Katalog

Aylak Bilgi Tahır M. Ceylan Kıskanmanın her çeşıdı oldurucudur, ama bır kadın kıskanmak ıkı kere oldurucudur Once sevgıye bulaşırsın, denız kıyısı, kekre kokulu kahvelerde dolaşmasan ya da dolaştın hadı, gozlennı kaldırdığmda rastgele bakıp, ona mıhlanıp kalmasan ışte, o kadın olmayacak, yureğın ayaklı bır kadeh gıbı kurtulup goğsunden, onun goğsune dalmayacaktır Ah ah Yurek bir kere onda kaldığı zaman, zoka yutulmu}, pekala sın $ı de olabılecek emanetçıye, en değerlı parça kuzu kuzu teslım edılmıştır Son rasında ıse artık sanrı, katlanarak buyur Benım en değerlı parçam onda, pekı 7 o nerede? Nerede ve kımınle Beynı guve yenığı gıbı yıyıp bıtıren bu soru sayıklanmaya başladı mı bır kez, sonrasında allak bullak bır govdeyle, duşune duşune, kâsenın şeklınden çok, tınısını veren bır kafa kalır gerıye 7 Nerede ve kımınle Bu soru durdukça ortada adam ıflah olmaz, her şe ym ılacı o kadın bıle, varlığıyla olduremez beyne gıren kurdu Yaşlanmak hızlıca, o gun başlar, erkek yaşlanmasıdır bu, ılk kez, adam aşka duşunce başlar Yıllann ozenle, dengı dengıne katlayıp bukeceğı o yuz, yılları yaşamadan gelışıguzel buruşur, yenı surulmuş toprak gıbı kabalaşıp, ters donmuş yaprak gıbı donuklaşır 0 gun, on dokuzundadır, ama bır daha asla, o yaşa donemeyecek gerçek bır ıhtıyardır artık o, yetmışındekı yalancı ıhtıyarlığından ayrı olarak1 Çunku yetmişlıkler, on dokuzu anlatır, on dokuzu yaşarlar daıma, velhasıl ıhtıElinden eşi kaçmış yarlığı reddetmış ve de gerçek bır ıhtıyar ola mamışlardır Yeryuzunde hıçbır ınsan, kendıerkek, bunu, kendi nın reddettığı bır şey olarak, oldurulamamıştır nin yok olması biçi daha Nerede ve kımınle7 0 kase kafanın verdığı tını, turşusu kurulmuş bu soruyla uy minde algılar; yok kusuzluk, sıgara ve alkol tutsusunun, kâsede olmak uzereyken de oluşturduğu neredeyse kımyasal değışıklıkle ılher şeyi kullanıp gılı olmalıdır karşıdakini yok Kıskanmak değıl de, kıskanacak kadar fazla eder. Eş kayıplarına sevmek hatadır belkı de1 Çunku ınsan yureğıbıraktığı zaman, karş\ tilki uykusun nı kendınden çıkarıp da onacebme, pekı şımdı "benım yureğımı aldı soktu dakl erkeğin kıshangı cehennemde" demekten başka ne çare kançlığı hayvansal, kalır kı gerıde Bana çok lazım olup ta, ona hıç lazım olmayacak yurek bır şeyı tutup ona versanrısal ve kok mışsem, o da bunu pekala başka erkeklenn kayıpsaldır. yanında kıyım kıyım kıyabılır Kıyınca kaybe deceğı, herhangı bır erkekten ote bır şey yoksa ve bu erkek çeşıdınden de dun yada uç mılyar tane varsa, bunu yapmaması ıçın nasıl bır gerekçe olabılır, hat ta belkı her aklı başında kadın yapar bunu ve gerçek tam da o dur kı, azımsanmayacak sayıda kadın bu erkek kıyma ışını ozensız, rastgele ve çamaşır katlamak kadar sıradan bıçımde yerıne getırmektedır Şımdı erkek, bılınçaltından yureğının kıyma makınesıne verılme ıhtımalını bır guzel sezınlıyor ve fakat yıne de onu makınenın başındakıne teslım edıyorsa, ustelık de, aldatılmanın yalnızca başkalarının başına geleceğını duşunen ıçı boş ozguven yıllarını çok tan aşmışsa, bu adam bır hafıye gıbı kadının peşıne takılmasm da ne yapsın Şımdı burada yanlış olan yureğı teslım etmek mı, yoksa kadın ızlemek mıdıu Omur boyu yureğını, bır kadında unulmuş erkek tanıyorum ben Adam bos bı lıyor musunuz, karnı, bacakları, goğsu boş adamın, etsel bır boru halınde yureğı yok, kam pompalanmıyordu herhaldel Hayret edmce patavatsız olurum, "nasıl boşaldın boyle" dıye apaçık yuklendım onu gorunce "Nerede ve kımın \e" dedı, boşalttı benı boyle aynen "nerede ve kımınle" markalı emıp boşaltıa bır makıneden yakınır gıbı soyledı bunu, oylesıne somut ve gorunurdu cumleler 0 an anladım bu mumkundur, kıskanmak, canlı bır hayvanı