Katalog

'Bilimsel Araştırma Türkçe öğretiminde Projeleri' ve öneriler yeni açılımlar Ahmet Kocaman Iama7 duvarlar onıyor Yurt dışında bır hdftd da elde edebüecegınız sonuçlaı ulkemızde maalesef bır yülık bır sureç ıçınde gerçpkleşı yor 3.Büım ınsdnı ozgur duşunur hayalgu cu genıştır Kurulacak yenı sıstemın büım ınsa nı yapısına uygun bır sıstem olacak şeküde planlanması gereklıdır Eğeı Devlet büım ın sanını bu menıur züınıyetı üe algüarsa çok bu yuk yanlışa duşpr Ustlendıgı projenın anı ge leksınımlerını kdrşüaydbümesı açısmdan bı lım ınsanı proje harcamasında ozgur olmalı dıı Gelışrmş ulkeleıde uygulanan yontem YÖK tartışmaya açmalı budur ve Devletın büım ınsanına olan guvenı Unıvprsıte Araştırma Projesı (UAP) adı nın ve destegının bır parçasıdır Dolayısıyla altmda kurulacak yenı sıstemın hazırükları ya pıoje oneribi ydkrı olrridlı dnd hdüdrı ıçermelı pılırken henuz taslak aşdmasında bılım ınsan ayrıntüar proje suresınce büım ınsanınrn ınsı lanmn goruşlen alınmalıdır Bu aynı zamanda yatıfınc bırakümdlıdır akademısyerılık gıbı oldukça ?or bır kıınıma 4 . UAP bılım ınsarüarının projelerınde olan saygınm bır ıfadesı rio olacaktıı yaıduncı aidştıımdu çdlıştıı Turkıye gıbı bı Bı lımsel dpğerlerın çok Yüksek öğretim kurummasına oldnak saglamalı pıo lım ınsanının ustlendıgı fazla pnm yapmadığı ları bilimsel araştırma jede yeterlı sayıda elemanın bır ulkede pŞıtımın VP çalıştırüması o projenın ve araştırmanın pldrüanmd projeleri hakkındaki nmlı bır şeküde ışleyışmı sındd Maliye Bakanhyönetmelik taslağı, saglayacaktır Gerekırse ça §ı goruşu alınaıak lıştırıldcdk elemdrüar yurt "Yuksek Oğretim YÖK tarafından dışından temın edüpbılmelı Kurumları Bilimsel dır Gelışmış ulkeleıdekı Araştırma Projeleri İnternet üzerinde doktora sonrası araştırıcı Hakkındaki Yönetyayımlamalı ve (postdoc) ornegı duşunuluı melik" Taslagı bunu hazırlayan YOK taratın tartışmaya açılmalı se doktorasını bıtırmış bır elemanın projede ıstıhdam dan internet uzeıınde edümesı o projenın averım yayınlanmalı ve bılım ın lılıgını artırmak bakımmdan çok onemlıdır sanlarınm goruşlerınc yer verecek bır forum 5 . UAP sıstemı ıçınde elde edüen ven da tdrtı^ılmalıdır Bu tdrtışmanın internet uze lerın sunulması ıçın araştırmacüann yurt ıçı VP rmdpn yapılabılmoçı ve erışüebümesı sağlan yurt dışı kongrelere katüma olanagı sdğlan malıdıı Bu aynı /dindiıda şeffdflık ılkesının de malı gereğıdır 6 . Turkıye de büımsel çalışmalar tama Taslak hdkkındd kulaktdn dolma bılgıler men yuı t dışına baglı oldugu ıçm projelerde vdrdır Konuya duyarlı unıverate rektorlerının kullanılan madde ve malzemelerın gumruk zaman zaman bılım ınsdnlaıına gelı^meler değerlerı kaldırümalı boylece büımsel çalış hakkında bügı ıletmesı son derece sevındın maldrın yapüabılırlıgı teşvık edılecektır Or cıdır ve Turkıye de ozellıkle Rektor duzeyınde neğın yurt dışı bır kaynaktdn saglanan ve hı bılım ve teknolojık gelışımın algılanışındakı be pdılen bır teçhızahn unıversıte laboratuvar degışım goze çarpmaktadır larında kullanüması ıçın uyguldiıan ınevduat büım ınsanları ıçın ışkence derecesınde zor laştıncı olmaktadır Bu da gelışmış ulkelerde l.UAP sunulan her projeyı şeffafiıkla kı büım ınsdnlarıyla yapılan ortak çalışmaları açıklaındlı Projelerın kazanılması ya da kay zorlaştırıcı bır faktordur