Katalog

5, Japonya, Avustralya, Hollanda, Danımdrka, Italya, lsraıl, Guney Kore ve Slovenya'da 6, Belçıka, tngıltere, Luksemburg, Yera Zelanda, Çek Cumhuııyeü ve Izlanda'da 7'dıı ABD, 5 yaş altında olumlon cngelleme deka başaıı sııasmda bu ulkelerm didmdan dunydda 24. sırada gel mektedır Turkıye de ıse 5 yaş altında olum oranı bınde 45'tır ABDde 1559 yaş arası olum oranı 1998 yılında kadmlarda bmde 79, erkeklende 154'tur Bu oran aynı yıl kadın ve erkeklerde sırasıyla Yunanıstanda 49/110 Itdlya'dd 54/108 Ispanya 54/129 Malta'dd 55/93 Avusturdlyadd 56/105 Fııüaııdıya'da 58/151 Norveç'te 59/107 Isvıçre'de 60/114, Israıl'de 61/102 Kanada'da 61/108 Izlanda'da 63/92, Isveç'te 63/97 Avusturya'da 63/137 Luksemburg'ta 62/130, BırleşıkArap Emırhklerı'nde 65/99 Albama'da 65/122, Hollanda'da 65/102 Kıbns'ta 65/115, Irlanda'da 66/114 Kuveyt'te 68/103, Ingıltere'de 69/110 Avus turya'da 63/137, Belçıkada 64/119, Frdnsa'dd 63/145, Almanya'da 66/132, Fmlandıya'dd 58/151, Portekız'de 72/156, Kosta Rıkddd 75/124'tur ABD 1559 yaş arası olumlerde de saydığımız 28 ulkenin ardından gelmektedır ^ ABD'de 50 yaş altındata olumleıın toplam yuzdesı 1997de 1 l'dır Bu oıaıı Ingılteıe ve Isveç'te % 5 Japonya, Belçıka, Almanya, Yunaıustan, Irlanda, Italya, Norveç'de % 6, Avusturyd, Çekoslavakya, Luksemburg, Malta, Hollanda ve Darumarkd'dd % 7 , Kıbns, Portehz Ispanya, ve Fınlandıya'da % 8, Avustralya, Yenı Zelanda, Barbados ve Kanadada % 9, lsraıl Fransa, Bulgarıstan, Slovenya ve Hırva tistdndd "(' 10'dur ABD 50 ydş altındd olumleıde dunydda 29. sırada yer dlmaktddıı Turkıyede 50 yaş dltındd olum orarn •• 38'dıı ^ / ABD'de 1997de dogumda yaşam beklentısı (ortalama yaşam su4 resı) 77'dır 1998 yılında erkeklerde 73 kadınlarda 80) Bu oran Kıbns'ta 78 (suasıyla erkekleıde 76 kadınlarda 80), Yunanıstanda 78 (76/81), lsraıl de 78 (76/80), Italya, Norveç Hollanda ve Avustralya da 78 (75/81), Ispanyddd 78 (75/82), Karıadddd 79 (76/82) Fıansada 79 (74/82), Isveç'te 79 (76/81), Isvıçrede 79 (75/82), Japonya'da 80'dır (77/83) ABD, doğumda yaşam beklentısı sıralamasında dunyada 14 sırada yeı almaktddır Tuıkıyede 1997 yılında dogumda yaşam beklentı5 sı ortaldnid 69 1998'de eıkekleıde 67 kadınlaıda ıse 72'dır ABDde 1997'de yaş ve cınsıyete gore stdjıdardıze edılmış olum hızı yuz bınde 475'tır Bu oran Jdponya'da 370, Izlanda'dd 385 Kdndda'da401 Isvıçıe'dp 413 Isveçve Fransa'da 414 Italya ve Avustralya'dd 420, Yunanıstan'da 428 Ispanyada429 Holllandada 437 Israıl'de 442 Norveç'te 443, Kıbrıs'ta 444, Belçıka, Bruneı Darussalamda 457 Yenı Zelanda ve Sıngdpur'dd 458, Kosta Rıka'da 