Katalog

Göktaşı yağmuru izlenmeye değer Hasan H Esenoğlu(') G uneş I / Aıalıkdan ıtıbdien Yılancı (Ophıuchus) takım yıldızmda kaldcak ve bu tarıhten ıtıbaren 33 gun bo yunca Yay (Sdqıttdrıus) takım yıldızmda bulunacak Mcıaklı okuyuculaı Yeı'ı dogıudan etküeyebılecek Guneş olayluıma VP gunluk Guneş leke sayüdiuıa ılışkm ayrıntılı sure Iı bügılere şu adresten uldşabılırler http //www koerı boun edu tr/astronomy/solaı actıvıty html Ayrıca Guneş ın bız leıe heıgıın san renkte gorunpn yuzeyındekı eğer varsa bu yuk ciev lekeleı Guneş ışığınm Yer atmosfetı tarafından en fazla kınldığı dogduktan hemen sonrakı sabah saatleıınde veya batmaya yakın akşam saatlerınde kırmızı renkte ve daha buyumuş gorunmeye başlddığı yuzeymde çıplak gozlp gorulebümesı zor dd olsa olasıdır Guneş 2 1 Aralık akşam saat 19 da gece suresının en faz la VP gunduz suresının en kasaya ulaştığı Kış Başlangın'nda olacaktır bu tarüıten ıtıbaıen geceleı artık kısalmaya ve gun ler de uzamaya başlayacaktu Aralık ayı buyunca Ay ın evıeleıı ıesımdp gosteıüdı Ay rıca, Ay'm yenıay ve dolunay evrelerıne tam ulaşma sddtlen de belııtıldı Resımden Ay'ın yaklaşık 2H31 Atalık taııhlprı arasında 4 gun juıeyle dolunay ve dolunaya yakın uvıelerde kaldığı goıulmekie Dolunay bu tarıhleıde yaklaşık 12 7 ka dır parlaklıgı ıln tıım qpre boyunra Ay ışıCp üe Yeı ı aydınlat makta Ay ın bellı başlı evıeleıe ulaşma tanhleıı doguş batış saatlerı ve guıulme sureletı ıle Ay'ın Yere olan uzakhklan şoyle 7 Atalık ta son dordun evresınde (22 30'da doğar ve 12 37 dc bataı gece yarısı oncesınden ıtıbaıen tum gece go rulur) 7 Aıalık saat 01 de Ay Yer'e 370 115 km ıle en yakın noktasında 14 Aıalık ta yenıay evıesındp olacak ve goıule meyece 21 Aıalık saat 15'de Ay Yer e 440 635 km ıle tekıaı en uzak noktasında bulundcak 22 Aralık ta ılk dordun evre sınde (12 Ibda dogaı ve 2.İ 57 de bataı gece yansına kadaı gorulur) ve 30 Aralık iı dolunay evresınde (16 45de dogu yor ve 08 26'da batıyor tum gece gorulur) rından gomlmp suıelerı azalaraktır Uıunus ve Neptun ıle bır lıkte dıgeı gezegenlerm ve Guneş ın doguş batış saatlerı çı zelgede verılmıştır 2001 Astronomı yülığında kayıüı 1620 kuçuk geze genden (ıçlerınde bır taııesının ısmı de Ankarad 100 000 tanesı de yeterınce buyuk teleskoplaıla y pılacak sureklı qozlemlerle keşfedılnıeyı bekle1 mektedır ) bu ay gozukecek en onemlılerınden Geres (+9 3 kadır paılaklıö(indd) Juno (»9 ka dır) ve Vesta (+7 kadır) teleskop yaıdımıyla dıkkatlı gozlemle gorulebılecpk Bu uç kuçuk gezegenm gozlemıne ılışkın uygun şartlaı şoyle orneklendııılebılır Ceres ay boyunca hem aksdmları Guneş battıktan hemen soma kısa surelığıne Oglak takım yüdızında Gu neybatı tarafta hem de sabahları Guneş dog madan hemen once sırasıyla Yılancı ve Yay td kım yıldızındd Guneydogu taidftd goıulecek Ay boyunca akşamları gıderek azalacdk şekıl de en fazla 16 derece yukseklıkte ve Sdbahları da aı tacak şekılde en fazla 19 derece yukseklıkte yer alacaktır Juno ıse ay hoyunca sıra^ıyla Su yılanı (Hydra) ve