bedılmesı nedenlerı üe bıldırümeh ve yapüan 7 . Malıye Bakarüığı gıbı burokratü< bır degerlendıı meler araştırmacüarın kendüerını ışlevın büım projelerındekı rolunu arüayabü savunmasına olanak sdğlamahdır Bazı verı mek mumkun degüdır Yeru getırüen su>tem bankaları tarandığında yurt dışı bır çok bılım de Malıye Bdkanlıgımn büımsel proje ıçengı sel dergının henu? yayınlanmamış (uncorrec ne karısamayacagı bellı oldugu hdlde Sayış ted proof) araştırmalaıı da internet sayfdldrın taydan daha farklı bır denetleme sıstemı getı da büım dunyasına açtıklan gorulmektedır) rüecektır Benzen çalışmalar UAP bunyesınde de ger 8 . UAP da gorev alacak büım ınsanları çekleştırüebüır Bu proje değerlendırme de her yü yenüenmeh ve degışık büım ınsanları her turlu spekulatıf yaklaşımları da ortadan nın gorev yapmalan sağlanmdlı Bu sıstemı kaldıracaktır kendı çıkaıları dogrultusunda kullanması ola 2 . Turkıye de büımın ve teknolojık ge süıgı bulunan ve bırbırlerıyle kıskançlık çe lışmenın durumu ortadadır Henu7 Turkı kemezlık gıbı duygulara sahıp akademısyen ye nın bılım dunyasına sundugu bır teknolojık lerın sısteme daha fazla zarar vermesını en sıstem yoktur Büımsel araştırmalarm hepsı ta gellemesı açısından son derece onerrüıdır mamen dışarıdan ıthal edüen madde ve mal Prof Dr Erdem Buyukbingol, zeme kullanüarak yapüıyor Gumruk mevzuAnkara UmversıtP"îi Erzanlık Fakultesı atmdakı yetersızlıkler ıthal edüen bu mater erdem@pharmacyankara edu tr yallenn ulkemıze gırışınde zaman zdmdn aşınıversıteler bunyesınde yer alan Ardştırma Fonu bır yasa üe 31 Aıalık 2001 tarıhı ıtbdrıyle kaldı rıldı Bunun yerıne "Bilimsel Araştırma Projeleri" adı dltın da yenı bır sıstem ongoruldu Bu sıstemın ış leılıgı konusunda henuz sonuç aşamdsınd ge lınmedıö;ırıderı ve dkddemısyenlere uzerındp çalışılan taslak hakkında bügı üetılmedıgm den nasıl bır yonetmenlık hazırlandıgı konu sunda bır fikır sahıbı degüız U ıllı Egıtım Bakanhgının Turk Dılı ve Edebıyatı derslerrnın yenıden duzenlenmesı konu sundakı oneıüeıının aynntüannı bümıyo ruz ancak çoktandır gereksmme duyulan boyle bır değerlendırmenın başlaması bı le olumlu bır adımdır 1. YOK tarafından hazırlanan Turk Dılı ve Edebıyatı programına araştırma teknıklerı edebıyat eleştırısı ve dunya edebıyatları derslerı konulmuş olması bır kazançtır anrak aynı programda gunu muz Turk edebıyatına 4 ders ayrümışken eskı donem Turk edebıyatına 8 ders ayrıl mıştır Turkçe ogretmenlıgı programında bu ağırlık çağdaş Turk edebıyatına kaydı rılmış ama bu kez de dunya edebıyatları araştırma teknüderı ve edebıyat eleştırısı derslerı programdan çıkarılmıştır Turkçe ogıetmenlıgı progıamına yan dal olarak sosyal bılgıler ogret menlıgının eklenmesı olumlu bır yaklaşımdır ancak bu programda en azından dunya ede bıyatlan ve araştırmd tekıııkleıı konusunda bırer ders bulunmama •ÎI bır oksıklık degıl mı dır' Homeros Cervan tes Montaıgne Hay yam Fuzulı Dostoyevs kı okumadan gunumuz dü ve yazınını dnlama olanagı var mıdır' Yazın ogretımınde dı van edebıyatmuı ağırlıgını azdltmak çok yerınde bu karardır ama dunya klasıklerı nı dışlayan salt gunumuzun çok satan ya zaılarıyla sınırlı bır yazın kulturu çok eksü< kdlacdktır 2. Turkçe ogretmenlıgı programına yabancı dü ve uygarlık deıslermın alınma bi çok yerınde olmuştur dncak ses bügısı bıçım