Katalog

Cönülden bilime f» * " kdrdıklarıra soyleyen Italyan bilım adamlarmdan geldı MaılandUnhrety, sıtesı aıaşturnacıldrı insanın qenetık bügüerını yumuıta hucıelerı yerina sperma hucrelerıne aktarıyorldr Fakat bu tur gelışmelerın de tamamen zararsız olmadıgım savundn Michael Goltz (Robeıt Koch Ensütusu/ RKI), domuzdakı şeker molekıılunu, ınsan bedenının ydbancı organları ayırt ederek savunmayd geçrnesını saglayan olası bır ışaret olarak goruyoı kı bu ışaret olmadan hayvan, bedenındekı vırusler ınsan bedenme daha kolay ulaşabılıı dı yoı vııolojı uzmaru Ayrıca agır durumlarda organ naklı yapılan kışırun bagışıklık sıstemı üaçlaıld zayılldtılması gerekebılır ve bu durumda da vıı usleı ırısdn bedenıne çok kolay bulaşabılmekte Tehlıkelı vırusleıın sayısı az değıl Bılım adamları SO'lı yılların so nundd domuz kdlıtımında bulunan bır vımsun ınsdna buldşabılecegını bulmuşlar ve Pervs (poıcıne endogemus retrovıruses) olarak ısımlen dmleıı bu vırusun yenı salgınlara yol açabüeceğı konusunda uyaımışlardı Ru tur senaıyolar bugune değm ksenotrdnsplantasyon uzeımde hep kuşkular yardttı 'Ama bııgııne kadar domuzdan msana buldşan bır vırus saptamadık" dıyoı RKI'derı Joachim Dener Novartıs'ın 1999 yı hnda doku veya organ naklı yapılan 160 hasta uzerındckı aıaştırması ve RKI'nın prımatlar uzerındc yaptıgı son araştırmd da aynı sonucu vermış Denneı gelıstırdıklerı bır Perv testını ınsanlarda rahatlıkla uygulayabıleceklerını soyluyor Bununla bırlıkte hayvandan ınsana organ naklı konu sunda uzun vadelı araştırmalar henuz tamamlanmadı Bcdenın bu durumlarda vırusle mucadele cdıp edemeyeceğım henuz kımse bılmıyor Neden domuz organı? Uzmanlan rahatsız eden sadece Perv virüsleri de değil, sonuçta tum vırusler saptanmamış olabılır demyoı Mesela uçuk vıruslerırun (herpes) de ınsan bedenı ıçın bır tehdıt oluşturabüecegı sanılmakta. RKI'nın bır araştırma ekıbı son uç yıl içınde domuzda bu vırusun uç yenı turunu saptadı ve araştırmacılara gore bunlar toplu holde degü ayrı ayrı enfeksıyonlara yol açabılır Fakat dıyabet araştırmalarında elde edılen başanlaı sayesinde ksenotransplantasyon bırçok sağlık kurulusundan onay dlmayd başladı bıle Europarat, OACD ve Dunya Sağlık Organızasyonu (WH0) oıneğın hayvdnddrı ınsana organ naklı gırışımınde uyulması gereken kurdlldr uzerınde çalışıyor Hayvandan ınsana organ naklı gelecekte iyıce yay qınlaştığında bazı yenı soruları da beraberinde getirebılır Ornegın Harıgı hastaya ınsan organı dktarüması gerekır, hangı hasta hayvan orqanıyla yetınmek zorunda ? Ve bu konuda kım kaıar verecek 9 gıbı Kım bılır belki de bu tur tartışmalann sadece etik komısyonlarına bırakılması yerine kamuoyundan da goruş alınması daha uygun olabılır ? Bdkalım ınsanlar kendılerıne hayvan organı aktarılmasına kaışılaı mı Domuz ınsan içm en uygun organ bagışçısıdır Çunku organları msanınkıyle aşağı yukan aynı buyukluktedir ve kısa surede uretilebüıyorlar Domuzun pankreasından alınan ada hucrelerı dıyabet hastaları na aktarıldığında domuz hucrelerı ınsan kanındakı şeker oranını duşuren ensulını uretıyor ı (NOD) Die Zeıt 45/2002 Dergimizdeki yazıîan kitap oldu Ahmet lnam 'm. Haftahk yazılann, bölümler halinde bir araya getirilerek yeni bir bütünlükle okura sunulması, yazılan yenilemiş ve