Katalog

ıl yaratıyor? Ruh durumunu etkiliyor Greenfıeld e gore hucreler aidsmddkı ağ bedenın g e n kalan bolumune gonderdığı smyallerle oznel bıluıce dorıtışuı Sınırbılım cıleı genellıkJp beynın bıı bederı ıgnde yer aldıgı geıçegmı go/ ardı ederler Bedenm otekı bolumlerınden geleıı genbeslpmm ruh durumumLLzu Ptkıledıgı aynı ıçımde ı uh du ı umumuzun bagışıklık sıstemı gıbı otekı de netım sıstemlennı etkıledıgı bılınıyor Smıı sdlgı bezlerı ve bagı^ıklık sısteın leıının bııbııleııyle ılıntılı olduklaıı da bır gerçek Greenfıeld bunlaım drdsındakı ba ğuı kımyasal olması gerektıgıne ve ozellıkle de peptıtlcı ın etküı olduguna ınanıyor Peptıt ler gelenek^Pİ ılctıcıleıle bırlıkte vaı oluyor ve yalnızca sırıır hucrelerınrn daha etkın duı ııraa geldıkleı ı u^el ko^ulldida bedene yayı lıyoıkr Bunlat salgı bezleımı ve baCfişıklık sısteınıru etkiliyor VP '•onuçta beyındekı hucre agınm boyutuııu beluleyecek peptıtlerı bedene yayıyorlaı Greenfıeld peplıtlprın bedenın uç temel derıetım sıstemı arasmd.t kı bu yolculugurıurı bılınu oliüjturduguna ına ıııyor VP bu savının kanıtlanması ıçııı kanciakı peptıt nııktdilanyla ılgüı profıller çıkaıtılması bunların bellı arılarda ağıı bdsan bılınç duıurnuyld karşüaştırılması geıektıgıne dık kat çehyoı Tum bunların bııeyın kendıne 07911 ıç sel bılınç durumuna nasıl donuştugurıun tum den faıklı bır aidştnma konusu oldugunu dık getıren Greenfıeld bu oınegın depresyon ve duyguların daha ıyı kavranmasına ınsanldrın neden uyuşturucu kulldndıkları ya da buıı gee jumpıng yaptıklaı ı gıbı konuların dydın lıga kavuşturulmasına yardımcı olabılecegmı duşunuyoı Rıta Urgan Kayrıak New Scıentıst 2 Şubat 2002 Yaşlanma sürecinde egzersizin faydaları Doğru egzersizle pek çok insan SO'li yaşlarda 20'lerindeki kadar dinç kalabilir. İnsan vucudu yaslanmaya bağlı olarak hareket yeteneğını buyuk olçude yıtırır Bu, ozellıkle sporcularda daha belırgındır Atletık performansın azalma nedenlerını araştıran bılım adamları, vucudun maksımum oksı/en tuketımı, veya VO2maks olarak nıtelendırılen unsurunun uzermde duruyor VO2maks, akağerlerın oksı/en kapasıtesını, kalbın ne kadar kan pompaladığmı ve egzersız sırasında kasların ne kadar çalıstığını gosteren bır gostergedır ve bır kosu bandında sureklı artan bır hızda kosarak olçulur Dusme noktasına geldığınızde tukettığınız oksijen sızın VO2maks 'ınızdır Yasamlarının buyuk kısmını hareketsız geçıren ınsanlarda VO2maks, tıpık olarak 30 yaşından sonra her 10 yılda yuzde 10 oranında azalır Oysa antrenman yapmayı surduren atletlerde duşuş bunun yarısı kadardır Bu duşuş, kalp kasları uzerındekı reseptor sayısının duşmesı ıle açıklanabılır Reseptorler sınır sıstemınden gelen ve kalbın ne kadar hızlı atması gerektığını belırleyen smyallerı dınler Kalp, daha fazla çalışması ıçın kendını zorlayan bu mesa/lara sağırlaştıkça, maksımum hızı her yıl dakıkada bır atış olmak uzere azalır Kalbın daha yavaş atması, çalışma yukunun do ruğa ulaştığı noktalarda kaslara daha az oksijen gıtmesı anla mmagelır Dolayısıyla VO2maks duşer Ancak geçen yıl bu mantıksal açıklamanın yetersız olduğu ortaya çıktı 19601ı yıllarda Teksas Uriı versıtesı Southvvestern Tıp Merkezı'nden Darren McGuıre ve Benıamın Levıne, 20'Iı yaşlardakı 5 sağlıklı adamı, gonullu yatak ıstırahatmden uç hafta once ve sonrasında ıncelemeye başladılar McGuıre ve Levıne aynı adamları 1990'nın sonlannda yenıden zıyaret ettıler O tarıhte adamlar SOveSl yaşlarındaydı Sporla ılgısı olmayan ınsanların gençlık donemlerı ılk kez bu şekılde