Katalog

barajı leknolojık bır dunya hankası" olarak nıtelendırmekte Akıntı daha sonra kanallardan suzulerek vahanın her koşeane sızıyor ve tam 9600 hektarhk bır alanı suya doyuruyordu Halk, kulturunun bu can daman ıçın yogun çabalar sarf etmıstı Her yerde kuçuk bentler vardı savunmacılar, rahıpler ve tapınak memurlan suyun dagılımını ayar lıyordu Barajın bekçıhgı zaman zaman savaş esırlenne de verüıyordu Ve tum bu ugraşlarla sonunda bır cennet bahçesı yaratılmıst Suya kanmıs tropık topraklarda turlu turlu yemışler yenşıyordu, çıftçüer buğday ve dan ekıyor, çevredekı hurma agaçlannın kabuklannı soyuyor ve meyankoku topluyordu Ve her yerde asma bahçelen vardı Iranh Kulekr kentl Marib: Masal sarayı bu yerieşmenln altında mıi bılgın tbnı Rusta 70 farklı uzum turunden Nebes, guney Arabıstan alfabesının 29 harften oluştugunu bahseder Dınlendınlmıs uzum suyundan "Mızr" kuru ve eskı Euyopya ddıne benzerlıgı sayesınde çozulebıldıgını uzumden "Fası" (şıra) hurma ve tahjldan da "Bıt" (ballı şarap) soyluyor Saba hlann eskı bır kolonısı olan bu Afrıka ulkesı ureohyordu Fası, aynca kâfur ve mısk ıle tatlandınlıyoıdu atalannın dılını koruyabılmıstı Saba'lılann aksanı da bu dılın Islâmıyet oncesı Yemen'de her sarhoşlugun ozel bır ısyardımıyla aydınlatüabılmıştı zaten mı de vardı Sabah sarhoşlan Sabuh, ogle sarhoşlan Kuayıl Nebes Saba düını tonlarca agırlıktakı Karıbaıl yazıtlaakşamın erken saatlennde demlenenler ıse Fahma olarak nndan çozmeye çahşıyor M O 685 yılına aıt bır belge son adlandırıyordu Şafak vaköne kadar şışeyı elınden bırakama derece trajık bır oykuyu anlatmakta Hukumdar, yazıtlar uzeyanlar da Yaşırıya sarhoşlugunu yaşıyordu rınde çok buyuk servet sahıbı olarak çıkıyor karşımıza Cev redekı krallıklara sekaz sefer duzenledıkten sonra hepsını yerle bır etmıstı Eskı Arap kulturlerı uzmanı Chrlstiaa Robin'ın dedıgıne gore Yemen hlerın hukumdan sanüdıgından çok daha fazla kan akıtmışü Bırlıkler mızrak, ok ve küıçlarla komşu Asvan devleüne saldırdıklannda 16 000 duşmanı oldurmuşlerdı Ordu daha sonra Hadramut a gırmış ve Aden'e kadar üerlemışü M O 700 yılına gelındıgınde sefer nıhayet tamamlanmıştı ^. ,.. mulmuş olabılır" dıyor ekıpte yer alan arasnrmacı Holger Hitgen. Yoksa Saba melıkesının ıskeleü de burada mı? Merkezı yapının yanında beş ayn tapınak daha tespıt edılmıs Fakat bunlar genelde kavkı kayacından olusan yığınlar daha çok. . , . . , ^ Dillere destan... .' * Tapınak duvarlarındaki günahkârlar Hukumdarlar senede bır kez kutsal dag keçısı avlaya bılmek ıçın dağa çıkıyordu Avdan sonra belkı de açlıklannı Hınt baharatlanyla lezzetlendırılmış koyun euyle gıdenyorlardı Strabon a gore hukumdarlar o kadar zengındı kı kullandıklan tabak çanak bıle degerlı taşlarla suslennuşü Bu Ve çölün ortasında bir cennet doğuyor ^ Yenıden yapüanan ımparatorluktan guç