Katalog

Alternatif tıp üzerine sorulari C umhuııyet Bılım Teknık ekınde "alternatif tıp" üe bır yaklaşımdır dncak "bilimsel" deyıldır Bu durum el ılgüı oldiak yayımlanan Dr Zeyneb Ürtüt Belbez'e bette kı alternatif tıpçılaruı heı onerdıklerı ılacın "işe yaraaıt makaleyı buyuk bır dıkkatle okudum Dr Zeyneb madıgı" anlamına gelmez anrak yontemının "bilim dıUmıt Belbez ın yazısında büımsel anlayışla çehşkıh olabüe çı" olduğu anlamına gelıı Alteı natıf tıpçüarırı ıddıa ettıklerı reğını dusunduğum bazı noktalann açıklığa kavuşmasına "ben verdim iyi oldu" mantığı tıbbın "magic medicigerek duyuyorum Aşağıda 3 soruya doyurucu yanıtldrırı ve ne" donenılerıne ozgu bu yaklaşımdır rümesı taıtışmanın netleşmesını sağlayacaküı 2 Aynı yazımn bır yerınde hastalara hâlâ konvansı yonel tıbbm dışmda kalaıı etkınhgı VP guvemhrhgı kanıtlanmış 1 Dr Belbez yazısının bır yeruıde "bilimsel yaklaçeşıth tedavı spçe/ıejüen de sunmak dıye yazılmış Konvan şıma sıkı sıkıya sarılmaktan vazgeçmeden" dıyp yaz sıyonel tıbbm dışında kalan yanı konvansıyonel tıbbın kullan mış Adı "alternatif tıp" olan bır yakldbimın bılınısel yak ciı<5ı bılımspl çdlış.ma yontemıru kullanmadan yaratümış "alldşıma bikı sıkıya sarılmdktan vazgeçmeden "bilimsel ternatif tedavı spçpnekleıuıın guvenlı olduguna ınanmayaklaşıma alternatif tedavı yontemlennı nasıl onerdıgı mızı saglayacak "alternatiP 1 yontem hangısıdır 7 Bence al m merak edıyoı um ternatıf tıp savıınuruldnnm bu noktada gerçekten de "çalışSararım bu noktada klasık tıbbın yontemı hakkmda bü ma yöntemlerini iyi tanımlama" ve bızlerı ınandırma gı veımek tartışmaya ışık tutacaktır Çunku dlternatıf tıp ılp ıhtıyaçlaı ı vardır klasık tıp arasuıdakı en onemlı ayırımlardan bırının "yöntem" farklüığı olduğunu duşunuyorum Klasık tıbbın teddvı yaklaşımınddkı mdnüğını anla3 Yazıda hasta ydhnlan i,evdıklermın iyi mak ıçın Dunya Sağlık Orgutunun ılaç tarumına Klasik tıbbın "oc/z"hğı ıçın onldia zarar vermpdıCjme cmın ol bakmak qeıekıı fizyobjık s&temlerı veya patoduktan kaldığı noktada al kandan sonra tum iımtlan zorlayıp her ım lojık duıumlan kullaridiun yaranna değışüımek yararlanmak ıttıyor ıfadesı yer alı ternatif tıp yakla yoı Burada anlamadığım hasta yakmları veya mcelemck amacı üe kullandan veya kullamlrnası ongonılpn bıı madde ya da urun Ilacın şımlannın en azın eğer tıp pğıtımı almamışldrba hangı yolu sağdltım aıaacı ıle kuUanümdM ıçın oncelıkle kullanarak uyguldmayı duşunduklerı yon dan "psikoterapö temm hastalarına zarar vermedıklerım an "selektiP' olması gerekır Yanı ılaç sadece patolojık duruma karşı etkılı olmalı ancak dılayacaklar'' Istenmeyen bır durum üe kar tik" bir anlamı geı yapüar ve orgdruzmanın fızyolojık aktıvıte şüaşıldı^ında bu uygulamalarm "sonımolabilir. lennı engellcnıemohdır Ilacın dıgeı ıkı onem lulugu" kune aıt olacak' lı ozcllıgı Ptkısının "geçici" olması ve "doza