Altılık (Sextdns) takım yıldızldtında gece yarısmdan once başlamak uzere sabah Guneş doğuncaya kadaı Guneydogu'dan Guneybatı ya kadar genış bır aralıkta en fazla 50 derece yukaeklıkte gonılecektu Vesta da dy boyunca Boga takım yıldızındd akşam saatlerden ıtıbaren tum gece boyunca ve sabah erken saatleıt; kadar C îuneybatı'dan Guneydogu ya kadar genış bır aralıktd ve Satutn un de 16 deıece kadar bdtısında en fazla 62 derece yukseklıkte yer alacdktıı Meraklı okuyuculaı kuçuk gezegenleıle ügılı ayrıntılı bılgıye http //cfa wwwhaıvaıd edu/cta/ps/mpc html'adresınden ulaşabılııler Merkür bılındıgı gıbı sadeue ufka yakın olarak ya Guneş dogrriddan once Doguda yada Guneş battıktan sonra Batı da gorulebüır Gezegen Aralık aymın ılk uç haftdsı Cuneş'e gıtiıkçe yaklaşmış oldugunddn gorulel)Uranus meyecek Sadece son haitd ıçerısındp Guneş'ten 2)Neptun uzaklaşmaktd olduğundan akşamldn Guneş battık3)Merkur tan hemen sonra çok kısa surelığıne Guneybatı ta 4)Mars rafta Yay takım yüdızmda utuktdn en fazla 9 derece 5)]upıter yukseklıkte ve 0 8 kadır parlaklıgında gorulecek 6)Saturn Durbunu veya teleskopu olan okııyuculaı gezegenı yaklaşık dolunaya yakın bır evrede gorebüecekler Ventts, Merkur gıbı Aralık ayı boyunca Guneş'e gırükçe ydklaşmakta olduğundan bu ay goıulemeyecek Bununla bırlıkte sadece ılk hafta sabdhlaı ı zor da olsa çok kısa surelığıne sırasıyla Terazı (Lıbra) ve Akrep (Scorpıus) takım yıldızlarında Guneydogu taıafmda ufuktdn en fazla B derece yukseklıkte gıdeıek alçalacak şekılde gonılebılecek Venus 3 9 kadır parlaklıgı du ışıldayacak Durbunu veya teleskopu olan okuyucular gezegem yaklaşık dolunayd yakın bır evrede ızleyebüeceklerdır Mars Guneş battıktan hemen sonıa başldinak uzere akşam geç saatlere kadar gokyuzunde Guney tarafta sırasıyla Oglak ve Kova (Aqurnıs) tdkım yüdızlarında ufuktan en fazla 43 derece yukseklıkte gorulecek Mars ın parlaklıgı yaklaşık 10 6 kadır olarak gorulecek fakat ay boyunca gezeqen Guneş'e yaklaşmaya devam edecegınden gorulme suresı parldklığı ıle bırlıkte dzalacak Gezegen 20 Aralık ta akşdm saat lerınden ıtıbaren batıncaya kadar ılkdoıdun evresıne yakın Ay ın bıraz yukarısında bulunacdk Jüpiter, Aralık ayı bnyunca akşamları erken sadtlerden ıtıbaren tum gece ve sabdh Guneş doguncaya kadar (yaklaşık 12 saat) gıderek aıtan surelerde Ikızler (Gerrunı) takım yıldızmda 2 7 kadır parlaklıgı ıle Doqu'dan Batı'ya dogru genış bır alanda ızlenebılecek Ay boyunca qezegen Yer'ın tam Do gu ve tam Batı noktalarından heıgun degışen saatlerde ve yukseklıkte ıken geçecektır Jupıter ufuktan en fazla 70 derece yuksekte olacak Satttrn, Jupıter'e yakm konumundan dolayı benzer şekılde Saturn de Guneş battıktan hemen sonra tum gece ve sabah erken saatlere kadar Jupıter den bıraz daha fazla surelıgı ne (yaklaşık 13 saat boyunca) Boga takım yıldızmda ufuktan Tutulmalar 1) 14 Aralık aksanı saat 20 03 te başlayıp gece 01 41 e kadaı surecek olan Halkalı Guneş tutulması olayı meydana gelecektır tzlenılebılecegı yerler Pdsıfık Okyanusu