Katalog

Şişman bebekler ömür boyu obez kalabilir 30 bin çocuk üzerinde yapılan araştırmaya göre, bir bebeğin her ay 100 gram alması, 7 yaşma geldiğinde aşırı kilolu olma oranını yüzde 30 arttırıyor. bezlığın kaynağı | şişman bebekler ı> mi Ydşamldiının ılk 4 ayında çok fazla kılo alan bebekler hayatlannın geıı kalarunda obezıteye mahkum oluyorlar Kılolu bebekler, aıleleıde mutlulukla karşılanıyor ancakyenı bulgulaı bebeklerın şişman olmdlarının bundan o Bilimsel makalelerin yüzde S7'sine sıfır atıf Bu köşede en son birkaç sayı önce yayımlanan yazıda, Türkiye üniversite ve araştırma kurum ve enstitülerinde yapılan ve uluslararası dergilerde yayımlanan araştırma makalelerinde artık kaliteye önem verilmesi zamanının çoktan geldiğine değinmiş ve sormuştuk: Acaba bir yıl içinde Türkiye ve Dünya kamuoyuna duyurusu yapılacak, medyada haber olacak nıtelikte kaç araştırma yapıyoruz? Yılda ortalama 6500 bilimsel makalenin kaçı dünyanm ve Türkiye'nin umurunda? Kaçını dünya bilimi kendi araştırmalarında "veri" olarak kullanıyor ve kullanmayı tercih ediyor? Bu konudakı rakamlar, yaptığımız bilimin "adını" koyacak ve bazı ipuçları verecekti. *** Ersin Yurtsever ve arkadaşları TÜBA'nm desteğiyle uzun zamandır Türkiye adresli bilimsel makalelerin kalitesi, yarattıkları etkileri üzerinde bır araştırma yapıyordu. Bu araştırmaların ilk sonuçlarını dergimizde bulacaksınız. îlk bulgular gösteriyor ki, durum şaşırtıcı değil. Makalelerimizin bir kalite sorunu yaşadığı apaçık ortada. Yaymlarm yapıldığı dergilerin okunurluğu ve etki faktörleri de ortalama 1 'in altmda görünüyor. Yurtseverden, dergimizdekı yazılarında henüz kullanmadıkları bir biîgi daha aldım. Bu bılgi yapılan makalelerin niteliğini daha açık bir şekilde ortaya koyuyor: Yurtsever ve arkadaşları, 1973 1999 yılları arasmda, Science Citation Index'te adı geçen toplam 30.252 makaleyi değerlendirmişler. Bunlar arasmda olgu sunumları, toplantı özetleri vb yok. Şimdı dıkkat edın: Bu makalelerden * yüzde 37'si, yani 11176'sı o ana kadar hıç atıf (citation) almamış. * yüzde 17'sı, yani 5380'i sadece 1 atıfalmış, * yüzde 11 'i, yani 3360 makale ise sadece 2 atıf almış. Durum korkunç mu, değil mi? Tabii, bu konuda, bize yakın ülkelerle kıyaslayarak korkunçluk derecesini belirlemek daha objektif olur. *** Bır bilım insanımızla bu durumu konuşuyorduk, dedi ki "Benim, sonuçları 'Text Book'lara geçmiş makalelerim var. Geçenlerde tam benim konumda bir araştırma yayımlandı. Normalde makalelerimden en azından birini kaynak olarak göstermesi gerekirdi. Baktım yok. Kendi çevresi ve arkadaşlarınm çahşmalarını kaynak olarak göstermeyı tercih etmiş". Bu saptama da doğrudur. Uluslararası bilim çevrelerinde "kendi adamlarına atıf yapmak" gibı minik bilım mafyalıkları yürürlüktedir. Ancak bu çevrelerin içine girildikçe bu zorluklar kırüacaktır. Fakat yine de bu mafyahklar, makalelerin etki sayılannın düşük olmasının tali nedenı bile değıldir. Hakkı yenmiş ve kaynak olarak gösterilmemış, dolayısıyla etki derecesi düşük kalmış makalelere hakkettıkleri yüzde S'l 10'u verseniz bile, bizim makalelerin kalitesine yükseltemezsiniz. *** Yurtsever ve arkadaşları da belirtiyor. Yayın sayısını artırmayı başardık, şimdi yaymlarda kaliteye sıra geldi. Bunun için neler yapılabilir? Biz popüler bilim habercisi ve yaymcısı