Katalog

dörtköşe Bilimsel özerkliğin neresindeyiz? edır bilimsel ozerklık? Anayasamı 7in 130 maddesıne de konmuş ple wuca sığmayan anlatmaoi ve gerçeklesmesı zor bır kavram Ornegın ıdarı ozeıklık olmasa da bilimsel ozerklık oldbılıı Veya yasalara konulmuş olması da bilimsel ozerklığı sağlamaya yetmez Pirefesör H. Okkeş N İki örnek En aydırumızın bıle bazan anlamakta zorlandığı bu kavramı ancak bır ornek uzc rınde anlatabılırını Masfaddıuselts Tekno lojı Lnstıtusu nde (MIT) Noam Chomsky adında dılbılımcı bıı ogıetım uyesı var İki uç ayda bır unıversıte salonlaıının bırınde sıyası ıçeııklı bıı konftidns verır (Turk og rencüer bu konferansları hıç kaçırmazlardı) Bu konferaııs larında Chomsky Amuıka ve Isıaıl ın u, ve dıs polıtıkalarını veya MIT yonptımım en a<3ır şekılde eleştırıı Bu clcştuılcı bazan bızun yasalaıımıza gore suç sayılabılecek nıtelıkte dıı Tam 46 yıldır MlTdekı kursusunde huzur ıçınde çalışa bılmektedır Belkı de bu sayede duııydruıı en buyuk dılbı lımusı olmuştur Bır de bızden orntk vciLİım Bııkaç ay once Arıt a ladakı bır unıversıtemızden bır ogretım uyesı Alman huku metı buruyla uaştuma yapınak uztre Almanyaya davet edılıı Bu ogıetım uyesı takulte yonetım kuıulundan olumlu karar çıktıktan sonra unıversıte yonetım kuıulu kaıarıru beklerneden yola çıkar Ama o da ne? Karar unıversıte yo netım kurulundan doneı' Ardmdan goıeve devamsızlık ne denıyle bu oCfietım uyesının ışıne son verüır Bu oğretım uyesının aslında yonetımle arası ıyı olmadıgı ıçın bu duı u ma duşuı uldugu kolayca anlaşılabıür Şımdı burada herşey yasal unıversıte yonetım kurulu uyelerı ydsanın kcndıleı ıne turudığı yctkıyı kullandıldi Ama orada bılımspl ozerklık ol madıgı da kesın Bu orntklcrden goı uldugu gıbı bilimsel ozerklık as lmda bılım adamının bılım dışı faalıyetlerı veya goruşlerı ne denıyle rahatsız edılmeden huzuı ıçınde çalışabılmesıdıı Bılım adamlan topluma yera fıkırler yenı yaklaşımlar suna bılmek ıçın gerektığınde devlete topluma (ve rektore) ay kııı du'?merıın zararını gormeden rahatça konuşabılmelıdır Başka turlu o toplumda degışım ve evrun getırecek yenı fı kırler yeşeı mez "Universite ozerkliği" Bilimsel ozerklıgın bazan ne kadar de ğerlı olabıleceğıne yakın tanhten bu kavramı sık gundeme ornek vereyım Buyuk Rus fızıkçısı ıka geliyor. Ama kastedi Pyotr Kapitsa 1921 yılmda eşı ve go (,ocugu oldukten sonra Rusyadan len daha çok "idari" çedıp Ingılteıe ye yerleşır Cambrıdge Unıversıtesı nde Ruthprford un asıstanlı özerklik. Oysa, univergını yıpaıken magnetık alan ve alçak sitelerde bir de "bilim sıraklıklar konusunda araştırmalanyla dunya çapında une kavuşur Yenıden sel (akademik) ozerk evlenır çunku Rusya ya bır daha don lik" diye bir gelenek meye nıyctı yoktuı 1930yüldiındaStdlnı kışısel buyruguyla Kapıtsa nın ne pa vardır. hasına oluısa olsun ulkeye getırılmesını ıster İki Rus ajanı I^ndrada Kapıtsa yla goruşuıloı Rusyada kuracagı aıaştıı ma merkezı ıçın goıulmemıt çdlışma olanakları onerırler kendısı VP ekıbındpkı bılım adamhıı ıçın Partı ve polıs bas kısiüdan O/.guı olma jozu verııler Kapıtsa 1934 de Rus ya ya doner ve daha sonra sıvı helyumun super akışkanlı ğı buluşuyla Rusya ya bır Nobel odulu geürır Bılım ve