Katalog

;öziiyor bıngenü Hıtıtolog Frank Starke şu sonuca vardı MO 13 yuzyüa aıt Hıtıt ımparatorluğunun harıtasına baküdıgında sa dece bır yerın ısımsız kaldıgı ve Hıtıtlenn dıplomauk mek tuplannda da bır bolgenın hıçbır yere yerleşürüemedıgı goruldu Soz konusu olan bolge Troıa üe aynı oldugu ve bu ıs rran de Wilusa oldugu anlaşüdı Artık 18 yuzyüdan bu yana Homeros un Ilyada sında geçen yer ısmı 'Ilıos un (Yunanca) aslında bır dıagamma (eskı Yunan alfabesının altıncı harfı) üe başladıgı yanı VVüıos oldugu kanıtlandı 1924 yüında Hıtıt düının Friedrich Hrozn tarafından deşıfre edümesınden dokuz yü sonra HıntAvrupa dülen uzmanı Paul Kretschmer Hıtıt VVüusa üe Homeros un (W)üıos u eşıt olarak kdbul ettı Bu o zdmdnldr henuz bır hıpotezdı Ancak artık kanıtld nabüırdı Bu ış ük once cografi bakımddn gerçekleşh çunku Starke bır yü sonra Ingılız Hıtıtolog Davld Havrkins üe Al man arkeolog WolfDietrich Niemeier gıbı üa guçlu muttefü< buldu Onlar da Starke gıbı ancak farklı ıp uçlarının yardımıyla aynı sonuca Wüusa= (W)üıas vardüar Daha sonra Korfmann kazüarmdan elde edüen yenı bır bulgu sayesın de butun behrsızlüder ortadan kalktı ALAKSANDU SÖZLEŞMESİ VE KASKAL KUR TANRISI Hıüt ımparatorluk ydzışmdları arasında Hıtıt dılının de şıfre edümesının ardmdan Kral Muwatalli II (M O 12901272) üe VVüusa kıalı Alaksandu arasındd bır sozleşme bulundu 21 paragraftan oluşan sozleşme metnı Hıtıt ımpara torlugu üe VVüusa arasındakı polıtık üış küen duzerüıyor Sozleşme üa ta ıafın yemın etmesıyle gerçek leşıyor 20 paragrafta sozleşmeyı üılal eden tarafı olduımekle gorevlı tarırı şahıt olarak belırtüıyor VVılusa nın sayfasında Apalıunas adlı tanrı ÜP bıı yeı altı ulkesıne (KUR) gıden bır yol (KAS KAL) yer alıyor Hıtıtleı bu ıfadeyle bır yerden dışan uşkıran yer altı suyunu kastedıyor 1997 yüında Korfmdnn ve ekıbı Hıs>arlık tepesının aşagı şehrmde (Schlıemann 187/1882 de bıümuştu ancak buıası daha sonra tumuyle dolmuştu) kaynak mdğdrayı meydana çıkardı Magara devam eden kazı kampanyalaıında araştırümaya devam edüdı 2000 yüında Heıdelberg Büım Akademısı nm Radıometrı araştırma mer kezı tarafından yapüan kazüar sonucunda (A Mdngını/N Frank) çıkanlan su sarnıcı nın MO 3 bınyüda ınsan elıyle ınşa edüdıgı ortaya çıktı Bulunan dort koldan (bunlardan bın 100 m uzunlugunda) oluşan tunel sıstemı kısmı olarak bı rıktırümış sularla doluydu Bır kandl sayesınde suyuntaşma sı onlenıyordu Yatagında akan su magara dışında bulunan bır havuza dokuluyordu Bugun hâlâ her kandldan gunde 500 üa 1400 lıtre su akıyor bu mıktann onceden daha fazla oldugu kesın (sıstem henuz butunuyle kazüıp araşürüama dı) Troıa'ya yapüan kuşatma gırışımlerı sırasında devasa kaleler yanı sıra ıçme suyu rezenn Troıa'nın ayakta durabü mesı ıçın kuşkusuz en temel şdrtlardan bırıydı Ancak bızım ıçın başka bır üıntı son noktayı koyuyordu Cografi bulgular Homeros un (W)üıos u üe Hıtıt ın VVüusa sının aynı yer olmak zorunda oldugunu bıze zaten gostermıştı Ancak eğer MO 13 yuzyüda bu Hıtıt ımparatoru üe VVüusa hukumdan arasında bır