Katalog

Cennet bahçesinde bir kraliçe Şehvetli, güzel ve çok zengin; üstelik yanında her zaman altın ve tütsü bulundurur işte Saba kraliçesi Incil'de böyle betimleniyor. Alman arkeologlar şimdi bu melikenin görkemli kentini buldular. Yemen çöllerinde neredeyse hiç bilinmeyen bir uygarlık saklı. ger batıdan sabah guneşını ızleyerek uzun bir yolcu luga çıkarsanız enınde sonunda kerpıç gokdelenlenn yukseldıgı bir masallar ulkesıne ulaşusımz Batıda Kızıldenız'e yaslanan bu sıcak ulkerun başkentı Sana'dakı Alman Arkeolojı Ensütusu, geçen aylarda 22 arkeolog topografyacı, mımar, prehıstoryacı çızımcı ve dıl büımcüen agırladı Araştırma grubu Saba mehkesıyle ılgılı bulun tulan araştınyor Yogun çahsmalann ardından su mermerınden bıçım lendırılmıs bustler ve altın yuzukler buldular çolde Hatta kavkı kayacından yapılmış 3000 yıllık tapınaklar ve kıbnt kutusu buyuklugunde mınyatur sunaklar da Tubıngen'de ogrenım goren arkeolog Jaraf Abdullah ın Yemen'dekı Tanhı Eserler Daıresı'nın başına gecmesı de Almanlann ışını kolaylaşürmıs Arkeologlar bu sayede Saba hukumdarlannıri merkezı Marıb'de çalışırken, en onemh kult ve dın merkezı olarak tahmın edüen Sırvah ken tını arastırabılmıs ve her şeyden onemhsı de Avam mezarlıgında kazı ızıru alabılmışler Ve bu krdlıyet nekropolunde dev anıt mezarlar ıçıne ısüflenrrus 20 000 olu bulundu E Saba mellkesl kral Süleyman'ın tarayında bir devlet kurmuşlardı • Kendılerıne ozgu yazılan ve darphanelen vardı •Anıtsal mımarıyı gelıstırrruşlerdı •Ve anaerkıl duzenle ügüı kdnıtlar da ele geçtı Tanhı belgelerde "Araplann krahçelennden" soz edılmekte Magrıp vahasında goze ılk çarpan şey uzerınde Islam donemınden kalma kerpıç kulelenn yukseldıgı 22m yuksek lıgındekı hoyuk Arastırmacılar efsanevı sarayın bu hoyukte bulundugunu duşunuyorlar Vahanın en yuksek noktası burası ve bir saray ıçın en uygun yeı aynı zamanda dıyor Ye men'dekı DAI yonetıcısı Iria Gerlach Gorkemlı duvar yapısı Islam donemınde de ayakta kalmıs olmalı Kaynaklarda çatılank, ' ıHdsıyla ortulu çok katlı yapüardan soz edılıyor Arkcv.;' . "hı 20 sondaj delıgı açtiktan sonra dogrudan dogruya krx..7ç *zel odasına ulaştı Rlcardo Eichmaan'a gore Saba »,' •"•ık çorrüegı 12m'den ıtıbaren ızlenebüıyor Yerleşmenın eteğındekı kalıntüdr da olagınustu Burada kutsal bir yapıya aıt oldugu sanılan sekız tdne koşeb taş dest*=k dırpğı yukselmekte Bıraz otedeyse anrtsal bir basam ' " j ı var Buna aıt dev yapı da henuz topıak altında Marıb el surulmemış metropollerden bın" dıyor Eıchmann sevinçle Saba'lılann yayılma bölgesl BüyUk Karip döne mlnde seferier Güneşe tapanlar Kuran'da Sdbdlüarddn guneşe tapanlar olarak soz edıl mekte Yunanh tarıhçı Herodotos bu uzak dıyarda yasaydnla n 'kanatlı yüanlar" olarak anlatr Cografyacı Strabon \se ogullarıyla cmsel üışkıye gıren annelerden bahseder Tutsulerıyle unlenen bu elsanevı ulkeye Mısırlüar da ulaşmaya çalışmıştı Fıravun Hatşepsut M O 1470 yüındd bir casus ekıbı gondeıdıyse de ekıp ancak Enterıa ya kadar ılerleyebılmı^tı Arabıstan lncüde egzotızmuı ve goz kamaştınrı zen gınlığın sembolu olarak çıkar kdrşımızd Matthaus Beytul lahmda Isa nın onunde dız çokup altın tutsu ve mur ağacı bunon bılgeleıın zengınlıgını buyuk bir