Oylp Sdruyorum kı alternatü" tıp arabağımlı " olmasıdır Bır ılacın ılaç olarak kullanılması ıçın yışlarının asıl nedenleı mdfn bırı klasık tıbbın belh noktalaı en dzmdan bu uç temel ozellığı sağlaması gereklıdır da ıçıne duştugu "çaresizlik"tu Klasık tıbbın "aciz" kal YAŞAM KURTARIR MI? Y Çoksular aktı koprukım altmdan ve aynca alabıldıgmt' kan Jacques Privert aşam alabüdığıne suruyoı Ne var kı olan bıtenın bır çogu kendı varoluş nedenleııru hıç mı hıç bellı etıne den sessızce başkoşede yerını koıuyor Bu duruma gıderek daha sücça tanık oluyoıuz Ayırdına varmak ıçın gozu nuzun onune çoken umursamazlık peıdesını kaldırın yeteı Ornegm yapı şantıyelerınde temel betonuna başlannken yo ğun bır baskı ve ısrar üe düe getuüen kurban kesme ıstekle ııne tanık olursunuz Kurban kesme gelenegıne dırenmek ıse pek oyle kolay bır şey deıgüdn Başta şantıye çdlışai"darı olmak uzere ügıh ılgısız her onune gelen bu konuda tartışma kabul etrneyen anlamsız bır yınelemeyegın^ıı Yanılıp da dırenme ye kalkmayın Eksıksız heıkes olası bır kazaya kaışı sızı he def gostermeye hazırdır Insanoglunun tanh boyunca nere deyse kesıntısız olaıak yıneledıgı bu gelenek soıgulanrnadan varhğını germe gerıne surduıen gerı kalmı^hgın ılkel uzantı lanndan bırı Sağlık koşuüarını hıçe sayarak gelışıguzel ger çekleştırüen buüermı doyurmaktan uzdk tamamen ayak ubtu ustun koru geçıştırılen bu toıen halıne gelmış durumda Hdnı herkesuı bırıbumı çekıştırmek ıçın gıttıgı o hılaklaıı sagır eden muzık demeye bm tanık isteyen quıultulu kaıgaşalı du ğun toreıüen gıbı ıçterüü<sız ve yapay SIMM gelmışken soyleyeyım butun bu ozellıkler torpnkavıanıının saygınlıCıını taı tış maya açmaya yetecek bırer kanıt aynı zaınanda Oyle ya ne redeyse butun torerüer anlamsızlaşma sıırecıne gıımerlı mı ' Sonuç gelenekleı olumsuz değüdıı Kurban ve benzerı olaylar u/erıne soıgulamayı yıllaı once yapmış ve yanıtmı bulmoş olmak hıç ışe yarannyor De dım ya yalnız kalmanız kaçınılma/ Oysa amaç kazaları sa vuşturmak ıse çalışma guvenlığı ıle ılgüı koşulların gelıştırümesı gerekmez mı 9 Insanoğlu ozellıkle ış ka^alarını açıklar ken sayısal verüeıden yola çıkarak kazaya noden olacak ko şulların azaltüması yonunde epeyce yol aldı Ncden nasıl sor gulaması ınsan yaşamını koruma kolaylaştırma ve buaz da gu/elleştırme yolunda kullanüabılecek en etkın yaklasımdıı Bu gerçekçı tutum kuıban gıbı geleneklerın yprını da ha kolay masum etkrnlıklerm almtisıra sağlayabüu Bu\ koıu korune kazadan korunacağımız duşuncesınden de uzaklaştı rır Tamamen kaza üe üışküendııılen kurban kesme geleneğı nın bılınçsulığı ve kaza koşuüaıını onleyemeyeceğı aksıne art tırabüeceğı soylenebüır Kurban geleneğı egıtımsı? büınçsu ınsanları daha gozu pek koıkusuz hale geüıdığı ıçın cıddı bı çımde sorgulanmalıdır Bu sorgulama kurbanm yerme daha coşkıüu bıraradalüdaı olusturan paylaşımcı bırlıkte bu ^ey uretmenm