460, Ingılteıe ve Malta'da 464 Avustutyada 46bdn ABD, 1997' yılında yaş ve cınsıyete gore stan dardıze edılmış olum Iıi7inda dunyada 23. sıradd yeı dlrnaktadıı Tuıkı ye'de ıse bu oran ayra yıl ıçınde yuz bınde 7S4 olmuştur ^ Gerek toplam saghk haıcamaları gerekse ılaç harcamalannda dunyada bırıncı sııada yeı aldiı ABD, toplumsal saghk pdrametrelerınde gehşmış ulkelere gore oldukçd qerı bu duzeydedır Bu duı um saghk harcamaldnnın art masmın her zaman toplumun saglık duzeymdekı gelışmeye pardlel olmadığınm gosteıgesıdıı ABD'de kamu saglık harcamalaı ının geı ı plana ıtıldıgı ve neolıbeidl polıtıkdldim dğıılık kazdiıdığı &ekseıılı yıllaıdan sonıa bu eşıfcıızlıklet daha dd derınleşmıştn Zengınler/yoksulldr uınveısıte dıplomaaı oldn lar/olmayanlaı beyazlaı/dzınlıkldr ve ev salubı/kııacılar ardsınddkı uçu nım bu donemde daha da derınleşmıştır Bır bdşkd didşürnid en ust geln dıhmındetalerın toplam gelırden aldıklan payın 1975 yılında % 75 ıken 1999 yılında °n 42'ye yuksoldıgını gostermektedır Bu suıeçte ABD dc nufusun bdğlık sıgoıtası kapsamma gıı meyen bsmı gıderek buyumuştur ABD Nufua Buıosu venlerıne gore bu ulke de 1999 yılında 42 6 mılyon ınsanın hıçbu sdğhk guvencesı yoktuı Mc dıcaıd progıamına ragmen yoksullann yaklaşık uçte bırını oluştuidiı 10 4 mılyon ınsanın hıçbıı saglık guvenrpsı yoktıu ABDde 18 yaş altı çocukldiın '. 13 unu uluütaran yakld^ık 10 mılyon çocugun dd hıçbıı sağlıi: guvencesı yoktur" Yetersız Sdğlık guvencesı oldn Amenkalılaı da goz onune almdığında sosyal devlet anldyışıru goz drdı edeıek yuç suz kesımleı ın fzılmesıne yol açan tablo dahd da vahım bır boyuta ulaş makladu Tuıkıye ıle kaynaklaıı karşılaştırılamayacak olçude ~enqın olaıı ABD bııuyoel sıguıtacılık modelımıı uüemızde omek alınaıak yay gınldştınlmasmın soayo el onomık nidlıyetı çok dğıı olacak ve bu malı yeün faturdsı da ABDde oldugu qıbı agıılıkJı olardk toplumumumn yuç suz ve yoksııl vo<3nnhığuna çıkanlacaktır Dr. Ali Rıza Uçer "Crek mucizesi ve uygaıiık runmemektedır Bu ılkeler çerçevesmde, U %^Gıek Mucızesı oldu mu'" baş* Antık Yunan uygarhgı da dıger uygarlıklı yazı, başka bazı tartışma noktalan sunlıklar gıbı ınsanlığın ortak uygarlığma manrn yanı sıra, oncelıkle ve ozellıkle "uybelırlı bır olçude katkıda bulunmuştur garhk" olgusuııa dogru yaklaşım uzerıne Bu uygarlıgın katkı oranını kuçumsemebır kez daha duşunmemız gerektığuu ortanın ya da oldugundan fazla gostermeya koymaktadır Çunku, genelde, yontem nın ıdeolojık bır tutumdan ya da yon sorunu tarıhı dogru değerlendrrmede, beltemsel bu yanlışlıktan kaynaklanacağı kı de, tarıhın kendısınden