Katalog

AIDS'li dünyamız ve ülkemiz Dr Ann Namal (*) unya Sağlık Orgutu rakamları sadece geçü ğımız yd 3 müyon msanın yaşammı A1DS ne dpnıyle yıtırdığını ortaya koyuyoı Sdlgının bdşından bu yana olen ınsan sayısı \se ?5 mü yon Bu rakam Isvıçre nın nufusunun uç kdtın dan fazla Bulaşmanın en yogun olduğu kıtalar 28 5 müyon HIV h nufusla Atrıka An olan Afnka da sddece 50 000 den az ınsanın vıruse etkılı ulan üaçlan kullanabılme şansının bu lunması Gunpy Afnka da gebe kadınlar arasında HIV vııusu tdşıyanldiın oidiıı 2000 yılında % 24 5 a ulaştı Uzmanlar Alrıkada umulan ortaldma 62 yıl ydşaın bek lentısının 47 ydsa geıüedığınden soz edıyor Guney ve Guney Doğu Asya da 5 6 müyon HlVpozıtıf yaşıyoı Orneğın Çınde 2000 yüı sonuna dek 600 000 olduğu bümen olgulann 1 mılyonu aştığı saptandı Çok hızlı bır yayılım ıse Doğu Avrupddagozlonıyor Buradada 1 mılyonHIVpozıtıfvar Es tonya ve Ozbekıstanda salgın sıçrama yaparken Ukıaynadd VITUÜ td^ıydnldrın bayısı çeyrek mılyonu aştı HFV ıle ınfekte olgular Rusya nın her kentınden bıldırılır hale geldı (1) D meüuıe kaışm bazı ulkeleıdt AIDS ın adını duymamış ınsan Dünya 2003 yılını 40 milyon HIV lar yaşıyor Hastalığın vurdugu esas kesım olan genç nufusa taşıyıası ıle karşılamaya hazırlanıyor. aıt müyonlaıcd genç bu konuda hala çok az şey büıyor bü dıklermı sandıkları şeylerse yanlış Bunlann 3 milyonu 15 yaş altındaki Dunya Sağlık Orgutu UNICEF ve UNAIDS 2 Temmuz çocuklar. Geçtiğimiz yıl 5 milyon 2002 dekı ortak basın büdırısınde gerçeğı şoyle ozetiedı Gençleı nasü koı unacaklarını bümıyorlar Trajık sonuç ıse kişinin bedenine daha HIV virüsü onların aşırı derecede salgına yem olmaları Yenı bulaşmala rın yarısı 15 24 yaş arasındakı ınsanlarda goruluyor Dunya yerleşti. Bu her 10 dakikada uzerınde her gun 6 000 genç ınsana HIV bulaşıyor yeni bir insana virüsün bulaşması Uzmanlar HlVın tedavısının aylık 1000 Amerıkan Do ları gerektırdıgını oysa sadece 8 Amerıkan Doları haıcayaanlamını taşıyor. rak bır ınsanı korumanın mumkun olabılecegını soyluyor 1 dogTU yoldasın demektır llgı loleidiii anldyış egemen olur1 (3) Etkin ilaçlar AIDS ın etkem kabul edüen HIV adlı vırusun yol açtıgı ınfeksıyonun tedavı edılmesınde son yülarda onemlı bır yol alındı Ilaçlan kullanabılen HFV pozıtıfler bederüennde AIDS tablosunun patlak vermesı oldsüıgını gecıktırıyor Ornegm yuksek gelırlı ulkelerde yaşayan yakiaşık 1 5 müyon ınsan HIV taşıyor fakat bu etküı terapüeıden yaıaılanabüdüderı Bunun ıçm gençlere bügı ve danışmanlık saglanması bu hızrnetleım dosüuk goıeceklen bu atmosferde verümesı HIV Testı nın danışmanlık hızrnetı verüerek ısımsız ve ucretsı/ yaptırüabüecegı merkezlerın oluşturulması HIV/AIDS üe ya şayan genç ınsanların ışe alınması en çok rısk altındaki qençleıe ulaşüması onemlı (6) 12 