Katalog

Bilim ve küreselleşme Küreselleşme ve öncelikle ekonomik sonuçlarınm tartışılması, artık bilim dergilerine taştı. tngilterede yayımlanan New Scientist dergisi tutmuş küreselleşmeyi dosya konusu olarak ele almış. Bilim ne yapar? Olguları öncelikle saptar ve bunun doğurabileceği sonuçlara dikkat çeker. Eleşürel yaklaşım, kendi sistemine ve ideolojisine bile, sadece bilimsel bakışm ve tutumun harcı olabilmektedir. Küreselleşme şüphesiz, belki de tekerlek keşfedileli beri kaçınılmaz bir olgu. İnsanoğlunun, sistemlerin, ülkelerin dünyamn (dahası: Evrenin) her yanını önce keşfetme, sonra da kendi amaçları için kullanma macerasmm bugün varılan noktadaki adı. Küreselleşme öte yandan zenginlik demek, pazar demek. Sömürgecilik ve arkasmdan emperyalizmle varılan nokta. Her sistem, yönetiminde, güdümünde olanın yararına çalışır. Direksiyonda kim oturuyor? Yarışçılar eşit koşullarda mı? Düzenlemeler, kimlerin, hangi koşulların değirmenine su taşıyor? Bütün bunları dikkate almadan küreselleşme konusunda söz söylemekzor. Veya, bakmışsmız, bütün söyledikleriniz egemenlerin bakış açısı. Bu nedenle her ülkenin "kendi yararına" yaklaşımları söz konusu. Ortada objektifbir olgu ve sübjektiiyaklaşımlar var. Türkiye ise, küreselleşmenin kaybedenler sınıfmda. Ancak, küreselleşme oyununu kendi çıkarlarını sürekli ön planda tutarak oynaması durumunda, küreselleşmenin belki fırsatlanndan yararlanabilir. Fakat, dünyamızm içinde bulunduğu büyük meydan okumalarm bilincinde olan, bunlara uygun yaşam refleksleri geliştirebılen kurumlar ve ülkeler bunu gerçekleştirebilirler. Yoksa sürekli, farklı çıkarların ve güdülerin peşinde helak olup gidersiniz. *** New Scientist'te yayımlanan küreselleşmenin bugünkü durumu üzerine raporda vurgulanan gerçeklerin çoğundan haberdarız. Ancak bu olguları Batılı bir bilim dergisinin gündeme getirip değerlendirmelerde bulunması, belki bizim gibi azgelişmiş ülkelerin insan ve kurumlan açısından önemlidir. En sonunda, esas solcu olunduğu için küreselleşmeye karşı çıkıldığı önyargısı, bazen kale gibi sağlamdır ve top atsan yıkılmaz. Ancak Batı 'dan bir küçük olguîar demetinin sunulması, minik bir eleştiri, bu kaleyi alaşağı edebilir. Bir sosyoekonomik olgu dergimiz sayfalarma yayıldı. Hayat bir bütündür. Bilimi de, bazen diğer hayat bilimlerinden fazla ayıramazsmız. Bu konu, çeşitliyönlerıyle sürecek... *** Gelecek cumartesi yeniden birlikte olmak umuduyla hoşça kalın. Belgesel eklbl çahfma sırasında: Modeller uzaktan kumandalı kolay degıl Büım adamları kuçuk bır kemık parçası bulabılmek ıçın büe tortul kayaçlarını yaprak yaprak tararnak zonındalaı Ve bulduklan parçalann bıçımlerı onlar ıçın çok onemlı Genış burun delıklerı ornegın, karanlıkta avlanan ve koku alma duyusu gelışmış bır hayvana ışaret eder Kemıklerdekı ısırık ızlen de prkek hayvanların kavga sırasında yaralandıkldrını gosterır Ozellıkle de çene kemığı sağlam ıpuçlan verır Araştırmacüar dışlerden hayvanların nelerle beslendıklerıru bulabılıyorlar Fakat Uçuncu Zamanda yaşayan Hyaenodont erkegının dışlerını gıcırdatarak duşmanlarını kovalamıs oldugunu da bulmuşlar bılım adaınlan Aşınma ya da kmlma ızı bulunmayan bır dış, genelde yav ru bır hayvdna aıttır Ama fd tuıu bır memehye de aıt olabılır Çunku bu canü turunde yeru dışler buyuyebılıyor Araştırmacılann bu tur tahmınlerını "Akla yatkın spekulasyon" olarak tanımlıyoı Michael Morlo Paleontologlar ozellıkle de hayvanların sosyal davraruşlarında bu tur tahmınler uretmek zorunda kalıyorlar Hayvanın kurk rengı ya da kızışma sırasında kı bagrışmaları uzerınde pek fazla fikır yurutemıyorlaj Hatta hayvanlann boylan ve gorunumlerı büe kaı maşık hesaplar sonu ru ortaya çılayor Haınes'ın belgeselı de bu yuzden kurgusal sahnelerle orulmuş Sonuçta hıç kımse testere dışlı kedı nın ne şekılde avlandıgıru ya da ılkel atın Toynakh hayvanlann deve büyüklüğündekl Gastornıs ku atalan şundan kaçamayacak ka dar sarhoş olup olmadığından emın degıl Belge selde, açüktan olmek uzere olan ılkel at Messel golun de fermente olmuş uzumle rı yedıkten Mağara aslanı (bugünkü aslanlann atası) sonra Gastor nıs kuşundan kaçamayacak kadar sarhoş oluyor Storch, fılmdekı atın sarhoşluğunu şu şekılde açıklıyor FosıUerden elde edılen verılere gore ılkel at sert ot yerıne, yaprak ve yemışlerle beslenıyordu Hayvanın ekşırnış meyvelerın etkısıyle sarhoş olmuş olabılecegı duşunulmekte Tabıı Gastornıs kuşunun gerçekten avlanıp avlanmadıgı da ayrı bır soru Gerçı guçlu ve buyuk gagası bu varsayımı dogru luyor ama ıskeletı o kadar zayıf kı msan onun avını yakalayana kadar açlıktan olebılece<3ını büe duşunebılır Ayrıca Gastornıs bu kadar bol kedı, sıçan ve tavşan gıbı hayvanların bulunduğu bır dunyada, sarhoş bır attan ne ıstemıştı ? Spıegel 4/2002 Çevm Nilgün Ozbaşaran Dede obursah@cıamhunyet com tr CBT Internet adresr www.cumhuriyet.com tr Cumhuriyst BİLİMTEKNÎK • No:790 11 Mayıs 2002* tmtıyaz sahibi: Yedı Mayıs Haber Ajansı Baaın ve Yayıncüık A.Ş. adına tlhan Selçuk . Yayın Danışmanı: Orhan Burmalı • Sorunüu Mudur: Fikret llkiz Gorsel Yönetmen: Tüles Hasdemir • Baskı: Sabah Yayıncüık A.Ş. Idare Merkezi ve Yazifma adresi: Turk Ocağı Cad. No: 39/41 Ca$alo§lu, 34334 tstanbul. Tel: (212) S12 08 06 • Faks: 0212513 85 95. Reklam: Publi Media 790/3