daha onemh oladuşunulebılır bılmektedrr * Antık Yunan uygarhgı kendınden oncekı uygarhklardan yardildndrak oluşInsanoğlunun ortaya çıkışından bu muştur Kısaca, Mezopotamya uygarhgı yarıa, yasamını sıuduımesıru ve gelıstırme olarak adlandırılan Sumer Babıl, Akad sıru sağlayan tum urunlerı yaratma surecı Asur, Mısır, ayrıcd Anadolu, Fınıke ve olarak uygarlık olgusu başlıca şu yontemsel Sokrates Mıken vb uygarhklarının Antık Yunan ükeler temeluıde ııdelenmelıdır 1. Uygarlık, ınsanlığın ortak malı olması anlarrunda uygarhğının oluşumundakı katkısı, en azından yontemsel 1 olardk, yadsındmaz Kı tdiıhsel veııleı açıkça bu kdtkıyı evrenseldır Heı kavım, ulus, bolge ya da kıta kendı ozel ta ortaya koymaktadır Bır başka deyışle, Antık Yunan uygarrıh ve coğrafyasının bekrleyıcüıgınde heıhangı bır zaman hgı buden ve mucızevı bıı bıçımde ortaya çıkmış değıldır da bu yaratıma katkıda bulunur Uygarlıgın oluşumunun Kendınden oncekı onemh uygaılıkldiın uzeımde yukseldoğal yapısı budur Elbette, uygarlıgın evrensel mtehgı uy nıştr garlık urunleı ındekı yerel, ulusal ve bolgesel ozellıklen yok saymayı gerektırmez Ancak, sonuçta, bu, ortak havu* Antık Yunan uygarhğının ortaya çılaşında kendı za dokulen bır mıktar sudur Ronesans'tan bu yana, bazı donermndeka komşu uygarhklaıın etkısı oldukça onemlı batı uygarhgı sozculerının batı uygarhgını uygarlıgın tek bır kaynaktır Bu uygarlıklar arasında Gırıt Mıken, Anadobehrleyıcısı olarak kdbul ettırmeye çalışması uygarlık ol lu, ve Pers uygarhklan sayılabılıı Bu etkıleşım olmadan gusunun 'evıensel oluşum' ılkesıne aykırı bır yaklaşım Antık Yunan uygarhğının oluşmuş olması olanaksızdıı Bul oldidk goıuıunektedıı gularla ortaya konan çeşıth tann ve soylenceleıdekı benzerhkler,.bıhm ve sanattakı ortaklıklar Antık Yunan'ın kom2. Uyqarlık olgusu bır "sureç ' nıtelıgıne sahıptıı şu uygarhklaıdan yaraılanarak oluştugunu gosteı mekteUygaılıgın heı aşaması kendınden oncekı bırıkırnın sonudır cu ve kendınden sonrakı dşamalaıın hazırlayıcısıdır Hıç Bır çok batılı bılımcı ozellıkle Ronesans'tan bu yana bır uygarlık aşaması anıden, oncekı buıkrme dayanma Batı uygarhğının "en buyuk' ve "en onemlı" uygaılık oldu dan/onu kullaranadan ve 'mucızevı" bır bıçımde ortaya çığunu. bu uygaılıgın kaynagının kamaz Tekeılegı bulmadan da Antık Yunan oldugunu dıle qeotorrıobıl yapamaz elektııgı Antik Yunan uygarhgı tırmektedır Bu bılım dışı dıle gebulmadan bılgısayarı yarataüzerinde Anadolu'nun etkisi, tııış batılı toplum ve bıreyleıde mazsıruz Mezopotamya uy cogıafydlaıddkı garlığı olmadan Batı uygarhgı başlı başına ele alınmalıdır