Katalog

Zümrüt'ten akisler INSANOCLU DÜNYANIN YÜZDE 83'ÜNÜ DECİŞTİRDİ Yeryüzünde çevresini en hızlı ve büyük boyutlarda değiştiren canlının insanoğlu olduğu yeniden görüldü Dunya tarıhınde orta çıktığından bu yana hızla uıeyen, dunyanın neredeyse butun köşeleı me yayıldn ve ustune ustluk yaşadıgı butun çevreyı kendı yararına değiştiren yıyıp bıtıren ve butun canlüara da zarar veren tek yaratık insanoğlu Hem doğadan onemlı olçulerden koptuk, hem doğadan geçındık, ve ozellıkle sanayıleşme donemınden sonra da sadece yaşadığı çevreye değü ekonomık faalıyetlerle kuresel olçekte yeryuzunu degıştııdık Bu etkınkklerımız yerkuıenın atmosfeıını, dolayısıyla ıklırnını de etkıleyecek boyutlard ulaştı VVddlıfe Conservatıon Socıety kurumu ve Columbıa Unıversıtesı bılım adamlan, nufus yogunluğu, yollar, su kanalları, enerjı kullanımı ve tannı aldnlarıyld ılgıü verüerı bır araya getırerek, dunyanın ınsanlar tarafından ne oranda degıştırıldıgını gosterpn bır harıta hazırladılar Haritada tamamen ınsan elıyle ınşa edüen bolgeler koyu kırmızı ayak basılmamış doğal bolgeleı yeşıl olaıak yosterılmekte Insarıoglu dunyanın uo83'unu degıştırmış durumda Ancak harıta Alaska, Kanada VP Rusya'da insan eli değmemış ormanları, Tıbet ve Moğolıstan'ın bakır ovalarını da gosterıyor A. M. C Şengör Veperde! Türk modern yerbilimlerinin kurucu nesli 24 Kasım 2002 oğretmenler gunünde tükendi: Turkiye'de modern jeofiziği kuran Istanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi jeofizik Kürsüsü emekli profesoru Prof. Dr. Kâzım Ergin oğretmenler gununde oğrencilerine vedâ etti. Artık yeter! Bir yıl bu kadar da aç gözlu olmamalı. Önce Sırrı Erinç'i aldı. Arkadan Ekrem Akurgal gitti. Şimdi de Közım Ergin. Hem de nasıl bir anda, nasıl bir ortamda! Rahmetli Hoca belki de artık bu kadar gericiliğin ayyuka çıktığı bir Turkiye'de yaşamaya devam etmek istememişti. Doğal olarak, mücadele edebilecek gücü kalmamıstı sekseninin üstünde. Kendilerinden güç aldığı, destek bulduğu dâvâ arkadaşları da onu yalnız bırakarak anılardan ibaret olmuslardı. Caziantep'te başlayan aydınlık bir yaşam, Istanbul'da doğal sonuna ulaştı. Kâzım Ergin'in de yaşamı, sevgili arkadaşlan Ihsan Ketin ve Sırrı Erinç'inkiler gibi Atatü'rk aydınlığı ile parlamış, kendilerinden sonra gelenlere de ışık kaynağı olmuş bir yaşamdı. Genç oğrenciyi, genç ve aydınlık cumhuriyet önce Almanya'ya yolladı. Antepli Kâzım jeolojinin beşiği olan Freiberg'de ve Heidelberg'de Almanca öğrendi, üniversite tahsiline başladı. Ikinci Dünya Savaşı onu Amerika'ya, bu ülkenin en gozde universitelerinden biri olan Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'ne (M. I. T.) sürükledi. Burada lisans oğrenimini bitiren çiçeği burnunda jeofizıkçi, modern deprembiliminin babalarından biri olan Alman Beno Gutenberg'in yanında doktorasını yapmak uzere Amerıka 'nın bir diğer gozde kurumuna, Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'ne (Caltech) gitti. Burada sismik dalgaların elastik ortamda yayılmasıyla ilgili çok uzun yıllar standart başvuru eserlerinden olmuş parlak bir doktora yaptı. Sonra kendisini okutan yurduna döndü. İTÜ'nun kudretli rektorlerinden Kemâl Kafalı Hoca ben daha asistanken bir gun "Bak oğlum, Turkiye'de akıllı adam azdır. O azların da sırtına çok iş biner" demişti Ergin'e de öyle oldu. Once Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü'nun jeoloji dairesinin başına getirildı. Türkiye'nin 1:500.000 ölçekli jeoloji haritasının hazırlanması çalışmalarını buyuk bir başarıyla yönetti. Sonra İTÜ'ye doğrudan profesör olarak geçti, burada Türkiye'nin ilk modern jeofizik bölümünü kurdu, o sıralarda faaliyete geçen ve daha sonra levha tektoniği devriminin gerçekleşmesinde en önemli rollerden birini oynayacak olan WWSSN (World Wide standardized Seismograph Network=Dünya Çapında Standardize Edilmiş Sismograf Ağı) istasyonlarından birinin Türkiye'de kurulmasını sağladı. Pek çok genci, bu arada ne yazık ki çok genç bir yaşında yitirdiğimiz, Türkiye'nin buyük jeofizikçilerinden Nezihi Canıtez'i yetiştirdi. İTU'nun ve Türkiye'nin dünya jeofizik camiası ile sıkı temasını temin etti. TÜBlTAK'ın en yuksek