Katalog

'Kitap aşırma' savı sonunda mahkemelik İhsan Doğramaa, Hasan Yazıcı aleyhine 20 milyar liralık tazminat davası açtı. skı YOK başkanı Prof Dr thsan Dogramacı'nın Mıllıyet gazetesınde yayımlanan Once Doğramacı yargüanmalı başhklı yazıdan dolayı Prof Dr Hasan Yazıcı hakkmda açtıgı tazmınat davası suruyor Ha san Yazıcı yazısında YOK'un doçent adaylarının büım ahlâkını değerlendırecek bır etık komıte kurma gırışımınde bulundugunu ulkemızde başkalannın eserlerınden aşır ma yapmanın çok yaygın oldugunu bu nedenle bu gınşımın dogru oldugunu belırtmış ve 'Once Dogramacı yargılanmalı demıştı E oldugu ıddıasının dogru olmadıgı kıtabın her baskısında son gelışmelere gore duzeltmeler yapüdıgı, kıtabın Dr Spock'ın kıtabından farklı bır ıçenk ve yapıya sahıp oldugu ılen surulmuştur Dava dılekçesıne eklenen Türkiye Milli Pediatzl Derneği karannda da her ı h kıtapta da orjınal olmaydn herkes tarafından bılınen bılgılerın kullanıldıgı Dogramacı nın kıtabmda benzerkkler kurulan bılgılerın Spock un orıjınal buluşlan olmadıgı ılen surulmek tedır da genış bır ozet vermektedır Parla Dogramacınm Spock tan aşırma yapugını üerı surmektedır Davacı avu katlan ıse bu benzerlıklerm anonım bılgüer oldugunu ve bu nedenle Dr Spock'un kıtabına referans verılmesını gerektırmedıgını ıddıa ettıler Prof Dr Hasan Yazıcı ulkemızde bılımsel ahlâk ve etik konulannda eserlerden aşırma çalındı yapmak ve konulannda uzmarüıgı ve yazdıgı yazılarla da tanınmaktadır Yazıcı nın bu konuda duyarkgı bılımsel kamuoyunca da bılınmektedır Davanm Dogramacınm kıtabma, Dr Spockun kıtabıyla benzer duşunce ve füarlerı alırken Spock u referanslar lıstesmde gosterıp gostermemesı ge rektıgı konusunda dugumlendıgı gorulmektedır Hasan Yazıcı bunun bır tur aşırma ol dugunu üerı surerken Dogramacı tarafı ıse bu duşuncelerm sade ce Spock un buluşlan olmadıgını ve herket. tarafmdan büınen ge nel goruşler oldugunu bu nedenle de refer ans verümesı gerek medığını savunmaktadır Büımsel eük uygulamalannda genellüde benzer duşuncelere referans gosterılmesı kural olarak kabul edılmektedır Acaba Dogramacı Dr Spock un kıtabını okumadı mı? Bu davacı tarafm ıddıasında gorulmemektedır Aynca Dogramacının bu unlu kıtabı okumamış olması da buyuk olçude olanak dışı olarak gorulmektedır Bır yazann başkalanndan etküenmesı ve benzer duşuncelen benzer ıfadelerle düe gehrmesı normaldır Ancak büımsel kural kural olarak da yazar etküendıgı kaynaga referans venr Akla gelen başka bır sorunun da şu oldugu behrülıyor Acaba Dogramacı kıtabmda Spock a referans vermeyı unuttu m u ' Bır unutkanhk mı bunca polemığe ve tarhşmaya yolaçmıştır? Yoksa ? Dava temmuz aymda unlu büım ınsanlanmızdan Erdoğan Şnhubi, Ayhan Ulubelen ve tsmail hakkı D o m nun davacı lehme tanüdıgı üe surecek Dogramacının aşırma yaptıgı ıddıasım ük kez Cumhurıyet gazetesınde Uğur Mumcu gundeme getır mış ve o zamankı YOK Başkanı Prof Dr thsan Doğramacı'nın "Annenın Kıtabı' başlılda çocuk egıtımını konu alan kıtabmda unlu Amenkalı bılım ınsanı Benjamin Spockun Baby and Chıld kıtabından bazı bolum ve cumlelerın kaynak gostermeden aynen alındıgını yazrruştı Ugur Mumcu yazısında (29 Kasım 1981 tarıhlı) ıkı btabın bazı bolumlennden bırbırıne benzer paragraflardan ve cumlelerden ornekler vermış ve buna ragmen kıtaptakı kaynaldar arasında Dr Spock'un referans gosterümedıgını belırtmıştı Bu ' aşırma" konusu, Turkıye Büımler Akademısı nde (TUBA) kurulan Bılım Ahlâkı Komıtesı mde de gundemıne gelmıştı Komıte ulkemızde bılım ahlâkından sap malan ınceleyecek kamuoyuna duyuracak ve TUBA olarak da bazı yaptınrrJan gundeme getırecektı Komıte uyelerı İsmail Hakkı Dnm, JLıda Denkel ve Hasan Yazıcı komıtenın ük faalıyetı olarak, ulkemızdekı aşırma orneklennden bır kaçıyla bırlıkte Dogramacı'nın sozkonusu kıtabını belırtmek ıstemışlerdı Prof Dr Ihsan Dogramacı, Hasan Yazıcı'nın 11 Kasım 2000 tarıhlı Mıllıyet gazetesınde yayımlanan yazısını "kışılık haklarına agır saldın ve hakaret olarak gordu ve 20 mılyarhk bır tazmınat