onlara bir kitap bütünlüğü getirmiş. înam'ın, birbiriyle ilintili olarakyazdığı "Gönülden Bilime"yazüannın veya denemelerinin aslmda bir kitabm halkaları olduğu da böylece iyice ortaya çıkmış oldu. lnam, felsefe ve geniş anlamda hayat ile bilim arasmdaki kesişme noktasmda duruyor. Dergimizdeki yazılarmda, böyle bir pencereden bakıyor. O nokta aslmda bir "arayüz". Arayüz, bir bilgisayar terimi olarak üne kavuştu. "Girişim/ kesişim" bölgesi. Bilgisayarprogramı. Görevi, farkh düzeyler, alanlar ve ortamlar arasmda ilişkiiletişim sağlamak. Ama msanın bilgisayar programı gibi davranması söz konusu değil tabii. înam da, bir bakmışsmtz, felsefenin ta göbeğinden okura sesleniyor, veya bilimin merkezinde durmuş size bakıyor. Bakıyor mu dedim? Evet, bakıyor ama baktığı pencere genel bir pencere değil, onun penceresi. Kendi tasarlamış. înam özgün bir "pencere"yaratma gayreti içinde hep. "Böyle olması gerekir" diye önerilerde bulunuyor, veya kendi "penceresini" açıklıyor, belki de tartışmaya açıyor. îster felsefeden, ister bilimden, ister teknolojiden veya bunlarla ilintili diğer ara kesitlerden baksın, ayağmm sağlam biryere basmasma dikkat ediyor. "Biryere" mi dedim? Yo hayır, doğrusu, "gönlüne" sağlam basmaya çalışıyor. Belki de, "aklma" mı deseydim? AhmetInam'da "gönül" ve "akıl"birbirine karışmışgibi. Akıl hangisi, gönül nerede anlayamıyorum genellikle. • Aklında yoğurup sonra gönlüne mi sevkediyor? Sanırım oyle. Ama "şeyleri" ikisinde de pişirdiği bir "gerçek". "Soluduğu hava"sağhklı, o nedenle bize sundukları, gönülle de örtüşüyor mantıkla da. Zaten lnam güçlü bir mantıkçı. Mantıkne? Akhn desenı tabii. Mantığm bu örgüsü olmasa akıl akıl olur, bir işe yarar mı? Şeyler arasmdaki bütün bağlantıları kuran, çıkarsamalar yapan o. lnam'a aslmda "gönülmantıkçısı" da diyebiliriz. Bu kavramm anlamını ben bilmiyorum; ama kendi bılir. lnam, bir kavram yazarı. Zaten denemenin özü kavramlarda değil mi? Deneme, kavram yazılarıdır. Tadı da oradan gelir. Yazarlığın esasıdır kavramlar. Fikrin gülü. Düşünceyi lotus çiçekleri gibi açarlar. îç içe, dalga dalga, halka halka büyütür, genişletirler. Hayatımızm bütünü kavramlarla örülü değil mi? Hem biyolojik yapımız, hem düşünsel, toplumsal ve sosyal yapımız. Davranışlarımızı, bütün evrenle ilişkilerimiziyönlendiren kavramlar... Onlarla "canh", onlarla "insan" olabiliyoruz. Kavramlar, yaşamm üzerinde yürüdüğümüz temel taşları. Olmasalar boşlukta ve referanssız kalırız. *** İnam bir avcıbalıkçı. Oltasım kavram okyanusuna daîdıran, yakaladığını, kendi baharatları, tatlandıncılan ile kendi fırınında pişirerek masamıza koyan. Lezzetli bir aşçı. Gelecek Cumartesi yeniden birlikte olmak umuduyla, mutlu ve sevgi dolu bir hafta., Kitap için alt yazı: Hece Yaymları, 0312 419 69 13 obıırsah@cumhuı ıyet com tı CBT Internet adresı www.cumhuriyet.com.ti Cumhuriyet BİLİMTEKNİK • No: 820 7 Arahk 2002 İmtıyaz sahıbı: Yedi Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. adına tlhan Selçuk . Yayın Daruşmam: Orhan Bursalı • Sorunüu Müdur: Mehmet Sucu Görsel Yönetmen: Tüles Hasdemir • Baskı: Sabah Yayıncılık A.Ş. Idare Merkezi ve Yazifma adresi: Turk Ocağı Cad. No: 39/41 Cağaloğlu, 34334 Istanbul. Tel: (212) 512 05 05 • Faks: 0212513 85 95. Reklam: Publi Media 820/3