anlaşmada "VVüusa nın yer alü akarsuyu'ndan bahsedüıyor ve boyle bır akarsu da Hısarlık Tepesınde bulunu yorsa her halde arük tesaduflere ınanmak mumkun degüdır Sonuç kaçınümaz Wilios= Wilusa. Alaksandu Sozleşmesı ıncelendıgınde VVüusa'nın II Muvvatallı den yuzyülar oncesmden Hıtıt ımparatorluguna baglı bır devlet oldugu oıtaya çüayoı Muvvatallı yerlı hu Homeros, Troıa Vüa'nın (MO 1180 yüı cıvannda) çokuşunden 450 yü kadar sonra yaşadı Bu aradakı zaman düımın de Yunanlüar yazıyı tanımıyorlardı (Lınear B yı unuttuktan sonra ancak 800 yülarında yenı bir yazıyı benımsedüer Fenıkelüerın alfabesını seçü yazıya tamam ladüar) Fakat Homeros MO 2 bın yüın da var olan yer ve toplum adlarını büıkan eser yordu Bu zamanda yaşanuş toplumlara iattufaş 'ta a t ve Yunanca nın dışındakı dıllerde ya bulunanlar, yakın Sozleşme Hıtıt düıyle hazır zürruş belgeler bulundu bu toplumlar benzerllkler Içeriyor lanmış bundan VVüusa da da bu VVüıos Achaeı Danaol ve dığerlen Hodılın anlaşüdıgı ortaya çıkıyor Hat meros bunları nasü büıyordu' Bu soru ta bu dü VVüusa haüanın gunluk dınun cevabı son 20 yü ıçensmde açıklanlıolmalıydı Çunku sozleşmede bır dı Hexameter (eskı Yunan ve Latın düçok kez Hattutşaş a gelen VVüusa lı lerınde altı hece mısra) Yunan destanelçüerden bahsedüıyor larını aktarma aracıdır Hexameter ol Fakat sadece bu belırhler dukça komplıke ve zor geleneksel kuHıtıt dılının VVüusa halkı tarafindan rallarla oluşturuluyordu Bugunku bügıgunluk dü olarak kullanüdığını kalerımıze gore Hexameterın gelışımı MO nıtlamıyor O zamanlarda Hıtıt düı 16 yuzyüda tamamlandı Homeros un kuçuk Asya nın resmı düı ıdı yakın Dyada metnmde metrık olmayan ve do tarıhte Pransızca nın butun Avru layısıyla kesırrüenemeyen hexameter pa nın resmı düı oldugu gıbı Dığer ler MO 16/15 yuzyüın Hındu Germen taraftan Yunanca olan Alaksandu ve Yunan dübüım normlanyla bakıldıadından yola çücarak Troıa ınsanıgında mukemmel hexameterlere donu nın Yunanca konuştugunu kanıtla şuyor Yuzyülar boyunca agızdan agıza yamayız Bunun yanında Hıtıt yazış dolaşan hexametrelenn okuma kurallannm oldukça katı ol malarmdan Alaksandu nun oncusu Kukunnı ve onun yerıne ması ozellıkle âdlarm orıjınaldekı halıyle kalmasına neden geçen VValmu nun adlaı ı Hıtıt kokenlıydı Dıger taraftan VVıolmuş Bu şekılde dogaçlama yapan destan şaırlerının ışı dalusa nın buyuk bır ıhtımalle uç denızm (Ege Maımara ve Ka ha da kolaylaşmış oldu Degışmeyen adların VVüıos Ac radenız) Tıcaret merkezı olması onu bızım tabırımızle haj(w)oj gıbı nıkayelen de degışmıyordu Isımler çok eskı uluslararası bırçok düın konuşuldugu bır metropol yapı olan çagrışımlan ayakta tutuyordu Boylece Parıs/Alexandros yoıdu ve Helena Hektor ve Achılleus üe VVüıos ıçın yapüan on yü Yunanlüarla VVılusa arasındakı ılışkmın MO 15 yuzyüa lık savaşla bırhkte IVoıa tarıhı butun detaylarıyla bırlıkte dayanmış oldugu Mıken seıamıklerınden arüaşüıyor (Anayuzyülar boyunca destan şaırlennden dıgeı kuşak şaırleıe dolu seramüdere orarüa sayüarı daha az) MO 2 bın yüda dolaşmış olabüırdı Destan