heyecanını pekıştıren torenler olu^tuıulmalıdu Çunku ozellıkle şantıye bırıbırınden ayn bırçok uretun ey lemının bıraraya geldığı bır ortamdır Bıııbıtındpn çok farklı eğıtım duzeyınde bırçok uısan tamamını kavrayamadüdan bu butunu oluşturmaktadır Ulkemızde şantıyeler gelısmış yapım tekruk ve teknolo)üeı ınden uzakta oldukldrından çalışma or tamının guvenlık koşulları çok kotudur Kullanüan malzeme ve gereçlerın guvenlı çauşmaya üışkuı ozeüüdet ı tanımlanmamış tu Tarumlandığı belırtüerüeı ıse denetlenmemektedır Bu durum kaza olasüıklannın kaynağıdır Cihat Uysal Mımaı Y Muh İlacın zorunlu aşamaları Guııumu/dp bu ptküeım sağlanmdsı dncak çok kap samlı çalışmdldi ıle nıumkundur Faırnakolojının alt daü olan farmakodinami organızma dışı yaratılan ortanılardd (ex vıvo) ve deney hayvanlarında ılaçlaım yarattıgı fızyolojık bı yokımydbal ve patolojık durumları ınceleyen bu bılım dalıdır Bır ılacın üaç olma seruvenınde faırnakodınamık çalışmalar buyuk oneme sahıptır Farmakokinetik ıse vucııt ıle ılaç arası Hkıleşımı ınceleyen bır bıkm dalıdır Farmdkokınetık çdlışmalaı üe ıların alımdan sonra orgarazmada nasıl dağıl dığı orgaruzmaya nasıl alındığı (emüım yolları bıçunı vb) nasıl bıyotransforme olduğu ve hangı yollarla organızmaddn atüdığı anlaşılmaya çalışılır Bu aşamalan toksıkolojık çalış malaı yaıar zarar ılışkılerının gosterümesı üaçların farma sotık formlarının oluşturulması molıyet analızlen ızler En son aşamada "terapötik ve uygulamalı farmakoloji" devreye gırer Yaru ılacın kullanüabüeceğı klınık du rurnlaı ındıkasyonlaı dozlar kullarum bıçımlerı dıger üaç larla etkıleşınılerı ortaya konulur Ex vıvo çalısmalar hayvan çahşmalan ve sınırlı sayıdakı gonullu hastada toksısıte çalışmaları ıle başlayan klınık çalışmalar ddha sonra genış sayıda hastayı ıçeren ve ılerıye donuk olarak pldnlanan (prospektıf) rast gele (randomıze) plasebo konüollu çok merkezlı tek ya da çıft kor çalışmalar ıle surer Bır ılacın ılaç sayüabümesı ve ınsanda guvenle kullarulabümesı ıçm en dzından yukarıda soz edılen aşamdldrdan geçmesı ve refe rans merkezlerınce ılaç olarak onaylanması gereklıdır Bu sureç bazen çok uzun yülar alır Bu süreçten geçmeyen hiçbir ilaç, ilaç sayılmamalıdır. Aslında bu yapılanlar dd yetmez ve zaman ıçmde bdskd bır çok çalışma ıle de üa crn değerlendırüme surecı devam eder ciığı noktada dlternatıf tıp yaklaşurüdi ırun en azmdan "psikoterapotik" bır anlamı olabüıı Ancak klasü< tıp yontemle11 üc t>agaltılabüecek bıı çok hastalık ıçın alternatıf drdyış ları anlamsız ve bazen zaidilıdır Daha az sayıda "çaresiz" hdbta ıçın ıse hpkunluı yol gosterıcı olmtüı butunuyle ledde dın bıı tavu koymdrnah Boylesı ozel dururnlajda bazı za rarlı olmaydn uygulamalara goz yumrnak da gerekebüır An cak sarutuTi hangı alternatıf tedavı yontemuıın zararlı oldu ğuna "hasta yakınlan" tek ba^ma degıl "hastanın hekimi" üe