Katalog

İnsanın deri rengindeki far Primatlar arasında yalnızca insanoğlu farklı renklerde ve üstü çoğunlukla çıplak bir deriye saGUNEŞ AL f ışınlan blrhlriyle çelhen öz hip. Coğrafya uzmanları ve etnograflar yerli halklar arasında deri renginin gelişigüzel bir idağı morotesr Ayrtca DNA'yı hozarak kant follk asltl bozur. meltmln pkpnentlerl, DNA hasariarına ve fo/J lım sergitemediğini, daha esmer tenli insanlann ekvator çevresinde, açık tenlilerin de kutuplara ! Ancak kcratlnotltlet^lLYltamlnl uretmek Il \ dutvımındadır. yakın bölgelerde toplanmış olduklannı çoktandır biliyorlar. Bu konuda yıllardır süregelen yaygın görüş, derinin kansere karşı korunmak üzere evriidiği yönündeydi. Yeni araştırmalar insan Kıl MlkUlü derisindeki renk çeşitliliğinde evrimsel temelin kavranmasına yepyeni bir boyut kazandırdı. İnİTer bezl san deri rengi dizgesi, Cüneşten gelen morötesi ışınlann üreme süreci üzerinde yarattığı can alıIEPİDERMİS a etkilerin düzenlenmesini amaçlayan doğal ayıklamanın bir ürünü. 1 D en ıengının evrımı tuysuzlukle ıhntıhdır ve her ıkı korıuııun ıyı ce kavraıuridsı ıçın ınsanoğlunun tarıhçesme yeruden bıı goz atmak qerekır Ataldrımı 7in en ydhn akidbamız olan şempan7PİPrden ayıüdıkları yedı mılyon yü oncesınden berı insanoğlu maymunuıı bagımsız bir soyu olarak evrırnden geçıyor Şempdnzeler zamdn ıçınde ınsanogluna kıydsla pek fazla bir değı şım gostermedıkleıınden insanın o donem lerdekı dnatomık ve fızıksel yapısına ısık tuta bıhynrlar Derıleıı açık renk oldn şempanze bedenlerının buyuk bir bolıımu tuyleıle kaplıdır Şempdn 7elerm ük evıelerınde pembe olan yuz el vc ayakları ydşları ılerledık çp VP guneşe rnaı uz kaldıkça koyu bir renk alıı ya da bu organların uzeımdr benpkler belını laştüar Doğal koruyucu Şempdnzelerde bedenın tuylc kaplı ol mdyan bolumlerı' melanosıt adj verüen ve UV ışmınuna tepkı olarak koyu kahverengı bir pıgrnent olan melanın ureten hucrelerı ıçenı Insanoglu bedenıru orten tuyleıden buyuk olçude arınınca derının melanın uretme yete negı de yeni bir onem kazandı Melanın gune şp karşı doCjdl bir koruyucu olarak tammlana bılıı Bu ın organık molekul UV ışırüannı eme lek enerjüerıru yıtırmelerme neden oluyoı ve IIV ışınJannın dende oluşturdugu serbesi ra dıkal ddlı zaıaılı kımyasalları etkısız küıyoı Ctnolog VP bıyologlaı troprkal bolgelpr de ydşaydiı ınsdnldiın derüerındekı yukset melanın duzeylerınrn den kanserıne karşı ko nıyucu bir ışlev gordugu goruşunde bırleşı yorlar Oınegın Kalıfornıyd Unıversıtesı nden James E. Cleaver meldnosıüe.ıın guııeşın cl kısıylp yok edüdığı 'xeıodeıma pıgmentosmn hastalığına yakalananlar ardsında sagal tımı genellıkle daha koldy olan pul pıü dokun tıüere ve bazdl karsınomlara normdlın çok ustunde lastlandıgına tanık oldu Otp ydnddiı çok daha olumcıü etkıİPn olan kotucul meldnomlara daha ender ve yalmzcd açü^ tenlı kışüerde rastlanıyor Tum d e n kansen turlerı yaşamın daha geç bir evresınde oı taya çıktıgından koyu renk derının yalnızca koruyucu bir amaçld evrümesınde bu hastalıkldr pek de etküı olmasalar gerek Boyle olunca melanmrn msan evrımındekı rolu konusu gundeme gelıyoı DERMİS Tüylerden ne zaman arındık? Uk ınsarüarın derüerının de açık lenklı ve tuylerle kdplı oldugu hemen hemen kesın Zaman ıçındp orıce tuyleıın yok oldugu dahd sonıa da tpn ıengının