hayranlıklti anlatsa da Saba krdlıçesuıın cok daha ı,omert oldugu anlaşılmaktri lncıl'dekı anlatıma gore koku, altın ve degerlı taşlarl t yuklu kervamyla M O 950 yıllarında Israü'e gırmıştı kraliçe Hazretı Suleyman m bılgehgı Saba ulkesıne kadar du yulmustu İşte Saba melıkesı sırf bu kralın bılgelıgım olçmek ıçın yola çıkmıştı Suleyman peygamber kendısıne sorulan rum sorulan rpvapldyınca da onune 120 kental altmı serıp oracıktan uzdklaşıvermıştı Pekı Hınt okyanusu sahülerınde geıçekten de gor kemlı bir saltanat mı kurulmuştu9 Burası buyuk bir tutsu mo nopolu muydu 9 Ve ıdare gerçekten de bir kadının elrnde mıydı 9 Uzmanlar bu sorulara oldukça ılgınç yanıtlar buldular Yemen de bugune kadar çok az büınen bir çol ımparatorlugunun kalıntıları yer almakta •Sdbalılar M O 700 yıllarında teokraük duzenlı buyuk Sabablann baıkenti Marib'den çıkanlan son buluntular: Su memerinden kupa (M.ö.6.yy) Su mermerinden pariak açkılı kase (çapı 5,6 an) mıstı Saba'lılann tutsulerı ve mur agaçları en çok aranan lukslerdı Fakat tum kıtalararası ılı^küere ragnien uygarlnc ne dense ılgınç bir şekılde kendı kabuguna çekılmış kendısıne ozgu morfolojık bir dıl gelıstırerek de ızole bir kultur yarat mıstı (Cerlach) Saba'lılann anıtsal mımarüerı yalın ve sıkıcı Bazen Albert Speer ın burosundan çıkınış tasanmlaı ı bıle dndırmakta Kadınlann boyunlarınddkı gıdılaı buer guzellık sem bolu olarak kabul edılıyordu Hukumdarldrın ( Mukarıb') heykellerıyse daha da komık Neredeyse tumu çızgı füm Dışa kapalı bir uygarlık kdhrdmanı Fred Çakmaktas a benzıyor çarpık bacdklı ırı Bundan yakldşık 2800 yıl onre Homeros llyada desta gobeklı ve kocaman ayaklı heykeller bunlar nını yazdrken, Rubuttidü çolunıuı arkasına gızlenmış devlette Saba hldi dısa kapalılıkldnru oldukça bao^msız oldrdk buyuk bir hareket yaşanıyordu Şımdıkı analızlere gore sa gelıştırdıklermden Almdn arkeolog elabı kendısıru adota bu dece Manbde 30 000 uısan yaşıyordu Kent 4 2 küometrelık Mars gezısındeyrrus gıbı hıssetrruş Bu gelışkın kultur henuz bu suıld çevrılıydı oon manyetık alan gonıntulerınde olduk aydınlanmadı bız henuz yolun başındayız dıyor Eıchmann ça yogun bir yapüdşmd ızlenmekte Bırbınne bıtısık daracık Dunyd uzermde Guney Arabıstan aıkeoloıısıyle ılgılı tek bu: sokaklaıla orulmus kent 110 hektarlık bir alana yayümıştı kursu bıle yok (Troya yerleşmesı sadece 30 hektaıdı) Super guç Roma nın asımılasyon baskısı bıle bu bolMetropol 1000 yıl boyunca baharat ve kokulu reçıne tı geyı etkıleyememıştı Gerçı Mısır vdlısı Aelius Gallus M O caretıyle buyuk bir servet edınen hukumdarlarca yonetıl25 te (10 000 kışılık) ıkı lejyonla Kızüdenıze dogru uzanmıstı ama çol orduyu onemlı olçude yıpratınca se fer basarısızlıkla sonuçlanmıstı Sabalılann başkentı bugune kadar hıç kazdmamıs araştırmalar sadece yazüı belgelerle sınırlı Fakdt bunlarda da gayet açıklayıcı bügıler bannmakta Sana dan Umman a kadar uzanan ve yuzyülar boyu ayakta kalmaya başaran kahntılann tumu yazı ısaretlerıyle beze lı DAI ekıbı sadece bu kampanya sırasmda bıle sayısız Bir ötuyU temsll Tunçtan mlnyatür anahtar, belgelere ulaştı tbüitünçıka Uç ayaklı, beıekti kase kova ve testl nlması (yuksekllği 4un) Jena Unıversıtesı dubılımcüermden Norbert 755/18