Katalog

tinalarda ıın an ır nın ıltı ırn Dr ın oor ıle ne la o h n 1a e Son yülarda tum çalışmdllarını retınanın nasıl çalıştığına adayan Boahen retınanın geran çekleştırdığı ışlernler hakkında bır nosyon edın )W mek ıçın yalnızca retınada 130 mılyon fotoalıcı olduğunu bılmenın yeterlı olduğunu soyluyor ığı Bu arada optık smırde yalnızca bır mılyon sınır ürı sel yol bulunmakta Dolayısıyla goz bu kadar çok bügıyı bu kadar dar bır kanaldan geçırme ye çalışmıyor dogal olarak Bunun yerıne retına butun bu bılgılerı filtre edıyor ve ancak ılgınç bılgılcrı beyne gonderıyor Orneğın sınır duğumu hucre lerının pek çoğu her zaman ateşlemez tam tersı yalnızca değışıkhklere tepkı verır Bo ahen şu anda retınaddkı hucrelerm yaptığı ışı taklıt eden bır sılıkon rıhaz uzerınde çalışı yor Bu retınomorfık çıp adı verüen bu cıhaz sılıkona yer leştırılmış farklı bırbırınebağ 1 Boahen retlnayı lı hucre tabakalanndan oluşuğıtnıza retlnanın I yaratmalıyız dlyor yor 3İ re ıe ıın leı ıçın gelışürılmesınm daha yararlı olduğuna dıkkat çekıyor Dobelle run teknığınde gorme korteksıne elektrotlar yerleştırılır Elektrotlar hastanın gozluğune baglı kdmeralardan gelen goruntuyle beslemr 30 yüdır ınsan goruşunu duzeltme konusunda çalışan Dobelle goruntu yu 100 pıkselın u/erıne çıkartamamış Karşılaştırma ıçın normal gorme çozunurluğu bunun en ez 10 000 kaüdır Dobelle nın kullandığı son de rece gelışmış yazılımldra karşın dogal goruntu ye ne kadar yaklaşüğı merak konusu Büım ada mının elektrotian yuzlerce noronu uyarmakla bırlıkte normdl goruntuyu sağlamak ıçın elekt rot sayısını dramatık olarak yukseltmesı ve bun ların sınyallerınm bırbıııne karışmaması gere kır Boahen bu konuda goruşlerını şoyle düe ge tıııyor Hdlıhdzırdakı pıotezlerın en onemlı sorunu sağhklı bır retınanın nasıl çaüştığını bılme memızden kaynaklanıyor, Reîıîtâ ueyne basıt smyaljoî gondereceğıne ışlem oncesı pek çok surecı devreye sokar Retınayı ışıksaptayırı bır duzlem olarak ele dldcdğımıza bunu beynın bır parçası olarak gormplıyız Retma nın nasıl duşunduğunu dnldydiıidzsak hıçbu zaman ıyı bır protez uretemcyı? Çocuklann gözlerini bozan tedavi Uzağı göremeyen çocuklann gözlerini düzeltmek için verilen ve on yıllardır düzenli olarak kullanılan tedavinin, gözleri daha da bozduğu öne sürülüyor. M ıyoplugu tedavi etmeye ılışkm yanlış bır yontem yuzunderı mılyonldrca ınsanın gorme yetısı daha da kotuleşebılır veya tamamen kaybolabüır New Scıentıst bu teorıyı doğrulamaya çalışan bır araştırmanın dur durulduOfunncrîâyd çfkardı Goz bozukluğunu olçen uzmanlar (optometrıst) on yılldrdır gozluk veya lens numarası ya7arken mıyoplaıa dusuk numara verıyorlar Ingıltere dekı Anglıa Pohteknık Unıversıtesı nde optometrıst olan Daniel O'Leary Yapılanların tumu en ıyı nıyetlerle yapüdı dıyor O Leary nın Malezyadakı 94 çocugu kapsayan tdlışması duşuk numara vermenın onemını kanıtldmaya çalıştı 1 lasta sayısı çok olmdmdkla bırlıkte bu çalışma bugune kadar yapılmış en buyuk ve en cıddı araştırma mtelıgınde Çalışmdnın dslında 3 yıl surmesı geıehyordu Ancak çocuklann gözlerini daha da kotuleştırdığımızı anlayınca zamanından erken durdurmak zorunda kaldık Bazı optometrıstlere gore araştırma sonuçları çocuk lann tedavüerı şekıllerını kokten değıştırebılır Çalışma bu alanda gorduğum en guçlu kanıt Reçete yazma ışlemını tum dunyada degıştırebüır dıyor Ingıltere Optometrıstler Okulu ndan Paul Adler. Mıyoplugun rıedenlerı hâla tartısılıyor ancak çok fazla okuyan ve yakına bakarak çalışan çocuklarda yaygın olduğu kesın olarak bılınıyor Uzagı gormeme hastalıgı layvan Hong Kong ve Sıngapur gıbı Uzakdogu ulkelerınde yuzde 90 la salgın hastalık boyutldrına ulaşırken bu oran Avrupa da ve ABDde yuzde 15 üe 30 arasındd kalıyor Uzdgı göremeyen msanlarda goz kaslan mercegı uzak nesnelerı dogrudan retınanın uzerıne odakldyacak kadar yassüdştırdmaz Bunun yerıne odak noktası retınanın onunde kalır ve bulanık bır goruntu oluşur (bak grafık) Gozluk odak noktasını tekrar retınaya kdyduaıak bu sorunu tamamen çozer Ancak sorun burada başlıyor Normal gozluk