pozisyonlannda daha geniş bir bilim toplumuna hizmet etti. Kâzım Hoca tüm meslek yaşamı boyunca en yeni gelişmelerden haberdar oldu, Türkiye 'de /eofiziğin tum dallarının gelişmesi için didindi. Yaptığı hizmetlerin pek çoğunu perde arkasından yaptı. Bana bir gun "bir iş yapmak ıstıyorsan, krediyi başkasına vermeğe hazır ol" demişti. Desteklediği, ileri itelediği insanların pek çoğunun bunu yapanın Kâzım Bey olduğundan haberi bile olmadı. Kimseden de teşekkür, ödül beklemedi; "dünya bir tiyatro, ben de tek seyircisi" dediydi bir gün. Ama o sahnede oynayanları teşvikten bir gün geri durmadı. Sahnede oynananlara senaryolar da yazdı, fakat onları pek nadiren imzaladı. Kâzım Hocamızın ölümüyle, Türk yerbilimleri tarihinin ilk perdesi de kapanmış oldu. Kahramanlar devri, son kahramanın Valhalla'ya uçuşuyla sona erdi. Onun tüm alçakgonullüluğune rağmen, tüm ortada görunmeye duyduğu alerjiye rağmen, Türk yerbilimcileri kendisinin şahsında bilimlerinin Turkiye'deki buyuk kurucularından birini her zaman şukranla anacaktır. Bugun yerbilimleri hiç kuşkusuz Türkiye'de temsil olunan bilim dalları arasmda en ondekılerden biridir. Bunun boyle olmasında rahmetli Kâzım Hocanın büyük emeği herkesin mâlumudur. O, arkadaşlan Ihsan Ketin ve Sırrı Erinç'le beraber, Turk yerbilimlerinin altın sacayağının bir üyesiydi. Türk yerbilimleri şimdi, bir zamanlar kendisini taşımış olan o altın sacayağını başının uzerinde altın bir taç olarak taşıyacaktır ve o üç isim, bilimimizin tarihinde birer güneş gibi ilelebet parlayacaktır. 820/5 Prezervatîf dağılımı yetersiz ••Kİ.;Î s". ındd HIV virüsü t?.;;, ;;ı üserinde inss:• '•'](? y e t e • ' Şempanzeyle insan arasındaki fark büyük mü küçük mü? Ardştırmacılar neredeyse 30 yü boyunca msdiı ve şempanze DNA'sı arasmda yaklaşık %98,5 oranında bır benzerlık olduğunu varsaydılar Şımdı konuyu daha ayrıntılı bır bıçımde ele alan bılım ınsdnları DNA'nın eşıtlık sergıleyen kımı bolumlerınde bırtakrm farklılıklar olduğunurı ayırdı na Vdrdılar Bu genomlardan alınan, ya da genomlara donuşen DNA ırısdiıldila en yakın dkrabdldn arasındaki kımı farklılıklara ışık tutdbılu Dırımbılımcıler genomlar arasındaki farklılıklan araştırdıklannda genelhkle 1000 tabanlıdan kuçuk DNA şentlerını goz onunde tutar Başka canlı turlerındekı ozdeş tabanlara uymayan tek tabanları bır başka deyışle, tek çekırdeklı çokbıçımlılıkleı ı bır yana ayırırlar Bu sureçte genomık yapıya daha genel bır bakışla yaklaşan bırkaç genbıümcı kromozomların mıkroskop dltındakı gorunumlerınde kimi farklılıklar sapta dı Şımdı ıkı araştırma ekıbı tek bır deneyde mılyonlarca DNA verı tabanını degerlendırmeye yarayan gen çıplerı sayesmde ortak bır zemını gun yuzune çıkarttı Suz konusu çıpler büdik genetık malzemedeh • oluşan ve bir deney orneğınde DNA ıle eşleştığmde hangı genetık şıfrenın bulundugunu gosteren bolumler ıçerıyor Kalıfornıya Perlegen Scıences genbılımcılerınden Kelly Frazer, David Cox ve ar kadaşları kuçuk DNA parçalarıyla yuklu yongalar aracüıgıyla, 27 mılyorı tdbdndan oluşdn şempanzenın 22 c\ kromozomu ıle ınsanın aynı sayıddkı 21 kronıozomu aidsındakı benzerlıklerı saptadı Bu yontem sayesınde araştırmacılar ?,00 ıle 10 000 taban arasındaki ekleme ve çıkaıtmdlan belırleme olanagını elde ettıler Sonuçta, msanla şempanze arasmda yeniden duzenlenen 57 bolge saptandı Ote yandan Case VVestern Unıvprsıtesı nden Evan Eichler ve Devin Locke'ın araştıı maları nda genomların hıç de sanıldığı denlı benzer olmadıkları goruldu Şempanzelerle ınsanlar arasmda kı bu yenı farklılıkların nasıl bır onem taşıdıgı henuz tam olarak büınmemekle bırhkte. bu bulgulann evrım konusunda daha nıce gerçegı su yuzune çıkartacagına dıkkat çeküıyor . • . • nadıyır; ;,u sayıran.gütıclen güne ;u öektenmekte. 2000 yılıncte . .nekteoîan ülkelerv»? Do5u .oâ'daklev' :nesiiçin;•,... ,,.., f ,.. itifgetekliydi. ÂncakPop:ı îhtiyaeı18,6milyaraçıfcffiaSı b#Wwniyor Uzmanl.i: Aids önlemine yonetik yatınrrı •üdafa taflamalann sürrnesi ::ia diınyarun diger böl: mde de Güney Afrika'dak çjibi kritik durumlann ortaya vıkabilecefli konusunda uy«riuar. Gtmey Afrikada 18 yaşın fittadîki erkek çocuklarm ücte rumekte