önemli önlem Bırleşmış Mılletleı ve Dunya Sağlık Orgutu tarafından bıraraya getırılen bır grup uluslardrası uzman tarafmdan ha zırlanan 12 onemlı onleme yontemıne dayanan "2005 Genıs Mudahaleler Paketı onemlı bır umut (/) Bu onlemlere ulus ldidrası olçekte kuvvetle sahıp çıkıldığındd yenı bula^, maların onunun %64 oranında kesıleceğı yanı her yıl gerçekleşebüecek 4 müyon yem bulaşma olgu sayısı nın 1 5 mılyona duşurulebıleregı umıt edılıyor Dunya Sağlık Oıgutu/UNAIDS 4 Temmuz 2002 taııhm de ortak basın büdırısı üe bu paketı açıklarken bıldırgedekı bır çok maddenın ydzdrlaı ından UNAIDS uz manı Neff Walker Bu mudahaleler olmazsa 10 yıl sonra 45 müyonddiı fazla yenı mfeksıyon goımek 1 mumkun olacaktır dıyordu Progıamdd temel akndn onleme yontemleıı ıse hastaügı anldtan kampanyalar kondomların tanıtımı ve ddğıtımının kamu sektonınce de ustlemlmesı gonullu danışmanlık ve test programlan anneden çocuga bu laşmanın engellenmesı okul tabanlı ve okul dışı genç lıge ışyerlprıne yonehk egıtım programlan cmsel yol la bulaşan hastalıkların tedavısı seks tacııleıı hdkkın da uyarıcı egıtım eşcınsel üışkılenn ve uyuşturucu kullanımının ribklerı hakkındd bügılendırme çdlısmaları 7 12 Hazıran 2002 tdiüüeıı didfauıdd XIVDurıya AIDS Kongresı gerçekleştırüdı 15 000 laşı kongreyı ız lemek uzeıe hdzır bulundu U/ucu yon butun çabdlara karşın etkılı bır aşı uretme sonuruna ulaşılamamış olmasının anlaşılmasıydı Almanya'da artıyor Etkılı eğıtım \ dmpdnyaldi ına karşın gelışmı^ ulkeler de de tehlıke sılınmış degü Bu ulkelerde yaşayan azınlıklar goçmenleı dyrımulık ve dışldnma nedenıyle koıun mayı oğreten kampanyalardan ve tedavı olanaklann ddiı yeterınce yaıaıldnamıyor Bır çok Turk un ıkmcı valanı Aimanyada halen 37 000 HIV tdşıyıciüi var (2) Salgının başından bu ya na Aimanyada yakiaşık 60 000 ınsan vırusu bedenıne dldı 18 000 ı AIDS nederuyle oldu Alman AIDS Yar dımlaşma Orgutu Deutsche AIDSHılfe e V son yüldida goçmenlcr drasındd HIV ınfeksıyonu oranının arttığını bıldınyor VP Alman olmayan HIVpozıtıflenn bu ulkede ne yazık kı yardıma gereksınımı olan ın san lar değıl bulaşma kaynağı olarak gorulduklerıne ışaıet edıyor Dü guçluğu aşağüanma onların bıl gıye tedavı olanaklarına ulaşmalarını engellıynr Isımsız ve ucretsız test yapdn merkezlere guven du yarak başvuramıyor başvurup po?ıtıf test sonucu ıle kdrşılaşdnldisd durumldrını dçıkldyamıyoılaı Bu t,o ğu ancak agır ha^tılık belırtılerı ortaya çıktığında doktoıa başvuı uyoı Iltıcaaldrın durumldrı ıse busbu tun guç (3) Yaşa ve yaşat! Buleşmiij Mılletleı uı A1DS oıqanızdsyonu UNA IDS HIV pozıtıfve AIDS olanların aşağüanması damgalanması onlaım ınsan hdkldrının çığnenmebidır dı yoı ve 2002 yılının sloganını Yaşa ve yaşat' olarak dçıklıyor(4) Dunya u/ermde HIV/AIDS ıle yaşayanla