uşkınyordu Strabon un daha sonralan anlattıgı gıbı Mukanb'ın askerlen derı kayıklarla Afrıka kıtasına kadar üerlemıs ve burada kolonıler kurmustu Nebes, Saba'yı "guçlu bır hâkımıyet devle tı" olarak tanımlamakta Yenı kurulan devletın merkezı vaha kentı Manb ıdı Anıtsal mımarı kısa sure ıçınde go§e yukselmıştı Baran tapınaguıdaJa dıreklerın her bırı 13 ton agırlıgında Bıraz doguda Avam kutsal alanı adeta buyuk bır çorba kasesı gıbı ya yılmıştı Yapıdakı tum bloklar haıçsız olarak ust ustp yerleştı rümış Tajımınlere gore vahada 50 000 ınsan yaşamıs olmah Son verıler surlann dışında da sayısız temellerın bulundugu nu gosterıyor Burada saçlan oıgulu esmer koyluler ohını yordu Kuıanda da sozu edıldıgı gıbı buradakı kerpıç yapı lar adeta bır cennet bahçesıyle çevrüıydı Ustehk bolgede bır damla yagnıuı bıle duşmemesıne ragmen Sadece Mart ve Temmuz aylarmda bırkaç gun yagmur duşuyor bu bolge ye Fakat daha sonraldrı daglardan boşalan yagmur mılyonlarca metrekupluk akmtüar halınde kurumuş vadılen suluyor Işte bu bereketlı akmtı Saba lüarca degerlendırüebü mıştı Vadının çıkısını boydan boya 620m uzunlugunda bır barajla kapamışlardı tsvıçrelı cografyaca Uelli Branner Antropolog Bolonglno, kemlk buluntular: 300 Sabah po fetlerde yuk bır kıskançlıkla sıraladıc/ı eşyalar arasında gumuş ve al tından sedırler uç ayaklı sehpalar testı ve kupaldr dıkkat çe kıyor Fakat tum bu bügılere ragmen yme de Sabalılar hakkında çok fazla bır şey soylenemıyor Ornegın dın karanlıkta kalan alanlardan bırı Hukumdarlıgın tannsı Ay tannsı flmukah tı Guneş tannsı Şams ıdı Ancak bu tannlan gosteren tek bır kabartama ya da heykel bulunamamış Yoksa Yehovanın emrettıgı gıbı burada da tanrı tasvırlerı yasaklanmıs mıydı' Geleneklere ve cınsel ku rallara b"aktıgırnızda bunlann ne kadaj katı oldugunu gorebüırız Erkek her bırleşmeden sonra yıkanmak ve ustunu degışürmek zorundaydı Regl donemınde seks yapanlar cezalandınlıyordu Ve tapınak duvarlan gunahkârlann ıüraflanyla dolu Hamınahu Kralı mek yerıne boga kurban etügını açıklarken, thger gunah kârlar ıse kadınlara "yasaklı donemlennde' yaklaştıklannı ya da soğan koktuklan halde tannnın evme gır düdennı yazmıslardı Alıyun adındakı bır gunahkârsa tanrının evınde cınsel üışbye gırdıgını ınraf edıyor Alman arkeologlar Sırvah kutsal alanı ıçın de kazı ızını aldüar Manb'ın 40km bausında yer alan ve buyuk olçude tahrıp olmuş kutsal alan bır kaya uzennde kurulu Oval bıçımlı sur 90m uzunlugunda Kutsal alanın ı.y tanrısı Ilmukdh ıçın kunüdugu sanıkyoı Sırvah kult ve dın merkezıydı ve Mukarıb buraya go Karlball yazıtı Dll blllmcl Nebes 11 yy'a gehndıgınde kralıçe Belkıs'ın (Yemence ısmı) unu her yerde ızlenır hale gelıyor Gouk katedrallennın duvarlan, ahşap sunaklar, hatta Floransa vafhzhanesının cennet kapısı bıle kralıçenın kabartmalarıyla suslenıyor Calderon