davası açtı Davacı avukatlan mahkemeye verdıklerı dılekçede Yazıcı'mn Dogramacıyı kamuoyu onunde kuçuk duşuren yanlış ve gerçekdışı kana atler edınümesıne yolaçan bılımsel saygırüıgına golge duşurecek haksız ıtham ısnat ve beyanlarda bulunduğun d a n ' tazmınat davası açılmasının zarurı olduğunu ılen sur duler Dava dılekçesınde Dogramacı'nın kıtabının çalmtı Yukanda Prof. Dr. Hasan Yazıcı, Yanda eskl YĞK Başkanı Prof. Dr. Ihsan Doğramaa Karşı iddialar Buna karşüık Turkıye Bıhmler Akademısı'nın etık kurulu 9 Ocak 1998 tarıhlı raporunda Dogramacınm Spock'un kıtabmdan buyuk olçude bılımsel aşırma' saptaması yapmıştı Raporda şoyle denıyor Komıtemız rast gele sayfa acmak suretıyle her ıkı kıtabı da ıncelemış ve beş çarpıcı omegı üışıkte gorulecegı uzere Prof Ihsan Dogramaa'nın Dr Benjamın Spock'tan açık ve seçık bılımsel aşırma yapügına karar vermıstır ' Hasan Yazıcı avukatlan bu belgelerle bırlıkte Prof Dr Jale Parla'nm bır raporunu mahkemeye delıl olarak sundular Rapor ıkı kıtap arasındakı benzerlıkler konusun Kentli kahramanlar azÜDÜımcüeıe ^ore Peruddkı Caral kentı Mısır pıramıtlerıyle hemen he men aynı zamanda kuruldu Radyokarbon yontemıylp elde edüen son bulgular Caral'dakı taştan yuksek tepe cıklerın 10 yaklaşık 2600 yıllannda yanı Amerıka anakarasında oteh buyuk kenüenn oluşmasmdan yuzlerce yıl once yapıldıgını ortaya koyuyor Tarüı behrleme çaüşmalannı gerçekleştıren Fıeld Museum kazıbüımcüennden Jonathan Haas soz konusu yerleşım bolgesımn bızlere eskı çaglarda karmaşık toplu mun gehşımıyle ügüı ük verüerı sunabüecegıne dıkkat çekıyor Dunyanın farklı yerlenn dekı ük kentlerde dış etküenn ızlerıne rast lannidkk bubkte Caral'da daha once kurulmuş ya da daha buyuk kentlerden etküenüdıgı yonunde herhangı bır ız bulunmuyor Caral kentı yaşıve yapısıyla aynı zamanda uy garlıgm ortaya çüoşıyla ügüı yerleşık kuramlara da meydan okuyor 745/10 K 1905 yüında kazıbüıma Max ühle ta rafından bulunan Caral kentı Peru nun mer kezındekı Supe Vadısının 2 km uzagmda yer ahyor Yorede çalışmalar yapan daha oncekı kazüDüımcüer buradakı tepecüderm es kı çağlardan kalma anıtlar oldugunu anladı larsa da yerleşım bolgesmın hangı doneme aıt oldugunu saptayabüeceklen herhangı bır seramığe rastlayamadıklanndan ılgılerını başka yerlere yonlendırdüer Yülar once San Marcos Ulusal Unıversıtesı'nden Rnth Shady kentle daha yakından ügüendı ve kazüar so nucunda 65 hektara yayüan altı dev tepecıgı su yuzune çıkartü Herhangı bır kap kacagın ızme rastlanmaması Caral kenünın eskı oldu gunun bır belırüsı olmakla bırlıkte, Haas'm karbon yontemıyle elde etngı bulgular yıne de şaşkınük uyandırdı Kımse buradakı yerleşım alanlannın bu denh buyuk gorunduklen denlı eskı olabüeceklerını duşunmemıstı Bulgular Caral kentınde yaklaşık 600 yd ya şandığını ortaya koyuyor Yenı tarüüer uyaıbgın nasü ortaya çıktıgı yonundekı kuramları da altust edebılır Kazıbüım uzmanı Michael Moseley kentlenn ük kıyüar dan oluştugunu halkm geçımını denızden sagla dıgını one sunıyordu Ne vaı kı, Caral denızden bellı bır uzaklıktaydı Halk topragını ırmak suyuyla sulayarak kabak ve fasulye gıbı ururüer yetıştınyordu Ancak bırçok kazÜDÜıınc,ıııuı kentleşmenın gostergesı olarak degerlendır dıgı tahü Caral'da yetıştınlmıyordu Maıne Unıversıtesı nden Dan Sandweiss Caral'ın gerek boyutu gerekse karaya uzantısıyla ' gerçekten şaşırtıcı" olduguna parmak basıyoı ve bulgulann karmaşık toplumlann kokenlerı konusuna ışık tutabüecegıneınanıyor Haas a gore Caral, ıçınde Aspero gıbı daha kuçuk yerleşım bınmlennı banndıran buyuk bıı kultuıun merkezı konumuııddydı Kenrte bulunan ev eşyaları arasmda bulunan denız kabuklan kent sakmleıının proteın gereksınımlennı denızden sagladıklarını gosterıyor Haas daha genış vadılerde daha kullanışlı olan gelışmış sulama yontemlennın bulunmasıyla bırhkte Caral kentının de gıderek terk edüdıgıne buyuk kulturlerın bır daha Supe Vadısı ne donmedıklerıne bu nedenle de terk edümış yorelerın oldugu gıbı bıraküdıgınaınanıyor ( R u N s 5/2001)