ustunluk dıger neredeyse dşdcjı toplumlarda dd nn ulaşılamdydcagı açıktııYd lık duyguları yaratmaktadır 'B17 da Turklerın Orta Asya donemını ve Bızansı yok sayarak ve otekıler" kavramma ddyanan Bdtı kaynaklı "oryonta Ofainanlıyı ydratamazsınız Aynı bıçımde Osmanhyı atlaya hzm" ıdeolojısı ozunde yukanda dıle getırılen 'en burak Cumhunyet ı Bu nedenle herhangı bu ulus ya da kı yuk/onemlı" yanılsamasının ıfadesınden başka bıı şey detanın bu surecın belıılı bıı noktasında yaptıgı katkıyı ' en ğıldır Işın kotusu bu yanılsdrndiıın batılı olmayan toplum onemlı goımesı ve gostetmeye çalışması ya da bu katkı larda da onemlı olçude kabul gormesıdır yı surecm tumu ıçın belırleyıcı sayması, en azından, bıhın sel olaıak yanlış ve temelsızdıı Grek mucızesı yazısında Babıl Mısır etkısmm batılıkr taıafından da aı tık kabul edılıyoı olması bıı olumluluk 3. Uygaılık ulyusunun bıı başka onemlı nıtelıcjı olarak değerlendırılebılırse de eksıHık Anadolu'nun et'mekan yanı cogıafya boyutudur Mekân boyutu ıla yon kisine ılışkmdır Batının genelde Antık Yunan uygaılırptı ludur llkı cografı ozellıklerın uyqarlık ıçın çoğu zaman da ve kendı kokenınde Anadolu nun etkısını goı mezden belııleyıcılerden bırısı oldugudur Ikınnsı, herhangı bıı qehr bır tavır ıçınde olduğu soylenebılu Bunun Anado cogrdfyddd olu^diı uygdilığm kendı etıafındakı cografyala luda Antık Yunan a kaynakhk eden uygatlıklaıa ılışkın venn uygdrlıkldiından mutlaka ethleneceğı ve yaidrldiidca rılerın henuz çok fazla nlmaması, vaıolan verılerın lıtoıatu gıdır Bır çok Mezopotamya Anadolu ve Antık Yunan tdnıe, en azından Mezopotamya uygaılıkloıına uışkın olankıı rısının benzeı olmalan bunu nçıkça ortaya koyar nıtelıkte kadar yansımamış olmasma ve/veva batınm bu goımeyışı dır Ya da Osmanlı sıyasal yapısında Arap Islaın ve Bızans bümçhce yapmasına daynndıgı soylenebılıı Ancak asıl ^o etkısı de uygarlıgın bıı boyutuna ılışhndır runun Bdtının Anadolu vu .ıvıı bıı cogıafya vo uygaılık Şımdı Gıek mucızesı yazısında dıle getırılen ve An olarak kabul etmempsınden t avridklandığı duşunulebılıı tık Yıınan uygaılıgının ııdelenmeaınde yaıüışlıklaı yapıl Batı Anadolu yu hep kendı uycjriı hgının ıçınde degeılen mıç oİAbılerogının ıpuçlannı, onemiı eksıklıklerı de olsa dıımek egılımındedır Ozellıkle Antık Yunan Batı Anado ' eıen gtau^leı /ukaııd.