vurup yığacak kadar basıt ve bır o kadar da kesın yok edıcıdır Kıskanmak, blumcul bır karşılaştırmaya taraf olma ve buradan altnacak bır yenılgının en doğrudan ıfadesı olarak, negatıf bır damgayı, yanakta omur boyu taşıma rezaletıne karşı, onceden alınmıs çok ınsanı, hatta belkı ta ırak atalarımızdan ben taşıdığımız ıçın, çok hayvanı bır onlemdır aslında Şoyle du şunelım mesela yuz bın yıl oncesınde bes erkek, beş dısı halınde yaşıyoruz ve yıyecek kıt Her erkek bır dışıyle anlaşıp kendını çıftledı ve bır kuytuya çekıldı Derken dışılerden bırısı esının yanından çıkıp otekı erkeklerden bınsının yanına ıkına dışı olarak sığındı Bu durumda yalnız kalan erkek, butun dışıler sahıplı olduğu ıçın, durup dururken zurrıyetsız kalacak, ış bununla da bıtmeyecek, ra kıp erkeklerden bırısı, çıft kat zurnyete sahıp olacaktır Boylece terkedılmış erkeğin, grup ıçınde yaşama şansı zayıflayacak, kıt yıyeceklerden daha az nasıplenecek ve gıderek kendını besleyemez konuma duşecek, sonunda da kaçınılmaz olarak zurrıyetsız olup gıdecektır Kıskanç erkeğin, kıskandığı erkeğe karsı ışledığı cınayet, belkı haksız, ama temelsız değıldır, varolma savaşının en ağır şeklıdır sadece Maktule kıs kanç canının soyledığı son soz, yenmekle değıl, yok etmekle ılgılı olmuş ve ınsan dılının en garız sozu olarak kalmıştır Ceber Herkes bılır, ınsan yenılıp oyle kalamaz, yok olur, yanı ınsan yenılmez, yenılır gıbı olduğunda aslında yok olur Elinden eşı kaçmış erkek, bunu, kendının yok olması bıçımınde algılar, yok olmak uzereyken de her şeyı kullanıp karşıdakini yok eder 0 nedenle, eş kayıp larına karşı tılkı uykusundakı erkeğin kıskançlığı hayvansal, sanrısal ve kok kayıpsaldır, dolayısıyla onune geçılemez ve olumculdur nıe < ı\ ta'K^sa; < ronlıne co'f) Kadın kıskanmak Eros'daki taş bahçesi Dunyaya cn ydkm ıkıncı buyuk asteroıdın yu zeyı ınsanı hayretp duşurecek kadar engebelı Bu yıl 12 Şubdltd dunyaya yakın asteroıdle buluşma projesı kapsamında Shoemaker 3 mılyar küomet leden daha fazla suren bır yolculuktan sonra aste roıd Lros a ındı Araştırmaulaıa gore Shoemaker buidda kaımaşık mınyatur bır dunya keşfettı Sa dece kıraç bır kaya paıçası olmaydn ve şeklı pata tese benzeyen Eros un buldozerle kazılmış yerler gıbı tozlu bır manzarası var Belfasttakı Oueens Unıvtrsıtesınden Alan Fitzsimmona Lros un bır ınşaat sahasına benzedıgını soyluyor Eros un harı tasını çıkaıma gorcvını yuruten Cornell Unıversıte sınden Joseph Veverka ıse t s h d e n asteroıdlerın yapılarının çok basıt olduguna ınaruldığını belırtı yor Uzunluğu sadece 33 km gemşlıgı ıse 13 km olan Eıos un yuzeymde bınlerre ırı kaya parçası var Kaya parçdlarmın yeıleşımı bunlann çogunun 7 6 km gemşhgındekı bır kraterden çıkmış oldugu nu bu kraterın de bırkaç yuz metre gemşhgındekı bır kutlenın asteroıde çarpmasıyla oluştugunu gostprıyor Asteroıdleı gunun bırınde onemlı mı ııeıal kaynakları olabılır Erosun goruntusu astero ıdde madeneılık yapmayı duşunenlen sevındırme lı bır dsteroıdı kazmanız gprekmez O zaten bır çarpışmayla kazıknıştıı Sız yalnızca oraya gıdebı lır ve orada bulunanı alabüırsınız dıyor uzmanlaı MUSLS C ptojesı 2005 de Dunyaya yakın bır baş ka asteroıd olan 1989MI den taş orneklen almayı ve bunlan ıncelemek uzere Dunyaya getırmeyı he deflıyor Eros un uzerındekı mavunsı tozdan olu şan golleı bızım ıçın daha da gızemlı Golun ıçer dığı madde kuru çımentoya benzıyoı Eıos un alt bolgelermde onlarca metre genışlığınde ve bırkaç metre dennlığındekı bu golleıden yuzlercesı var Gollerın çoğu asteıoıdm dydınlık bolgelermde bu lunuyoı Araştırmacüard gore guneş ışıgı kuçuk pdrçacıklaid elektı ık yukleyerek bunlann bırbırle ı ıru ıtmeleı ıne sebep olmuş bunlar asteroıdın