bügısı sozcuk bügısı ve tumce bıl gısı ıçın bırer donem ayrüırken anlambı lım edımbüım ve soylem çozumlemesıne yer verılmemesı dılın salt yapısal diiz M meürüer ogretıyoruz bunların aralarında kı üısküere her bırının butunun oluşumu na nasü katbda bulunduguna onem ver mıyoruz 5. Daha açık soylemek gerekırse Sayın Ataol Behramoglu nun da degındıgı gıbı asıl soıun yontem lorunudur. Og rencı odaklı (ogrencmın ügı ve gereksı nımlennden yola çıkan) katüımcı ağırlıklı olarak tumevarımcı ve eleştırel bır yakla şım Tuıkçe ve ya/ın ogretımını ve ogrenı mını ügınç ve yararlı hale getırebüır tlkog retım ve ortaogretım Tuıkçe ve yazın og retmenlerının bu dogrultuda yetıştırüme lerı ıçın ogretmenlık programlarında Koy Enstıtulerınde olduğu gıbı serbest okuma ve tartışma saatlerı ıçın yer ayrümalıdır 6 . Ne var kı yazın metmlprındp kul lanılan dü dılın salt bır kesıtıdıı Yazın düı de elbette dogal düden yola çü.dr dma dı lın ydzınsal ışlevını one çıkararak dılı daha çok kendısıne donuk bır bıçımde yapüan Öneriler lemiyle ilgilenildiği izlenimini ver mektedır Bu sonucu nokta pıogramda ye terlı dübüım agırlıgı olmadıgını da duşun durmektedır 3. Ükogreüm ve ortaogretımde es kı edebıyatların agırlıgınrn azaltılması Turkçe ogretımmı yazüı sozlu anlatım ve edebıyat olarak ıkı temel dogrultuda yu rutulmesı gorunuşte olurrüu bır ydklaşım dırır ve kurmaca bıı duny ı>ı ınl ıtıı ü/cı çagdaş dübüımın dıl çalışmalaı ına getırdı gı en onemlı boyutlardan bııısı düın bır çok katmanddn de^ışık kesıtlerden oluş tugu bu kesıtlerın her bırının kendısıne ozgu yapüanmaları oldugu ve üetışımın butunlugunun dnlaşıldbılmesı ıçın dılın bııtun gorunumleı ının ıncelenmesı geıe keceÇfidır Bunun anlamı şudur Yazın düı anadüımızın yaratıcı etküı ve çok boyutlu bıçımde kuUanımını ornekleyen en onem lı kesıtıdır ancak anddüımız salt ya/ırı düı üe üinuldiidmdz Turkçenm etkın ve ışlev sel bıçımde kullanüması ıçın anadüımızın butun çeşıtlüığı ıçınde (resmı resmıyet dı şı kullanım ga/ete dılı büım dılı ve çeşıtlı meslek dülerınde dü kullanımı cınsıyetı yaş egıtım vb nın etkısınde dü kullanımı gıbı konuldrın) en azından 1 urkçe ve ya ^ın ogıetmenlerıne ogretılmesı gerekır 7. Turkçe ogretımı ve Turkçenın kullanımı Turk Düı ve Edebıyatı derslerı nın otesmde taşıdıgı anlama koşut olarak 1930 60 donemınde ozellıkle Koy Enstıtu lerınde ve ogretmen okullarmda oldugu gıbı yalnı/ca Turk Düı ve Edebıyatı ogret menlerının değü butun eğıtımcüerın cıd dıye almaları gereken bır konu olmalıdır Kısaca soylemek gerekırse Turkçe ve yazın ogretımı dübüım egıtbüım dü edınımı ruhdübüım toplumdübüımdekı bulgularla temellendırümelı ve toplumun anadılı duyarlıgı üe desteklenmelıdıı Prof Dr Ahmet Kocaman Doğu Akdenız Un Egıtım F 1 emaü ahmet kocaTian@emu edu tr dır ancak oknma ile zenginleştirilmemiş bir sozlüyazılı anlatım çahşmasının başarısı da sınırlı kalacaktır once lıkle yogun bır okuma etkınlıgıyle ogren cüerın duşunce ve duygu dunyalaıırun zengınleştırümesı gerekır 4 . Ote yandan dü üe yazını ayır mak dü çahşmasını salt dübüım ve dübü gısı çalışmasına ındırgemek de yarüıştır Daha once CBTde yayımlanan yazüan mızdan bırısınde de degındıgımız gıbı temel ydrüışlarımızdan bırısı Turkçeyı ve yazını parçacı bır arüayışla oğretmektır açıkçası tek tek sozcuk tumce ya da tek 782/12