ı t.ozu edılen ükeİPt tomelınde du ludakı tyonya uygarlığmı tam da bu anlamda tpndı uy şunuldugunde hıç de ya^ıda belıı lıldıgı kdddi şaşutıcı gu ^% •••Agustos 2001 taııhlt Cumhurı r/ J i^kyetBüım IbknıkdergısmĞe "Bır Kdnıu YoneUnu Uzmdiıı e posta alıucertgiplpksu^ net tı 1 Grek mucizesine eleştiri db Agustv^ 4J01 tonhlı Cunılıunyet Bılım Teknık ekıncie Osman Bahadır'm çevvısı ıle yayımlanan Bır Grek mucızesı oldu mu?' başhklı vazıcla gonılmı çevıu ydnlışlannı anlayışla karşılamokzor Saym Bahadırbflkı frnmızra öüıyor ama ne konudan. np konııyla ılgıh Turkçe termınolojıden haben varne de Fansızca ısımlenn turkçc kcnyhklanndjn Keşke metnı orjmahnde yaymlosaydtmz, daha (aydah olurdu Burada, goz gezdırırken fark ettığım bazı ydiüışldn yd/dırn Turkçe dike olojı ve tarıh htaplarmda şoyledır Parthânon değıl Parthenorr Dıscoble değıl Dıskobolos Herodot değıl Herodotos, Eschyle deqü AuJdıylvs. Sophocle değıl Sophokles Anstphane değıl Arıstophanes Thucydıaes, değıl Thukydıdes, Peloponese değıl Peloponessos, Thaies değıl Thaies.Sokrat değıl Sokrates Heraklıt değıl I fcrakleıtos lnaxaqoras "x" turkçede ' ks"ıle karşılanmıyormu7, Chıo'luHıpokrat değılKhıoslu (Sahzadası) Hıppohates Cyrene'h Theodordeğıt Kyrenaı'h Theodnros Oklıd (aynı ısım metın ılerledıkçe Euklıd'e donuşmuş) değılEukleıdes Arşımed değıl Arklıınvdes Athene değıl Athena Arıstoteles değıl bu ısımde ılk 't" 'tau" ıhncı "t" "Üıeta' dır yanı Am>totlıeles, Homer değıl Homeros L'ıhadd değıl llyada Odj«c degıl Odysscıa Claude Ptoleme değıl Klaudıos Ptolemaıos Dr. Kaan Iren Muğla Unıversıtesı FenEdebıyat Fakultesı Arkeolojı ve Sanat Tarıhı Bolumu <~>Er'D Internet Hume Page 1019 OLCD HfalthData l<wr> A r o r n p e n t ı v Arnly Hufus \ e ı ı l t n Woı!d Health Oıgarusanon 'Dıe VVorld Heılth Rrport 1094 Paıl sıs of t Q t 'ourtı ıe;' Pdns 2f Jıılly 1999 hnp ''r*»cd oın 'llıree Statıstıcal Annex Banc Indıcdtoc. F'oı AJ1 M t m b ı ı States ve riuın.Tn Dıvuluprneııl 1* porl 19(19 ıırıUf Pııı>lı ,hed fnı ıhe flnıled Ndtıon^ Ljevelüpment Pujyurnriı© Onjimı C «ncv ı Fıu'iv ı Fafllık Rapnıu ! W Dunya bd^lıV ^1 Yu^vldd Ytnjnı llerkes Içuı Bu VızyonTab 5 ln A I TV'inel (1c»jiPiTj(pler • Dunva Sat*>lık C^'julıı Geneva Dunya Saglıl: Rapcnı 1998 * 21 Yu/vıld.ı Yaşam Herkei, ı>,ın Hır Vuyon rUılo A 1 Temel Gosteıaeler VVaıldHıulllıUncuıiMtıuıı Nufus verüen rhp VVoıld Heallh Repon 1999 PartThree Sıatıstıcdl Anntx P.ı bic IndiLdloıs PJI All Merabeı States " Dunya Cnglık Oıgutu Geneva Dunva i'.ı^iık K.ıpoı ı 1998 21 \u2'/üda Yasam H' rl.es Içın Bu Vııynn Tablo A 1 Tfmel Uosteıgek.*! ' Yıldı^oğlu Cıgın ABD Ba^Mnlık SeçımİPiını Izlemevp Bıişlaılvn Dunyn FVorıomnıne Balış 14 02 2000 H L'umlıu rıyet Cazpıeiı tTS O n s ı ı a B\ın»ıu (ABD Mufın Buın'.u) Heallh Insurance Cu[ upd s(>ı if ınhfi 2000 h!lp//www eıı u^ KJV vararje t ^ ı t ı i f n t i ' i ıl ıtmn Kf pnri i'l'm 755/16