rın çogıı gehşmektp olan ulkelerde Onların çoğu pa halı AIDS üaçlaı ma uldşnidyı haydl bıle edumıyor Almanya AIDS Yardımlaşma Orgutu de ulkesın dekı goçmerüerın ütıcdcüdim genış dnlamda ıse HIV ıc yc şayan dunya nufusu ıçerısındekı çogunluğun yanı AIDS üaçlaı ına ulaşmayı hayal büe edemeyenlerın durumldrına dıkkat çekmek amacıyla bu yılın sloganını Dışlama hasta eder 1 olardk belırledı Çunku çok ıyı bılınır kı aşagılama ruhsal durumu sarsar ınsanın kendısını kotu hıssetmesme yol açdr bu da bedene Zdraı venr Dışldind ydidlaı ve koıku uyandı ıır bu da saglığı bozar(Ç) Ancak kendısını onemseyen ken dısı üe barışık ınsan kendısını korumdyı duşunebüır Aimanyada AIDS Yardımlaşma Orgutu bu yıl 1 Aralık Dunya AIDS Gunu kdinpdnydsını Guney Afrü<dlı zencı bıı ba ba ılp Hpıdelberglı bır annenın ki7i olan unlu Soul şarkıcısı Joy Denalane ıle yurutuyor Sanatçı duyaılüıgı üe şu dogru ya ışaret edıyor Aşa<3üamanın onemlı nedenı yabancı olan dan korkmaktıı OınegınHIVden Koıkunu ıçıne gomersen bu hoşgorusuzluğe yol açar Korkunu dızgınleyebüırsen 819/10 ilaç fiyatına isyan Kongre üaç fıyatlarının aşagıya çekümesı ıçın ıs rdrü ısydnkdr tdleplere sahne oldu Bu açıdan kongre nın bıhmsel ağırlıklı değıl polıtık nıtelıkte bıı kongre olduğu bunun da doğal ve doğru olduğu duşunuldu 6S0 000 HIV/AIDS lının yaşadığı Tayland çaresızlığın ateşledıgı bır yaratıcüıkla uç ayrı fırmanın üacını GPOVIR adlı tek tab lette toplayıp patent hakkını dışlayan bıı uretıme geçmış tek tdbletın üyatını 46 Cent e çekmeyı bdşarmıştı Oysa bu büeşımde yer alan bır üacm tek tabletını Al manyada en az 100 katı ucret odeyerek satın almak mum kundu Ikı yü sonra Bankogda toplanaoak XV DunyT AIDS Kongresı nde düe getırüen protestoların degışıme yol açtığı nı gosterecek sonuçlarla karşüaşmak umıt edılıyor (8) ıvın uıetken rıufus ıçerısındekı yerlermı koruyabılıyoı ilaçlar son derece pahdlı Zengın ve fakır ulkeler ara sında tedavı olanaklannın adü hale getınlmesı ıçın genış çaplı bır ortdklıga gereksınırn var Yoksul msanlar üaç en dustrüerıne muşteı ı olamıyor Bu da dışlamantn dışlanmanın bır turu Ulusldrdrası AIDS Toplulu<5u nun Başkanı Joep Lange Afrıkd nın en ucra koşelerıne soğuk kola ve bıra goturebılıyorsak üaç da goturebümelıyız1 sozlerıyle düe getırıyor tepkısını Her gün 6 bin genç Hastalıkla mucadelede dayanüacak sadece üa gerçek var Tıbbı bdkım koşullaı ıru ıyüeştıı mek ve ınsanları davra mşldrıru gozden geçırmelerını saglayacak olçude bügılendırmek Oysa 20 yüı aşkın suredır hastalıkla mucadele edü Türkiye'de 1246 AIDS olgusu Kasım 2001 ıtıbarıyle Sdğlık Bakanlığı na 1246 HIV/AIDS olgusu büdırümış ulkemıze(9) başımızı çevırdığı mızde cınsel yonden dktıf genç ama egıtım duzeyı duşuk bır nufus yapısına sahıp oluşu 10 müyon cıvannda turıstı ağırla