Katalog

Politik Bilim i Aykut Cöker , Bize yabana gelen terimler (III)*" 'Information' ve 'knowledge' sozaıklennın her ikisinin de 'bilgi' sozcuğuyle karşılanmasının bazı gelişmeleri anlatmada ı guçlukler yaratabıleceğini belirtmiştim. Örnek olarak, Avrupa Bırliği'nin [AB] Araştırma, Teknoloji Geliştirme ve Gösterim Faaliyetleri'yle ilgili 6'ncı Çerçeve Program (20022006) Tasqnsı'ndaki , oncelikli araştırma alanı onenlerinden bolumler aktarmış; bu bö] lumlerde yan yana kullanılan, 'enformasyon teknolofısı' ve 'bılgi t teknolojisi', 'enformasyon toplumu' ve 'bılgi toplumu' kavramları arasındaki aynmın, programa katılma niyeti olan Turkiye için de onemli olabileceğini gbstermek ıstemiştim. I Batı'nın 'information society' dediğinerçoğunlukla, 'bilgi toplumu' dedik; sonra da, 'bilgi'den ne anlıyorsak oradan kalkıp bu topluma olmadık nitelikler yakıştırdık. Orneğin, bu toplumu » 'bilgi bolluğu' toplumu olarak algıladık; bol olanın, sadece enformasyon ve kodlanmış / açık bilgi [codified knowledge] olduğunu; ama, uluslararası I firmalar arası teknoloji Ve rekabet ustünlüğü yarışında belirleyıa olan, 'knowhovŞ,\türu örtuk [zımnî] bilgiye [tadd knowledge] erişminin dahtijda zorlaştığını [Turkiye'nın de imzaladığı Unıguay Turu Nihui S'ehedi'ne ek 'Ticaretle Bağlantılı fikri Mölkiyet Haklan Anlaşması'm hatıriayın] gözden kaçırdık. Şımdi AB, gundeme, gerçekten 'bilgi toplumu'nu [knowledge society) getiriyor. Sozünu ettiğim Program Taslağı'ndaki araştırma öneeliklerinden bırinin konu başlığı şoyle: "Bilgiyedayalı Avrupa Topluluğu'nda Yurttaslar ve Yönetlşim [Covernance]"... Altbaşlık, "Bilgiyedayalı Avrupa Toplumu"... Bu konuyu araştırma gereği şoyle açıklanıyor: "Avrupa bilgi toplumunun ınşası, Avrupa Topluluğu için, açıkça ortaya konmuş politik bir hedeftir. Bu araştırmayla, surecin Avrupa'ya özgü şartlara ve Avrupa'nın emellerine uygun olarak cereyan etmesını guvence altına alacak [ortak] bir anlayış zemıninin sağlanması amaçlanmaktadır." Bu bağlamda şunlann araştırılması onenliyor: Bilginin uretilmesi, dağıtılması ve kullanılmasının gellftlrilmesi; ekonomik ve toplumsal gellşme üzerindeki etkisi: Bu konudakı araştırmalarda hedef, "bilginin karakteristikleri ve hem kamu malı hem de ozel mal olarak ıslevleri konusundakı anlayışı onemli olçude gelistirmek; böylece, konuya ilişkin politika tasanmı ve karar oluşturma süreçleri için [sağlam] bir temel sağlamaktır" deniyor ve ekleniyor: "Bu araştırmalar, bilginin karakteristikleriyle ekonomi, toplum ve inovasyon bağlamındakı ıslevleri; ekonomik ve toplumsal kurumların donuşumlerinde bilginin rolu; bilgi uretim, dağıtım ve kullanım sureçlerinin dinamikleri; bilginin herkese açık hâle getirilmesinin [kodifıkasyonunun] bu sureçlerdeki rolu ve enformasyon ile telekomunikasyon teknolojilennin buna etkisi; bu sureçlerde yerel yapılann ve toplumsal ağlann ['social networks'] önemi uzerinde odaklanacaktır." AB'nln Lizbon zirvesinde kararlaştırılan hedeflerlne hlzmet eden bilgiyedayalı bir toplum gelistirmek için seçenekler ve seçimler. Hedef, "Avrupa'dakı toplumsal modellerin çesıtlılığini de dikkate alarak, bilgiyedayalı bir toplumun, surdurulebilir gelişme, Birlık ulkeleri arasında kaynaşma ve geliştirilmiş yaşam kalitesi gibi toplumsal hedeflere erişilmesini nasıl hızlandırabıleceği konusunda tumleşık bir anlayış geliştirmektir" deniyor. Bilgi toplumuna giden yollann çesitliliği: Hedefin, "butun Avrupa için kıyaslanabılır penpektıflerın ortaya konması ve böylece, bilgi toplumuna ulusal ve bölgesel düzeylerde geçiş stratejilerinin belirienmesi ve uygulanması için gelişmiş bir temel sağlanması" olacağı söyleniyor. Yurttaslar, demokrasl ve yenl ybnetişim blçlmleri: Hedef, "yönetişim ve yurttaşlıktaki değişimleri etkileyen başlıca faktörlerin belirienmesi olduğu kadar, demokratik yönetişlmi