yu zeyınde yuksLİmışleı ve sonıa d ı delıklerde bırık mek uzere yokuş aşagı yuvaılanıp buralaıa yeı leşmış olabılırleı nss tedavı edıldı Bu hastalann nHu hayatta kaldı Farkh bır kombınasyonla tedavı edüenleım yaşa ma şansı sadece ' o65 ıle sınırlı kaldı Kemoterapı uygulaması olmadan sadece hastalann yark>ı ha yatta kalabılıyor Bu tur araştırmaların bırçoguna katılan Rainer Porschen, t.ddece omrun uzatü ması degü tedavımn ıyı tolere edılmesı uzennde durulmasının onemını de vuıgulamakta Araştırma sonuçlanna gore hastalann yalnızca dortte uçunde mıde/bağırsak üe dgüı şıkayetleı yaşatunamıştı Hastalann %4 u agır ıshal gpçırmıştı Bulantı h<a, talann uçte bırınde fakat kusma %5 oranında ya şanmıştı Agız mukoza'îinın ütıhaplanması 100 has tada bırınde yogun saç dokulmesıyse çok daha ender gorulmuştu Sarı humma aşısından ölümler Avustralya Brezüya veAmenkaddbanhum ma aşısı olan 6 kışı yaşamını yıtırdı Bu olaylar hak kmdakı ayrıntı lar Lancet dergısınde (s 358 s 84) yayımlandı Aşılanan uç hastada uç gun sonra normalde sarı hummada da gonılen baş ağribi bulantı ve kusma gıbı şıkayet leı oıtaya çıkmıştı Bu belırtüerm ardından sarılık bobrek bozukluğu gıbı daha ağır komplıkasyonlar ortaya çıkmış ve hastalar olmuştu Darıa yaşlı olan dıger uç hastada ıse yeııı bıı aşı sendromu ÎOZ ko nusuydu Olum aynı anda bırçok organın ışleme mesıyle gelmıştı Rısklı yan etkılerıne ragmen bı lım adamlan aşıyı san humma salgını bulunan bolgelerde yme de kdçımlmaz olaıak goıuyorlar Çunku san humma vırusu Tbola vırusune goıe bın mıslı daha fazla agır hastalıklara ve olumlere neden olmakta Bu yu?den de bılım adamlan şu sı ralar aşı maddesunn vc kulldiıım alanlaıının gelış tınlmesı uzerıne tartışıyorlar Çeşıtlı ulkeleıde uıe tılen aşılar zayıfldtılmış sarı humma vırusu ıçerır ler Ve tutn aşılann temelı 1937 yılında Ntw York takı Rockefelleı Enstıtusu nde uretılpn bır vı rus kokune dayanıyor Bağırsak kanseriyle uzun yaşama şansı Bağırsaktakı ıyı huylu tumoıleı amelıyatla dlındığındd hastanın ıyıleşme şansı yuksektır An cak tumor hucrelerı lenf dugumlermı sıçramışsa ıyıleşme şansı azalır Bu tur hastalara amelıyattaıı sonra kemote rapı uygulana rak yaşamları uzatılmaya ça lışılır Şımdı Fluorouracıl ve Leukovo rın madde sınden oluşan bır karışımın daha etkılı ol dugu Gastro =)nterolojık Onkolojı Bırlı ğı nın genış kapsdrnlı araştırmasıyla ortaya çıktı ( Journal of Clınıcal Onchology sayı 19 s 1787) Bu araştırma çerçevesınde 680 kanser hastasının omru yaklaşık olarak dort yıl uzatıldı Hastalann yansı Hourouacü ve Leukovorın maddelerıyle Yaşa ve yaşat Karacığer naklı ıçın sırada bekleypnler dıs bır yapay karacığer yardımıyla yaşamldiuıı buıdu rebılırler New Englandda etkınlıgını surduren bır şırket tarafından gplıştırüen bu çıgıı açıcı aygıt ın san karacığer hucreleı ının gelışmelerıne ve kanda bırıken atık maddelerın bedenden atılmasına ola nak tanıyor Hemen hemen tum memelılenn hucıelen genelde bedenı terk etmelennı ızleyen bırkaç saat ıçınde olurler Bolunme surecını suıduımeye zor lanan huueleı duıaklayarak kendı yaşamlarına son verebılırler Bununnedenı kromozom uçlaıın daJa DNA şerıtlerının yanı telomerlerın kısalma sından ve buna baglı olarak da hucre bolundugurı de yanlışlann bır araya gelmesmdendır Hurrele rın yaşamlarını uzatmak ve onlara suıesız bolunme olanagı sağlamanın bır yolu telomerlerı onaran bır enzım olan telomeraz genı yerleştıımektır Araş tırmacılar bunu ka<5 hucrelerınde denedıler ancak aynı şeyı başka hucre turlerıyle denedıklennde hucreler beden ıçınde gelışen dokuya kıyasla ge nellıkle ıkıncı derecede kaldüar Telomeraz hucre lenn ıntıhar etmelennı engellese de hucre gıde rek ışlevını yıtırmekteydı 766/6