Cuney Amerıka'nın Kuzey Batısı Amerıka ve merkezı Kanada'run Batı ve Guney bolgelerı 2) 30 Aralık'ta 10 2514 33 saatlerı drasuıda Ay ın Yarıgolge tutulması geıçekleşecek İzlenebıle cpğı yerleı Asya'nın Guney Doğusu ndakı adaların tumu Gu ney Batı bolgelen harıç Asya Kuzey Avrupa Gronland Amerıka ve Pasıfık Okydiıusu en fazla 66 derece yukseklık te 0 4 kadır paılak lığı ıle Dogu dan Batı ya dogı u genış bır aralıkta gorulebılıı Satuın 17 Aıalık ta Boga takım yıldızmm en parlak uyesı olan Aldebdidn ın 4 derere Ku zey'mde yer dlacak Ayrıca ay boyunca Satuın de Yeı ın tam Dogu ve Batı noktalarından hergun degışen saatlerde ve yuk seklıkte ıken geçecektır Bu ıkı gP7eqenden ondr< ve sonuk olanı Saturn'dur Göktaşı Yağmurlan, Ikızler tdkım yılrtı^ından 7 17 Gece Sabah Akşam l)]upıter (l31Arahk) 1) Venus (13 Aralık) (131 Aralık) 2)Saturn (1 31 Arahk) 2)Jupıter (131 Aralık) (115 Aralık) (2131 Aralık) 3)Saturn (l31AraUk) (131 Aıalık) (131 Aralık) (131 Aralık) Aralık arasında yagan Gemınıdlet ısımlı goktaşı yagmuıu 14 Aıalık'ta en yuksek sayıya ulaşır saatte yaklaşık 120 goktaşı gorulebüır Yagmurlar dışmda gece boyunca ancak 67 kadar goktaşı gorulebümoktedır Gemınıdler'm hı?ları saruyede 35 küometreye kadaı ulaşıı Gemmıdleı goktaşı yagmururıu ız lemek ısteyen okuyucular ozellıkle 14 Aralıktd akşam saat1 e r ı n d e 1 Arahk 31 Arahk ıtıbaıen tum Doğuş Batış Doğuş Batış gece boyunca Guneş 07 1016 36 07 2 9 16 45 ve sabah saatMerkur 07 03 (16 25) (08 37) 17 49 lerıne kadar Venus 06 16(16 03) 07 18(16 27) D o ğ u 'd a n (12 01)22 23 Mars (10 54)22 18 Batı'ya dogru [upıter 19 00 ( 9 54) 16 45(07 42) çok genış bır Saturn 16 49 (07 24) (14 38)05 11 alanda ve Uranus (11 50) 22 06 (09 55)20 14 u z u n Meptun (11 03) 20 52 (09 08)18 59 surelığıne Ikızler takım yüdızı bolgesme bakabılırler Bu takım yıldız Aralık ayınm gok dtlasından da gorulebüır Gemınıdler goktaşı yağmurunun çok etkıleyıcı gorunumde meydana geldıgıru meraklı okuyucular ıçın hatırlatalım Aralık ayınm gok atlasını ıçeren ve 15 Aıalık akşdtnı saat 21 00 ıübarıyla gorulebüecek gezegenleı (ıesımde kesüdı daıre ıle gosterümış olan Guneş hattmm hemen yakınına bakınız) ve takıtn yıldızlaı şeküde veı ümıştır Bu yazıda kaynakça olarak kısmen The Astronomıcal Almanac 2001 "den yararlanümıştır Açık ve ısık kırlılığınden uzak bır gokyuzu düegıyle * Astronom Dı, Istanbul Unıversıtesi Fen Fakultesı Ast ronomı ve Uzay Büımlerı Bolumu (esenog!u@ıstanbul edu tr) Gezegenler nerede? Duı bun veya teleskopu oldn okuyucular Aralık ayı bo yunca Uranüs u (parldklıgı +5 9 kadır) ve ay ortasına kadaı da Neptun u (paılakhğı +8 kadıı) Oğlak (Caprıcomus) takım yıldızmda Guneş battıktan hemen sonra ak.şam aaatlerındo yaklaşık 3 saat surelığıne (Neptun'u çok daha kısa) olmak uze re Guneybatı tardEmda gorebılırleı Her ıkı gezegen ay boyunCd ufuktan pn fazla 25 derece yukseklıkte (Neptun daha dlçak ta) goıulecek VP hergpçen gun Guneş e gıttıkçe yaklaşacakla iılı ÇaffMIİM Otmm 'p "€ 768/20 11 ^ IJ ^ ^ H '•f)j "o vam/y "0 "o