ıse bır kutuptan dığenne koşan çeon bır dunya gezgını ola rak tanımlar Saba melıkesını Bu arada unune kotu bır leke de surulur Kuranın 27 suresmde Suleyman peygambenn bır buluşma ıçın cam dan bır saray yapnrdıgı anlatılmakta lnanca gore ayna gıbı parlak zemını goren kralıçe bunu su sanarak eteklennı yuka n kaldınnca kıllı bır bacak çıkar ortaya Belkıs dışı bır şeytandır Dogulu kadını guçlu ve tehlıkelı küan onun dınmez şehveüydı asünda "Kullann bahüyar olsun' dıye kutsamısti şuh bır edayla (Incü e gore 1000 tane kadını olan) Kuduslu bır çapkını Bu kutsanış Eüyopya efsanesınde de Menelık ısımh bır bebekle anüır Anlaamlannda seksuel moüfi on plana çıkaranlardan bın de Luther ıdı "Kral Suleyman a gıttgınde kafasına koyduklarının hepsını bır bır açıklamışu" dıye anlatır reformcu Ancak daha oncelen Lut un kızlannı anlatırken de "gıtmek sozcugunu cınsel bırlesmeyle eşanlamlı olarak kullanmıştı 19 yy ın emperyalıst Avrupasının yoksun kaldıgı bırçok şey bu egzouk kadında fazlasıyla vardı Flaubert ın ro manında kralıçe beyaz bır fil uzennde mavı yasuklı degerlı bır tahtırevanda yol alırken şehvet dolu bedenını bellı belır sız orten gıysısı yalnızca elmaslarla bezelı akrep broşla tutturulmustu Romanın kahramanı azız Antonıus bu cazıbeye karşı nefsını korumak zorundadır ve bu çabasını sonunda korkunç bır sınır buhranıyla oder Fakat bu tur engeller opera sahne lerıne pek taşınmarrastır Karl Goldmark operası 1875 yılın dakı başarısını buyuk bır zaferle kutlarken kosnul bır dogu fantezısı sergüeyen operacılar Richard Tanber ve Enrico Carnso nun seslennden şu dızeler yankılanır Ve buyulenmış bır bıçımde sendeleyerek, Kapanıverdım bu zaı ıf ve cazıbelı kadınm ayaklarınd Ancak ressam Edward Poynter ın betımlemesı belkı de en etkıleyıcısıdır Mahcup bakı^lı kralıçe gogsunu açıkta bırakan bır gıysı ıçmde aslanlarla suslu bır merdıvenden yu kan çıkmaktadır HızmetkâVlar Suleyman ın ona dogıu yak laşügını hayranlıkla ızlerken sankı o anda tum saray nefesını tutmuş gıbıdır Pekı bu üahı buluşma gerçekten de yaşanmıs mıydı''1 Bırçok uzman konuya bıraz şuphelı yaklaşmakta Bu tıpkı Heopatra Nefertıtı ve Lady Dı oykulenne benzıyoı Mıtos ne kadar şatafatlı ve gorkemlı olursa gerçeklerden o denlı uzak laşıyor ve parıltılı her eklent de tarıhsel kanıtlan zayıflatmakta Hatta ev sahıplıgını ustlenen Suleyman a (M O 965926) bıle bırçok eskı tarıhçı ınanmıyor Buyuk bır devletın başmda bulunan Ibranı hukumdar olasılıkla sadece Tkberıye golumtn bır eyalet prensıydı Heıde'i>erglı ta nhcı Berad Jörg Dtebner'e gore Suleyman Hristıyanhk oncesındekı yuzyılda mıllıyetçı Incıl yâzarlan tara ündan parlak bır kral olarak yucel tılmıstı Pekı, dogulu zengm kadı nın ayaklannci neReçlne toplayan ifçller Imparator den kapanmıştı bu Nero sevglll kansı Içln tam blr hasat9 prens lık tütsii yaktırmif 755/19