olarak, kamuoyuna duyurulacak özelîikte ve kalitede her araştırmanın özet bılgisine aracıhk etmeyi gönülden istiyoruz. Fakat bunun da kaliteyi değerlendirecek önlemler sayesinde gerçekleşebileceğine de manıyoruz. Gelecek cumartesine kadar saygılar sevgiler... boyle onemsenmesı gelektiğine ve bu şışmanhğın obez hastalığınrn tum dunyaya yayümasmdd çok etkılı olduğuna dıkkal çekıyoı Aıaştırmayı yapanlaıdan Dr Nicholas Stettler Bu sonuçlar, obezıtenın nedenlerı konusunda yenı leorıleı yaratabılıı" dıyor 'Bebekhğın ılk evrelerının, aşııı şışmanlığın ortaya çıkmasında krıtık bır donem olduğunu saptadık Rulguldrımız doğruysd çocugun beslenme hayatına ılk aylardd mudahele etmehyız'' Doğumdan ıtıbaren qozlemlenen 30 bın çocuk uzeıuıde ya pılan didştırmaya gore bu bebeğin heı ay 100 gram alması 7 yaşı na geldığınde aşırı kılolu olma ordnını yuzde 30 ditıııyoı 'Pedıat ııua" dergıauıde yayımlanan bu diaştıımada, 7 yaşındakı obez ço cuklarla buyumplerının ılk 4 ayında aşırı kılo alan bebekler arasında dogrudan bıı ılışkj belır lendı Şişman bebekten obez yetışkıne NHS (Ulusal Sağlık Hızmelen) Vakfı'ndan Dr, çocukluk donemmde aşı rı kılo alma uzerıne yaptığı bır çalışmada 11 yaşındakı her 3 kızdan bırınırı fazla kılolu ve heı 10 tancsmden bırının de obez olduqunu tespıt ettı Rudolph Doktoılar dıkkatlerını genelde gelışerneyerı çocuklaı uzeııne yo ğunlaştırdıklarından aşırı kılolulaıınfaıkuıdadegıller Bu nedenle şişman bebeklerın once obez çocuklara ardın dan da obez yetışkmlere donuşebıleceklerıru duşunemı 3 neden Rudolph ırı belırlerneleııne gore şişman veya obez olan gençlerın sayısı son 10 yılda ıkıye katlanırken 5 yaşındakı kızlann dortte bırmde kıloya bağlı şeker hastalıgının erken belırtüerı var Yaklaşık 11 bın bebeğin sağlıgını denetleyen bıı kurumda çalışan bealennı uzmanı Pauline Emmett, "Bu onemlı çalışmaya gore artık bebeklerın yalnızca az beslenmelerı değıl, aşırı beslennıelen konusunda da bümçlı oknalıyız" dıyor Araştırmalara gore çocukların obez olmaldnmn bııkaç nede nı var Bunldr, anneden gelen aşın küoluk yıne anneden gelen dıabet aşırı kılolu doğma emzırılmeme katı gıdalara erken başlama ve televızyonseyıetme Uzmanldr bebeklerın daha katı gıdalara bı le geçmeden, nasıl aşın kılolu olduklarını belırleyemedüeı cuıcak genetık faktorlerın etkılı olduğunu one suruyorlar Nasıl engellenecek? Çonıkluk donemınde gorulen obezlığın onune nasıl ve ne zaman geçılecegıyse zor bır soru ve uzmanlar bebeğin bır rejıme sokulmasınm ıyıleştırüemez zararlar verebıleceğıne dıkkat çekıyor laı Çocuk obezlığı konusunda damşman Penny Gibson ıse şunla n soyluyor 'Bu bulgular yalnızca kımın, neden obez oldugu konu sundd bır yol belırlememız açısından onemlı ancak şu anda kımse bebeklerı dıyete sokmamız qerektıc/ını onermıyor Bılge Eser The Observer 7 Nı.san ?,002 Q>s~. obursalı@cumhurıyet com tr CBT Internet adresı wwwcumhuriyetcom.tr Cumhuriyet BİLtMTEKNİK • No:787 20 Nısan 2002* lmtıyaz sahıbı: Yedı Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yaymcılık A.Ş. adına tlhan Selçuk . Yayın Danışmaru: Orhan Bursalı • Soıumlu Mudur Fikret tlkiz. Görsel Yönetmen: Tüles Hasdemir • Baskı: Sabah Yayıncıhk A.Ş. İdare Merkezi ve Yazışma adresi: Tuık Ocağı Cad. Ncr 39/41 Cağaloğlu, 34334 lstanbul. Tel: (212) 512 05 05 • Faks: 0212513 85 95. Reklam: Publi Media 787/3