sanat bırer gelenektır Batı toplumlaı ı asırlaı oteoindtn geltn boyk bıı gelenek ıçınde bilimsel ozerkliği surdururler O toplumların kamuoyu da belkı uzun vadede yararını gorduklerı ıçın bilimsel ozerklık konusunda duyar lıdır Buraya kadar soyledıklerımden bızde bilimsel ozerk lıgı engelkycnkrın oddece yonetıcıleı oldugu sonucu çık masın Oqretım uyelerı de bilimsel ozerklıgın arkasına sığı nıp unıveısıteye zaıaı veııcı tutumlara gırıyorlarsa orada bı lımsel ozerklık fazla surmez Unıvpr<îiteyı tıcarethaneye çe vırenler sıyası veya kışısel çıkarlaı ı dogı ultusunda fetva ve renler en ıyı elemanı almayıp kendı sıyasal goruşu dogrul tusunda kadıolaşanlaı nasü oLa bızunkılere uygulama yız deyıp başkaları ıçın etık kuralları koyanlar vb hepsı nın bunları yaparken bilimsel ozeıklıgı kamuoyunun gozun de zayıflattıkJannı goruyoruz Teröristin evrensel ilkeleri Azız okurlarım yülardır bır teroı lafidıı gıdıyoı Lakm ortada konuyla ılgılı tanım ve ılke boşlukları var Işte bugun sızlere bır kez daha bır ılke atarak teror mesleğının ahlak ılkeleı ınden soz edecegım tlk kez yayımlanarak olan bu ılkeler ıle bır teroı ıstın meslegı nın gerek ve gereksınımleı mı yeııne getııırken temel alacagı koşulları meslekı bıreysel ve toplumsal yu kumluluklerı üe meslektaşldrı ış arkadaşları ve yone tıulıkle ılgılı gorevlerı son olank da urun ve hızmet leı ıle ılgılı yukumlulukleı ı bıı standaıta otuıtmuş ola cagız Temel ılkeler Terorıst bıreyın ve toplumun guvenlığmı t>ağlı gını ve esenlıgını hedef almalı tum ınsanlara karşı yerı geldıgınde hıçbır ayrım gozetmeksızın eşıt ola lak saldırabılmelı ınsanların o?el yaşamını saygınlıgı nı ve lyelık haklarını adıl bıçunde yok edebılecek bı lınç duzeyme ulaşmış olmalıdır Genel hukumler Teror ıle ılgılı her turlu tavır davraruş çalışma çatışma ve ılışkılerde en yuksek ahlakı degerler doğ rultusunda hareket edıp sorumluluk ustlenebümelıdıı Nerden gelırse gelsın sorumluluk ustlenmeden yapı lan faılı meçhul eylemler buyuk sorumsuzluktur Ügılı yasa kural ve yukumluluklerın ogrenılmesı ızlenmesı ve gerektığınde rıgnenmesı esastır Terorıst sahıp ol dugu meslekı bügı becerı ve deneyımlen gızlı veya açık kışısel ve kurumsal çıkarlan zedelemek uzere kullanabılecek yetenekte olmalıdır Bıreysel yukumlu lukler lerorıst tek nık ve ıdeolo ]ik yeterlılıgını koruı gelıştı rır ve gereklı egıtım bügı bırıkımı ve deneyıme sa hıp oldugu eylemlerdu kendı ıstegıy le goıev alu Bır terorıstın meslekı eleş tırılere açık olup hataldiını ortbas edebüme olgunluguna et ışmesı esastır Ozgiın metin Çok kısa denecek bıı surede ulkenın dort bır yanını 70 kusur unıverîitpyle donattık Oysa bır gelencgıolmayan bu kuıumlaıın en buyuklerınde dahı gerek bılımsel araştır ma gerekse ozgun duşunre uretımı açısından unıversıte diü ıyı^mın bır turlu gelışemedıgı açıktır Buna ek olarak kı sır rektorluk çekışmelerı hızıpleşme ve sıyası kadrolaşma lar kurulmak ıstenen temellerı kemırmektedır Pekı bu ku rumları gerçekten Unıversıte yapmak ıstıyor muyuz 9 20 kusur yıldır otorıter ve merkezıyetçı bır yonetım sıstemı denedık ve varabıleregımi7 noktayı gorduk Şımdı bu kuı umlan unıveioite gelegınc uygun ve bilimsel ozerklı gın onunu açarak akıln bır