degıştıgı sanı lıyor Arıcdk bu noktada insanın tuyleımden np zaman arındığı t>u IURU gundeme gelıyoı Unlu Lucy ıskeletı g±ıı yak laşık 3 2 mılyon yü oncesıne dil ük ınsan ıskeletlerı atdlarımızın beden yapısı ve yaşdm bıçemı konusundd epey bir fıkır verıyor Gorunuşe bd kılırsa Lucy ve otekı homınıdlerın guıüuk ydşdmları gunumuzde Afrıka savanlıklarında ydşaydiı pnmdt larınkmı yakından dndınyor Uk ın sanldiın gurüerını buyuk bir oldsı lıkla yıyecek ppşınde kuşarak go çırdüderı sanüıyoı Ancak verüpr 1 6 müyon yü oncesıne gplındıQuıde bu yıiştım bı çemınde çarpıcı bu degışıklık meydana geldığını gosterıyor Daha ha reketlı olan bu donem ınsanlarının kendüerını serın tutmaya ve beyın lerını sıraktan korumaya çalışüklaıı sanılıyor John Moorps Unıversıte sı nden Peter Wheeler bu sorunun deri yu7pymdekı teı bczlerınm art Deri ve göçler. Dünya üıerinde bin yıldır aynı bölgeyl ması ve tuyleıın azalmasıyla çozulIşgal eden İnsanlann derileri 0 vltamlnl Uretlrken, follk aslt depolannı da koruyacak sekllde uyum gosterir. Da duğunu ortaya koydu Tuylermden kurtulan "Homo" turunun uyeleı ı bu ha yeni göclerdeki deri tonlannın bu uyumu yakalama sı Içln, blnlerce yıl geçmesl gereklr. Bu arada açık ten ke/ de derüerını guneşın etküeruı renkli kifllerde derikameri riskl artarken, koyu renklerden konımdk güoı bir sorurüd kaışı de D vltamlnl yetenlzllğl ortaya çıkıyor 819/8 UVA ısınlan epldermlsin Içlndekl kan damariannın Içlne Ifler. Burada follk aıli bozarlar » Melaımsit • |Ktro(/ııos/t Kan damarian \ . \ Keratlnosltlı kolesterolü, dönüitürür. tarafından l donüftürülü bozukluklarını engellemekle kdlmayıp sureçler açısından dd onem taşıdıgı anlaşıldı Folık abit hucre bolunmelerındt DNA nın büpşımı açısınddn can dlıcı bir onen taşıdıgınddn soz gehmı spernı hucreleıınu ureümı gıbı hucıelenn hızla uremesını ıçereı her şey folık asıdı gerektırmekte Bu tuı gozlemlerden yola çüoldığında koyu renk derının bedendekı folık asıdm yol olmasını engellemek dmacıyld evı ümış oldbı lecegı goı uşune varıldı Nıtekım Arjantırüıpe djyatrı uzmaru Pablo Lapunzina tarafınddi 1996 yümda yayırüarıan ve hamüehğın ük hai tdlarındd bronzlaşmak ıçın guneş ydtakların dan yararlanan uç kadının noıal tup bozukluk ları olan bebekleı dunyaya getırdıklerını ortc ya koyan rapoı da bu goruşu dogruluyordu Folik asit bağlantısı Veımont Unıversıtesı ve Ijouısvüle Unı veısıtec.ı ndp gorevlı olan Richard F. Branda ı|p John W. Eaton tardfınddn 1978 yüındd yd yırüanan bir raporda uzmdnlar benzeşımlı uretüen şıddetlı guneş ısığına maruz kalan açrk tenlı kısüerın kanlarındakı folrk asıt (Bir B vıtamıru gurubu) duzeylerınrn olagdnustu du şuk olduguna msdn kan serumuna aynı koşulkr uygulondıgında folık asıt mıktarınm bir sa at ıçınde yarı yarıya azaldıgma dıkkat çekılı yordu Bdtı Avustralyd Unıveısıtesı nden Fiona J. Stanley vc Carol Bower ıse, 80 h yüların bunlaı ında hamüe kadırüdrda folık asıt yeter •5i7İıgının noral tup bozuklukları rıskını artırdıöıru ortaya koydu Bu bulguların elde edümesmden kısa bir sure sonra fohk asıdın yalnızca noral tup insan teni devinimde Horno sapıens turunun ılk uyplerı gunı muzden 100 120 bın yıl onre Atrıka'dd ortay çü<tüar Bu kışılerın derüerı UV ışınlaıına v ekvator yakınındakı sıcaklıga uyumlu koyu b renge sahıptı Ancak bu ınsanlaı tropıkal kuşağın dış