takanlar yakın bır yere baktıgında odaksal nokta genelkkle retınanın arkasında oluyor Buradakı teorıye gore yakın nesneler ıçın bu odak noktasını yenıden bulabılmek ıçır tlîSyi goremeyenlerın goz kurelen uzar Bu yalnızca uzdk goruntuyu kotuleştırmekle kalma? ayru zdmandd retına dekolmanı glokom ve retınopatı gıbı korluğe vara büen cıddı goz hastalık rıskını de arttınr Bu teorıye gore duşuk numara verme goz kuresmın uzdmdsını durdurmaya yaıdımcı olmalıdır Optometrıstlerın bu tedavi çeıçevcsınde yazdıkları cam uzak nesnelerın ışığını retınanın uzerıne odaklamak yerıne retınanın tam onune odaklar Oteydndan buyontemındogıu çalıştığına ılışkın kanıtlar 1965 te 33 çocuk ve 1990 larda da cıvcıvler uzerıne yapüan çalışmdlaıda elde edıldı Her ıkı çalışma da dıkkat ve bağlantı kurma eksıklıklerı nedenıyle eleştırılıyor O Leary ve Malezya UnıverBitesı n d e b çalışma arkadaşlan deneylerde çocukldrın yaıısının goz numarasıru duşuk gerı kalanınınsa tam verdı Ardından her çocuğun goz kurelennın uzunluklarını her 6 ayda ultrasonla olçtu Ekıp duşuk numara verilen çocuklann goz kurelennın daha hızlı uzadığını gorunce çok şaşırdı Ardştırmacılann Vısıon Research dergısınde yayımlanacak olan çalışmaknnd gore duşuk numara verilen 47 mıyop hastası çocuğun gorme yetı lerı tam numara verılenlere oranla daha hızh bozulma goster dı (bak grafık) Ote yandan tam numard vermeye çok başvurulmuyor O Leary bunun doğruluğunu destekleyen bır lıterature ulaşmak ıçın 1938 yılının kayıtlanna bakmak zorun da kaldığını vurguluyor O Leary e gore goz odaksal noktarun retınanm onunde mı yoksa arkasında mı olduğunu soyleye mez Goz goruntu odağın dışındaysa arka doğru uzar Bu da gozluk takmamanın duşuk numara vormekten çok daha kotu olduğuna ışarettır Herhangı bır bulanık goruntu mıyoplugu daha da kotuleşhrır Adler bu çıkdrsamanın oncekı ıddıalan çuruten küıt nokta olduğunu ve optometrıstlerın gelecekte ddhd ıyı teddvüer gekştıımelerıne yarduncı olacağmı belırtıyor Dığer araştırmacılarsa her turlu bulanık goruntunun mıyoplugu kotuleşürdıgınm kanıtlanması ıçın daha çok araşürma yapüması goruşundc O Leary duşuk numara vermenın yetışkınler ıçın de zararlı ola bıleceğıru one suruyor Bılım adamının bulguları üerıkı nesülerın gorme bozukluklarının duşuk numara vermenın yaygın olarak uygulanması nedenıyle daha da artacağını gosterıyor Bunun nedenıyse gormeyle ügılı draştırmalann ABDde ve Avrupada oncelık olmaması Çalışmdlar hem çok az li«n de uzun drdlıklaıla yapılıyor Batı da mıyop tâd^vısı ıçın para bulmak zor O Leaı y nın hastalara ve doktorlara da bır mesajı var Gozluk takmamak en kotu seçenektır Ancak asld eksık duzeltmeye başvurmayın New Scıentıst 23 Kasım 2002 Bilge Eser len ıda nış se dı de ıek Ide kd ve ie Boahen ın çıpı şımdıden ışıgı tespıt edebılıyor gerçok bır retına gıbı kenarla rı ve hareketı ızleyebılıyor Burada en onemlı so run ısı uretmeden retınoınorfik çıpın çalışması nı sağlamak Çıpler bıyolojık dokuların kaldıramayacağı duzeyde ısı uretebılıyor Ancak Bo ahen bunun ışın de bır çozum gelıştırmeyı ba şdrmış Çıplere yerleştırüen transıstorler basıt açma kapatma duğmelerı gıbı çalışarak çıple rın ısınmasmı engellıyor Boahen şu anda çıple n vuruda yerleştıremıyor çunku bunların çozu nurlugu retınanın çozunurluğune erışemıyor Butun bu sorunları çozmek yüları alabıle cek Dogal olarak bu sureç gorme yetenegını kaybetmış kışılerı rahatlatmaktan çok uzak An cak Boahen e gore bu çıpler beklemeye değer Zrenner Dobelle Humayun ca Chow gıbı bılım adamlan kendısının gelıstırdığı teknolojıden ydrarldndrdk Kehoe gıbı mucızelerın yanısıra pek çok kışıye normal gorme yetenegını kazdn dırdbılır Reyhan Oksay NevvScıenust 23Kasım2002 güdt gtnklyor (OyopttH) • Dufuk numara vtrme *Tam numara verme Tam numara verme: Uzağı görme mtikemmel, ancak yakm neıneler, retl nanın arkasma odaklanarak göz küreslnln büyümeslne neden oluyor. baew 5o rda uın en DUşük numara verme: Bu yüntem, uzak nes neleri, retlnanın önune odaklıyor. Bunun, göz küreslnin uzamaunı önleyeceğl dUfünUldU, ama bu gerçekleşmedl 820/9