yonetım sıstemıne kavuşturma 7am ını geldı Bu yapılmadığı suıece ınevcut durumun de gışmesını beklemek hayaldır bılımsellık dısı faktorler hep one çıkanlacak başkaca bu ozcllıgı olmayan kışıleı hep yonetım mevkılerıne gelecek kalıtesı? ve çağdışı kadrolar bu merkezıyetçı şal ortusu altında yaşamaya devam edeceklerdıı Prof Bekır Karaoğlu Btykcnt Umveısıtesı rım temsıt pdpn kısılerden ohısmasıydı Ozellıkle yukseldısans VP dokton og rennlerı ırın de son derece yararlı ge çen kongrede genç nesıl degışık ulke loıden geİPn bılınıcılerle tartışardk ken dı çdlışmal uının ulublaraıa'ıi duzeyde tidiujı sevıyede hangı onemde oldugu bıluik>el didştııuidldida oncelıkleım neleı oldugu lonulatmda yenı fıkırler edındıler Sunulan kulturel program da tongreye başta bır gmpllık kattı Ilmıdımız bilimsel etkıle¥ımın çok yuk "ok oldugu bu tuıdon kongrelenn sıklık la ourmpsıdıı Prof Dr Ayhan S Demır Ulke çıkarları Ne yanı şımdı tılke rıkarlarına aykırı konuşmasına ızın mı vereceğız 9 dıye duşunenlere bılımsel ozerklıgın verecegı yanıt şoyle olurdu Ulke çıkarlanna aykarı olması şart değıl ama gerektığınde bunu da goze alabıleceksı 1 mz Eınsteın II Dunya Savaşı nın en krıtık donemınde dahı nukleer sılahların kulldnılmusına kaışı çıkıyoı uluslaıarası Vbırlıgınc gıdılmesı geıektığını savunuyordu O zamanlar kamuoyunda populerhğını bıraz yıtırmıştı ama yarım yuzyü sonıa bu bilahldiın ne buyuk bela oldugunu anlayan super quçler stratejık nhhlaıın sınıı landıı ılması anldsmdlannı bı rer bııu ımzalaıken onu haklı çıkarıyorlardı Toplumsal yukumlulukler Teıorıst toplumun esenlıgını saglıgını ve gu venlığını tehlıkeye sokacok heı tuılu etkınlığe açık ol rnalıdır Kendı çıkarını ışverenın ve/veya muşterısının çıkarını heı zaman toplumun çıkarının uzeııne koya bılmelıdıı Kamuya yapılacak açıklamalarda yansız davraruş kabul edılemez Bilimi bol bir kongre 2 J 28 mart tiııhleıı ırasında Mu<;tifa Kemal Umveısıtesı nden Prof Dr Kerıman Gunaydın ın oııculugun de Aııtakyadd duzLnluıen 1 Ulublarara sı Orcıanık Kımya Sempozyumu Mustafa Kemal Unıversıtpsı nın ozveı ılı organı zasyonu ve çılrmı<;ı TUBITAK Tuık Kımyı Dpıneyı ve yeıel kuıulu^larm destegı de vok yaı ulı geçtı Yuıt dışı ve yuıt ıçmden kdtılım ldila gerçeiJeştırılen konqrede yurt dı şından davet edılen bılım ın=anları ken dıleımı konularındı kınıtlamı org ınık kımydnın gcııı^ opektı unıunda ozenle sevüınış kiijilerderı oluşmuştur Kongre de ozellıkle llırkıyeden katılan genç bı lımcıler kendılerını yayınlarından t ını dıklan bılimnlprle karşılıklı olank bı lımsel tartışma oı tamı buldular bilimsel konulaıda samımı bu atnıuofeıde laıtış ıridldi ydptıldl Meslektaşlarıyla ılgılı yııkurnlulukler Teıoııst rneslektaşlarının goruş eleştırı kaygı ve şıkayetlerıne ılgısız kdlanidz Meslektoşldiı hakkın da bılgı soruldugunda doğru bılgı vermesı soz konusu olamaz Kongtenın en onerrılı o/ellıklerın den bırı de yurldışmdan çaojıldn bılım cılerın tanıdık akrabalık horalık ılışkısı qoz onune alınmaksızın degışık ulkpler den oıganık kımy ının degışık dısıplınlp Urun ve hızmetlerle ılgılı yukumlulukler Terorıst hızmet veya uıununu z ınıanmda VL tıı yuksek verımı alabılecek zararld teslım etmekle yııkumludur /86/13