Homeros a ulaşügında ıçerıgı Akdenız ulkeleıının bırbıılerıyle olan yogun üışküerıne ba(kafıye dış etkenler ) buyuk ıhtımalle degışmıştı Fakat küdıgında bu durum pek de şaşırtıcı degü destanın çerçevesı aynı kaldı Çerçeve aynı kaldıgı ve hedpf Hıtıt dokumanlarında adı geçen Yunanlüdrın MO 15kıtlenın de konu bügısme sahıp oldugu kabul edüdıgı ıçın 13/12 yuz yülarında Hıtıtlerle kurdukları üışküerın gelışım destan şaırlerı destan uretmekte zorlanmıyordu Yenısını esaşamalan daha yenı araştırümaya başlandı Sonuçlar henuz kı çerçeveye yerleştırıyorlardı Homeros un tlyadası sanıla kesınleşmedı ancak 13 yuzyıla aıt Hıtıt dokumanlarında ılış nın tersıne Troıa savaşını degü Agamamnon ve Achüleus un küerın gıderek kotuleştıgı ve bu olumsuz gıdısatın 13 yuzyü vahım kavgasını anlatıyordu Homeros o donemdekı top ortalarında hat safhaya ulaştıgı goruluyor lumsal çatışmalan anlatarak onları tartışmaya açtı Fakat Bır dıger ügı çekıcı nokta 1993 yüında bulunan Thekendı hü^ayesını anlaürken Troıa destan unsurlarından fazla be de bulunan Yunan Lınear B dokumanlarında açıkça Mı sıyla yararlandı Homeros un Dyada sında kullanıken uygarlıgmın tam da 13 yuzyüda yukselışe lan Troıa çerçevesı bu eserı dunya ede geçtıgı goruluyor Dıger bulgulardan da Ac bıyat klasüderı arasına seçtıren unhaıwıjıa'ların 13 yuzyüm ıkıncı yarısın surlardan degü Edebıyat dostlan da Müet ı Hıtıtlere vermek zorunda ıçm butun o Troıa hıkayesı olkaldıgı ortaya çüayor bu durum masa da olur Fakat kım MO bereketlı topraklara dogru üer 2 bınyüda Akdenız bolgelemek ısteyen Yunanlüar ıçın sınde ınsanlık tarıhının butun tarıhlerını etküeyecek gelışme aşamalarını oğagır bır darbe oldugu açık renmek ıstıyorsa Ho meros u gelecekte de Dıger Lınear B ma gormezlıkten geleme teryallerınden alınan bügı yecektır llyada yarler ışıgında Achajwıja ıle dımcı kaynak olarak Hattuşaş arasında buyuk kabul edüebüır fakat bır gergınlıgın yaşandıgı bazı durumlarda yar goruluyor 13 yuzyüınüer dımcı kaynaklar da leyen zamanlannda Achaı buyuk yararlar sag*wıja nın Hıtıtleıe yazdıgı bel layabüırler Homeros ve llgelerden soz konusu olan sa yada sına yogunlaşmak ıçın hü bolgesı üe adaları talep ettıgı bır neden daha ve bu nedenle gergınlıgın buyu dugu anlaşüıyor Hıütolojı klasık ar Turkçesı julıde Arıcan keolojı Yunan felsefesı ve eskı tanh uz kumdar Alaksandu ya (buyuk ıhtımalle Yunan Aleksandosun Hıtıt formu), Hıtıt ve Hıtıt e baglı dığer devletlere Kuçuk Asya nın batısında her durum ve 7amanda asken yardımda bulunur Hıtıtlerın hıçbır duşmanıyla arüaşma yap maz ve Hıtıt ımparatorlugunu tehlı keye duşurecek butun saldınlan yazüı olarak büdırırse kendısını aüesı mal varlıgı topragı torunla rı ve hanedanını koruyacagına daır garantı verır Son derece ıyı ha zırlanmış olan sozleşmeden Hıtıt ımparatorluğunun gelecek vaat eden VVüusa ya ve aynı şekılde de VVılusa nın guçlu Hattuşaş a ügı duydugu anlaşüıyor manlarının duşuncelerıne gore Troıa savaşırun tarıhsel nedenını bu gekşmelerde bulmak mumkun WİLUSA/WİLİOS NÂSIL HOMEROSLA İLİŞKİLENDİRİLDİ? 752/19