uzaktan kumandayla ışlıyor tek bır tuşla me sPİa çene ve goz kapaklan açılıp kapanıyordu Haines ın hayvanları oldukça gerçekçıydı çunku kırpıkleıe varana ka dar tum dynntılar canlandırümıstı Yuzlerce teknısyen Floı ı da Brezılya ve Kanddddd veküen bolumlen bılgısayarda ye nıden tasarladı Sanal hayvanların belgeselde başrol oyna malan tam 17 ay sonıa gerçekleşebılmışü Fakat memelı hayvanlarla ılgdı oyku kuçuk modellerle başladı Messel buluntu yerınde ortaya çıkan hay vanların neredeyse hıçbırı 80 cmden buyuk degü Dunya ancak Eosen'ın başlangıcından 25 yıl sonra 15 tonluk gergedan benzerı Indrıcotherıum gıbı canlılar ıçın yaşanabüecek duruma gelmıştı ' Fosen nın sık yagmur ormdnlarmdd buyuk canlılar henuz gelışemezdı' dıyor Frankfurt'takı doga muzesınden paleontolog Gerhard Stotch. Hyaenodont, Ilkel domuz avında Nemh cangıllarda kuçuk memelı ler yaşıyordu Dunya yenı canlı turlen ıçın tum bolgelerde benzer yaşom ko şullannı sunmuştu Bu durum hayvanld rın gerıış alanlara yayümalannı sağlaya cak bır avantajdı Dunyanın her yerınde ortalama sıcaklıgı 26 dereceyı bulan tıopıkal ıklım hukum suruyordu Yuk sek a^açlar ve bın bır çeşıtiı çıçeklerle zengtn bır bıtkı oıtusu sunan ormanlaı da ük memelüer koku ve ısıtme duyula rını guçlendırırlerken her ture ozgu bu rurı yapısı ve orta kulak kemıgı de gehş mıştı Üçüncü Zaman faunası günümüzden daha zengin O donemde Kuzey Amerıka ve Avrasya henuz Berıng Boğazıyla ayrü mamış oldugunddn ük memelüer dunyanın bırçok yerıne ydyıldbümışlerdı Messelda bulunan foçıller arasında hem Amerıka hem de Asyada gelışen turleım ortaya çıkmasının nedenı de budur "Bazüarı buraya geldıklerınde onemlı olçu de gelışmışlerdı' dıyor Storrh Bazı yardsalaıın uçuş ve koku apdidtlan kemıklere kadaı bugunku turlerıyle aynı Bu yuz den de gelışmeleıını Eosenden once tamamlanmış olmdldrı gerekıyor Storch Uçuncu Zdmanın daha zengin bır tur çeşıt lüıgı sunduguna dıkkat çekerken Messel da bulunan uç kırpı turunu ornek gosterıyor Kırpüer duşmarüara karşı farklı sa vunma mekanızmaları gelıştırmışlerdı Bazüan kaçıyor bazıları top gıbı kıvrılıyor dıı^erlerıyse üasını bırden kullanıyor '* du Pekı ardştırmacüar tum bu bügüerı nasü edınebüıyorlar9 Evet hayvanlar ınsanlar gıbı kultur mırası bırakmıyorlar ama Messel fosü yatagı büım adamlarına buyuk kolaylüdar saglıyor Çunku oksıjen yonunden fakır olan Maar golu tortullanndakı hayvan kpmıklen hıç bozulmamış Elektron mıkıoskobuyld bulundiı bakterüere gore, hayvanların derı ya da kurk yapüarı büe saptanabüıyor Mıde kahntuan hayvanların bes lenme alışkanlüdarı ve mesela ükel bır atta bulundn bır cenın de hayvarüarın uremele rı hakkında bılgı vermekte Testere dlfll kedl yakalamif olduğu öncü Insan bedenlyle "Akla yatkın spekülasyonlar" Cölde boğulmuf olan Ilkel atm foslll Idkat paleontolojı cennetı sayılan Messelda bıle bunları ortaya çıkarmak hıçte 790/2