Katalog

Çocuklanmız bizden daha. Ş 1950lerde zekası orta değerde olan, bugün düşük zekâlı kabul ediliyor. İnsanoğlu giderek akıllanıyor gözüküyor. Zekâ düzeyinin yükselen bir çizgi izlediği tezi, henüz tartışmalı... Ancak zekâ başka, akıllı olmak başkaL. imdiki çocukların video cihazı ve bilgısayar gibi elektronik cihazlan anababalarından daha iyi kullandığını herkes kabul edıyor. Bu çocuklar vıdeo oyuıüarında o denli becerikliler kı, çocuklarla büyüklerin bir oyun konsolunda buluşması neredeyse olanaksız. Kaldı ki çocuklar da bu konuda hiç alçak gönüllü değıl; ebeveynlerinden kesinlikle daha akıllı olduklarıru düşünüyorlar. Ve işin şaşırtıcı yanı çocuklann haklı olması. Eğer IQ testlerıni bir gösterge olarak ele alırsak, gençlerin ebeveynlerinden daha akıllı olduğunu kabul etmeliyiz Kaldı kı çeşitli ülkelerde yapılan çalışmalar 1950 yüından bu yana 10 değerlerınin sürekli yükseldıginı gösteriyor. O dönemlerde ortalama zekâ düzeyinc sahip oları bir kişi bugun duşuk zekâlı olarak değerlendirıliyor. Irısanoğlunun zekâsı, öyle gorunüyor ki, nesilden nesile giderek yükselen bir trend izliyor. Ne var kı bu artış düşünülduğu kadar hızh degil. Zekâ, tarihın her döneminde kaypak bir kavrarn olmuştur. Psikologlar yükselen 10 trendinin ne anlama geldigi konusunda goriiş bırlığıne varmış degil, Bazı biliın adamlan giderek akülandığımız tezini kabul etmıyor, onlara gore yalnızca bazı spesifık problemleri daha hızh ve kolay çozebiliyoruz, Bazıları ise akülarıdıgımız kanısında; zaten yükselen IQ puanlarının yansımalarını gerçek yaşamda iz lemek olası. Ve bazıları bu karmaşık durumu biraz daha ıçınden çıkümaz hale getırmek için bu trendin durma noktasına geldiğine üışkın işaretlerın alındıgını ileri sürüyor. yayımlanan sorıuçlara gore nesilden nesile zekâ katsayısı 25 puanlık biı artış gösteriyordu Nc var kı kaba hatlanyla bu puanlar Flynn'a pek bir şey ifade etmiyordu. Daha fazla bilgi edinmek için sözel, sayısal ve gorseluzamsal bolumler gibi 1Q lesüerındeki her bir bölümun sonuçlaruu tek tek inceledı. Bu son grup Raven Matriks'inı ıçeriyordu, Burada testı çozen kişi, bırbırini izleyen şekıllerden hangisinin eksik oldugunu bulmak zorundaydı, Flynn alınan puanları daha dıkkatli bir şekilde mceleyince Raven Matrıks'inde kesın olarak yükselen bir trend tespit ettı. Ancak sayısal ve sozel bolumler için aym şeyi söylemek mumkün degıldı, 1987'den bu yana Flynn Arjantın ve Israil gibi başka ulkeleri de çahşmasına dahil etti. Ve gorseluzamsal bolum söz konusu olduğunda, hepsmde yükselen trendin geçer lı oldugu gordu. Flynn, kendi adı üe özdeşleşen trendin anlamlı oldugunu ifade etse de insanoglunun giderek akıllandıgı tezini kabul etrniyor. "Büyukbalarımıza haksızlık etmiyelim; hıçbıri ap tal olmadıgı gibi, bizler de dâhi değüiz" diye korıuşan Flynn, "Toplumlann gelişımine paralel olarak bu yeteneklerimiz geliştı. Buyükbabalarımız yetışırken toplumun oncelik tanıdıgı değerler zıhınsel matematik yetenegi ve zengin bir sözcük da garcığı idi, Bugün bizim için önem taşıyan problemler onlar ıçın saçmalıktan başka bir şey degildi." dıyor. riynn'a gore zekâ olçumlerının sabıt fıkır halıne geldigi toplumlarda soyut promlemlemlerı çozme yeteneğı dığer yeteneklerden daha hızh gelişır, Benzer şeküde, TV/bilgisayar izleme/kullanma ve otomobil sürmeye bağh olarak gelişen gorsel uzamsal yetenekler, nesilden nesile artan bir hızla yükselen bir trend izlemektedir. Flynn bu konuda son noktayı şöyle koyuyor:"Bana sorarsanız zekâ birdenbıre gelişmez" Pek çok psıkolog 10 puanlarının yüksel digıni kabul ediyor Ancak bu yükselişe neyın neden oldugu hakkında herkes farklı bir goruşe sahip Sydney'de Universıty of New South VVales'den deneysel psikolog Robert Hovrard kuçuk aile yapısı, daha ıyı beslenme, egitim olanaklarmın artması ve dığer çevresel etmenlere bagh olarak insanların toplam zekâsının gerçekten yükseldiğine inanıyor. University of London'a