ıncelenıyordu Araştırmaalar, kalbın her atışında pompalanan kanm eskı ve yenı Kışını olçumlerını karşılaştırdılar Kan mıktarının yaş ıle bırlıkte arttığı nı onceden bılıyorlardı, çunku yaşlanan ve sertleşen damarlardan kanı pompalamak ıçın kalp zorlanır ve sonuçta buyur Ancak sonuçlar McGuıre ve Levıne'nın bekledığı gıbı çıkmadı Kan mıktarındakı aıtış maksımum kalp atışındakı azalmayı telafı etmeye yetıyor, hatta artıyordu 50 yaşmdakı bır kışının kalbı eskısı kadar hızlı atmasa da, dakıkada eskısı kadar kanı pompalıyabılıyordu Başka bır deyışle, VO2maks yaşlandıkça azalır, ancak bunun nedenı kalbın buytımesı değıl, kasların oksıjen kullanma yeteneğını yıtırmesıdır Fızyologlar kasların nıçın eskısı kadar oksı/en kullanamadığını açıklamakta zorlansa da, McGuıre ve Levıne eskımış kasların daha az sayıda kılcal damara sahıp olduğu ıçın kaslara yeterlı mıktarda kan taşınamadığını ılerı suruyor Belkı de eskımış kaslar, gereksınım duydukları anda daha fazla kan gonderılmesı ıçın gereklı sınyallerı gonderemıyor olabılır Mıtokondrıya azlığı veyp atardamarlarm yaşla bırlıkte tıkanması da etkılı olabılır Nedenı ne olursa olsun bu çalışma, hareketsız orta yaşlıların, egzersız yaparak VO2maks duzeylennı yukseltebıleceğını gosterıyor 50 yaşlarındakı bır kışı haftada 3 saat ıle başlayıp yavaş yavaş 5 saate çıkardığı egzersız ıle 6 ay ıçınde 20'lı yaşlarındakı dınçlığıne ve hareket kabılıyetıne kavuşabılır Levıne, "30 yıllık bır yaşlanma sureanı 6 ayda tersıne çevırmek mumkun" dıye konuşuyor New Scıentıst, 6 Nısan 2002 Reyhan Oksay 787/9 jrrıda hırcyın duygukrı korelmıştır ancak zbılınu bır hayh yuksektır Duşuncelerınde ıantıgın agıı bastıgı bır degışmezlık soz ko usudur Bu belırtüeıe genellıkle depresyon JIISI konan bıreylerde rastlaruı Depresyon ıı olasüıkla bederıdekı kımyaçal degışımle n ışlevlerını geıektıgı gıbı yennp getıreme lesı ve hucreler arasında yogun bır ışbırlığı 3 yol açmasmddn kaynaklanır Prozac ve benzıuı ılaçldim bu kımya ıllaı ı etkıledıgı bılmıyoı Farklı bılııu, lurlpıınde hucreler arasın ikı etkıleşım de faıklı olmakla bırlıkte ara ıırıdakı bu ı^bırlıgı bıreyın bellı bır donem1 egemcn olan ıc,sel durumunun salt bıı jstergesıdır Mutluysanız ve bunun bilincindeyseniz... Dıngın bır kafaya sahıp olmanın puf noktası nedır? Buyumek ve yetışkın bır kafaya sahıp ol nanın bırtakım getınlerının yanı \ıra btrtakım goturulert de vardır Olgun bır kafa yapısına sahıp ilmadıkça, dunyayı olsa olsa bır çocuğun gozuyle, salt soyut duyulara dayalı, anlamdan yoksun )ir bıçımde algılayabılırız Celçelelım, olgun bır kafa yapısı duyulanmızın tumden korelmesıne de vden olabılır Gunluk yaşamımızda "kendımızı koyvermek ya la aklımızı yitirmek" gıbı deyımlen sık sık kullanırız lyuşturuaılarla olsun, hırlı sporlar, dans ya da ylgın nuzıklerle olsun, ınsanlar dızgınlerı koyvermekten buyuk nr keyıf alırlar Bıreym kendinden geçmesi" muthı$ bır luyqu olabılır, ama mutlu olduğu bılına ancak kafasını oplaması" durumunda varılan bır şeydır Bu bılınce varıllos/n/n ınsana !>ağladığı doyum en az o tutkulu anın endnı denlı onemlıdır Işın puf noktası bılınç duzeyını ukseltmek ve asağıya çekmesını bılmektır Bıreym duyu an yoksun bır ruh durumuna takılıp kalmasma depres on adı verılır Ote yandan, sızofrenler duyulanndan ve ış dunyadan aşm bır bıçımde etkılenırler İkı aşırı uç rasındakı uygunsuz gıdıp gelmeler ıse manık depresıf bır durumun gostergesı olabılır Kusursuz bır aşam ancak bu ıkısı arasında bır denge kurulabıldığmde soz konusu olabılır