bırlıkte karaı veırnelıdıı "Tüm sınırlan zorlayıp her imk&ndan yararlanmak isteyen" hasta ve habta ya kırüarı eğer olanaklı ıse yenı üaçların denenmekte olduŞu erken dorıem klınık çalışmalara yonlendırüebüır Sanınm yukarıda sordugurn ve yanıtlarını "kendi bakıs açım" üe bulmaya çahştığvm soruların alternatif tıp savunuculan " tdiafından da yanıtlanması klasık tıp ükelerıne baglı be nım gıbı hekrmlerı aydınldtacdkür Yrd Doç Dr Mustafa Çetiner Mdrmara Unıv Tıp Fak Hematolojı Büım Dalı Oğre tun Uyesı E posta mcetıner(g>ıxır com mcetıner@marmara edu tr Kaynaklar 1 Rasyonel Tedavı Yonunden Tıbbı Farmakolo]i Kayaalp SO Cüt 1 1984 2 Basıc & Chnıcal PharmdLology Katzung BG 1992 1 Bel bez UB Hasık Tıptan tnlegre Tıbba Dalru Cumhunyet Bılım rcknık 764 16 10kasım2001 Akıl ve inanç üzerine CBTSayı 765 de (17 Kasım 2001) Sn Orhan Bursalının Gundem surunundakı Akü ve İnanç Uzerıne başlıklı yazısuıı ondan once de Sn Tınaz l'ıtız ın tartışmaya konu olan yazısuıı okudum Tdrtışmaya katta umudu üe goruşlerımı sunuyorum Tartışma kavramlara ındırgendığmde büım akü üışkısı ıle sezgı inanç üışkısı olarak çüayor kaışuruza Guvenlu bu kay naktan(*) once bu ıkı kavrama bır bakalım Akü ıçm (lng Wıs dom üe Reason/Ratıonal sozcuklerı yotennce açıklıyor) üo temel tanun var 1) Deneyım bügı ve ıyı konu verme nıtelığı (Wıs dom) 2) Zıhnın duşunme arüama ve mantıksal sureçle karar verme gucu (Reason) Sezgı tanunı ıse büınçlı bır usldmlama ya gereksıram duymaksızın bır şeyı hemen anlama/kavrama ye tısı yeteneğı bıçımındedıı Sayuı Bursalı nın belırttığı gıbı boylesı felsefı kavramla Ya alternatif tıp ne yapar? Alternatif tıp yaklaşımlannın bu tur sureçlerden geçerek ılaç "önerdigini" üerı surmek mumkun rau' Fğer ızle dıklerı yol bu ıse bunıın klasık üptan farkı nedır ve bu uygu ldmanın neresı "alternatif tır? Eğer ızledıklerı yol bu değıl se bu gerçekten de alterndtıf bıı yaklaşım olrridkta ancak bu kez "bilimsel yaklaşıma sıkı sıkıya sanlmaktan vazgeçmeden" tedavı onermeyı ımkânsı? kümaktadıı Kanımca dlternatıf tıp gerçekten de "alternatif 768/14 rı bız amatorlerm çok dıkkatlı kullanaıak tartışma mız geıekmektpdu Ben 25 yüı aşkm ve smıf geç meye yeltenmpyen bu felsefe psıkolojı sosyolojı oğ ıencısı olarak boylesı bu kabul üe tartışmaya katlada bıüunmak ıstıyorum Once kunı temel saptamalar yapalım • Felsefi ağırlığı olan soz konusu kavramlaıı bu denlı ka tegorü< bu aynma tabı tutmak kıra yanılgüara neden olabılmektedır •Duı metafizık temele dayalı (rahmetlı babamm deyımı üe aklî değü naklî olan) bır olgudur Dolayısıyla inanç ozunde (sezgıden çok) duygu duyumsama temellıdır ve o kavramlaı da açıklanabüır (Buaradalng fedıng karşüığını aynı kaynağın ozellıkle belırsızlık ıçeren ve akücı olmayan uıanç olarak ver dığını belırteyun) • O halde üla bu1 aynm yapmak gerekırse belkı akü duy gu aynmı kavramsal bağlamda akü sezgı aynmında daha