bagh Goldsmiths College'dan John Rust, 10 puanlarındakı artışın yalnızca gorseluzamsal bolümdeki artıştan kaynaklanmadığına dıkkat çekıyor. Rust'a gore toplumlar gelişıp daha karmaşık bir yapı kazandıkça, ınsanlar çeşitli sorunlar hakkında daha fazla kafa yormaya başlıyor. Ayrıca Einsten'm görelilik kavramını bilim dunyasma kazandırması gibi, gelişmış bir bireyın bir kavramı ük kez ortaya at rnasıyla, insanlann tumu daha karmaşık düşünme yetısine kavuşur. Sonuçta, in~ sanlar giderek kavranması zor kavramlan özümsemeye başlar. Dığer taraftan, bazı bilim adamlan IQ testlermden ahnan sonuçları bir kenara bırakarak, zekâ artışının izlerını gerçek yaşamda anyor. Geçen yıl gerçekleştirilen bir çalışmada, Hovvard bilimsel üreikenlık ve saüanç/briç gıbı zekâ oyunlarmdaki performansa ilişkin göstergeleri mceledı. Sonuçta deneysel bağlamda irj . sanların giderek akıllandıgı sonucunu çıkarttı. Örnegin, 1991'den bu yana satranç ustalarının yaşlannın giderek küçülmesi onemli bir gostergeydi. Ancak Yeni sayfa Butun bu çelışkili yorumlardan nasıl bir 9 sonuç çıkarılabüır New Zeland'da Otago Üniversitesi'rıden siyaset bilimi profesörlerinden JamesFlynn 1980'liyülarınortalannadoğru 10 sayısının yükselen bir trend izledigiru belirten ilk otonteydi, Bu nedenle yükselen 10 trendine "Flynn etkisi" adı verildi Bu buluşun üzerine 10 testlerinin ne anlama geldigi konusu bir kez daha tartısmaya açıldı Hynn'ın 1987'de yayımlanan ve bilim dunyasında 10 konusurıda yeni bir sayfaııın açümasına neden olan çalışması, 14 ülkedekd tıendi karşılaştırıyordu Söz konusu testlerdc kışüerın mulıakeme yetenegi olçuldu. En eksiksiz veri Hollanda ve Belçika gibi askerlik hizmetinin devam erfiğı ulkelerden geldi Bu çalışmada tüm genç erkeklere (bazı ülkelerde genç kadınlara) askerlik şubeleri tarafından hazırlanan testler verildi. Testler ülkeden ülkeye değışiklik gosterse de sonuçlar, kıyaslama yapmak için 10 puanlarına dönüştünıldu. Diger ülkeler soz konusu oldugu zarnan Flynn 10 testlerine başvurmak zorunda kaldı. 'Psychological Bulletincilt 101, s 171" isimli dergıde 782/8 zekâ oyunlarında alman sonuçların hiçbiri tek zekânın arrtıguıın kanıtı olamazdı, Ayru küde bılunsel uretkenlik konusunda da yî sayısındakı artış gösterge sayümamalr çünku büim adamlarının akademik açıdan ha fazla sayıda yayın yapma zorunlulugu altında otaıası, zekâdan daha etkili bir etn di. Bütün bu çelişkiye karşın, Hovvard bazı; lerin de degiştiginin farkındaydı. OzelJ gorseluzamsal bağlamda bu değişiklik d da belirgindı. "Çocuklar görsel açıdan c zekı, çunku sürekli olarak görsel malzeme maruz kalıyorlar" diye konuşan Hovvard, F gibi bu nedene bagh olarak IQ'laıının yıü digini düşünüyor, Altta yatan neden ne olursa olsun F etkLsi gerçekmiş gibi duruyor. Problem me ve gorseluzamsal yetenekler söz koı ise insanların atalarmdan daha zeki olc goruluyor. Ancak zekâ duzeyindekı bu 9 devam edecek mı Bugun ortalama ze! sahip bir kimse, 2050 yıhnda gerı zekâlı rr yılacak? Hovvard, en son deneyinin ortaya ÇL tıgı verilerın ışıgı altında farklı bir yol tur yor. Büim adamı, zekâ duzeyindekı artışu nayıleşmiş ülkelerde doruk noktasına ult sonucunu çıkartıyor. Bu sonuca varmasınc onemli etmen öğretmenleı ı kapsayan çalı sı "Eğer zekâ gerçekten yukseüyorsa buı fark edecek grup öğretmenler olmahydı" konuşan Hovvard, 1979'dan bu Sydney'deki lıselerde görevli ögretme sorguladı. Bunlann pek çoğu ogrencileriı nel zekâ düzeyınde bir artış kaydetmec tfelırrtı. , % Daha sonra Hovvaıd aynı soruyu h ralya'daki, Singapur'dakı ve Guney Kore ilkokul oğretrnenlerine sordu. Verılen yu çok farkhydı Avustralyalı ogretmenler il ögrencılerının zekâlarında bir degışiklik < dığını belirtırken, Guney Kore ve Sıngapı kiier çocuklann zöHfflannda düdcati çet kadar belırgın bir artış oldugunu belıı "Artık şunu kesin olarak soyleyebilirız \ günün çocukları eskisinden daha zekı" konuşan Hovvard, "Ancak Avustralyalı <