artırmak, çatışmalan çozmek, insan haklannı korumak, kulturel çeşitlik ve öznellikleri dikkate almak için var olan seçenekleri de belirlemektir" dıye açıklanıyor. önceki ve bu yazımdaki aktanmlardan da anlaştlacağı uzere, 'bilgi toplumu', şartlannm hazırlanmasına bugünden başlanması ongorulen; ama, enformasyon toplumu sonrasına ilişkin bir toplum modelidir. Sanayl toplumlan, AB orneğinde olduğu gıbi, bir yandan, enformasyon toplumuna geçiş surecini destekleyecek teknolojileri geliştirebilmek için onlem alırken, ote yandan, bu toplumdan sonrasıyla da uğraşmaktadırlar. Daha sonrası için kurgulanmaya çalışılan model, henüz açıklığa kavuşmamıştır. Araştırarak bunu sağlayacaklardır. Bizım de, soz konusu toplumsal yapılan ayırt edebilmek için, işe terminolojiden başlamamızda yarar vardır. Yalanlar ve istatistikler Tıbbi araştırmalar ne kadar bağımsız? Bilim adamları ilaç sanay'min elinde birer kukla mı? eçtığımız hafta tıbbı kuruluşlar üaç şırketlenne oldukça sert bir ultımatom çektı Ultımatomda kısaca şu mesaja yer verümıştı "Büım adamlanrun yalnızca ucretlerıru odeyın Ne yazmalan konusunda en ufak bir mudahalede bulun mayın" Aralannda "New England Journal of Medıcıne" ve "Lancet" gıbı dunyanın onde gelen tıp dergılerının de olduğu kuruluşlar soz konusu kararla bırlıkte ılaç şırketleıının finanse ettıgı klınık deneylerı yayınlamakta daha tıtız davranacaklannı duyurmuş oldular Tıbbı kuruluşlan bu şekılde davranmaya ıten nedenlerın başında ılaç şırketlerının sponsorluğunu yaptıkları araştırmaları kendı çıkarları dogrultusunda yonlendırdıklerıne ılış kın duyumlar gelıyor Resmı olarak dıle geurümese de tıbbı çevrelerde yaygm olan goruşe gore ılaç şırketlerı deneylerın tasanmına ve yorumuna mudahale ettıklen gıbı beklenmedık bir sonuçla karşılaştıklan zaman tum deneyı hasıraltı edebüıyorlar G Ilaç şırketlerı kuşkusuz bu ıddıaları yalanlayacaklar ancak pek çok bulgu bu ıddıaları destekler nıtelıkte Bazı araştırmalar ılaç şırketlerının finanse ettıgı deneylerın bağımsız deneylere oranla daha pozıtıf sonuçlar verdığını gostenyor Dıger taraftan dergılerde yayınlanan pozıtıf sonuçlu klınık deneylerın sayısı negatıf sonuçlu deneylerın sayısından daha fazla Bundan boyle pek çok bılırn dergısı araştırma ra porlarının sponsorun degıl, yazann ruhaı karan uzerıne yayınlayacak Bunun ıçın de yazardan tum venlere erışebılme şansına sahıp olduklanna ve bulgulann tum sorumlulugunu yuklendıklerıne ılışkın ımza talep edılecek Butun bu gırışımlenn ultonotomun çekılmesıne neden olan sorunlan ortadan kaldıracagı duşunuluyor Bu sorunlardan bırı de son gunlerde medyanın genış yer verdığı Knoll ılaç şırketıyle ügılıydı Bu şırket tam 7 yü boyunca jenenk (geraş kapsamlı) tıroıd ılaçlanrun, kendı unınlerı olan tıroıd ılaçlan kadar yararalı oldugu nu gosteren çalışmayı engelledı Bu gıbı engellemelerden dunya kamuoyunun haberdar olmasına bırkaç bılım adamının cesur açıklamaları neden oldu Ne var kı bazı büım adamlan butun bu natıoş olaylar karşısında suskun kalmayı tercıh edıyor Gerçekte, ılaç şırketlerınden malı destek sağlama ve destegı surdunne baskısı o kadar buyuk kı bazı büım adamları, patrorüannı mutlu etmek ıçın fabnkasyon deney yapmaya büe razı olabüıyor Dıger taraftan araştırmarun yazarlanndan ımza almak da meseleyı kokunden halletmeyecek Şırketlerın ve akademısyenlenn uyması gereken başka kurallar daha soz konusu Ornegm aralannda üaç devı GlaxoSmıthKbne'nın da bulundugu bazı şırketler klınık deneylen Intemet'e geçınyorlar Şırketler, klıruk deneylerle ügüı temel bügüerı ve deneylerın geçırdıgı sureçlerı orüıne olarak kaydedıyor Bu şeküde hangı deneylerden vazgeçüdıgı hangüerının yarım bıraküdıgı bellı olacak Aynca deneylerın üen aşamalarda raymdan çücartüması da boylece zorlaşacak Halıhazırda bu kayıtlar ıstege bağlı Ancak dergı yonetıcüen kayıtlı olmayan deneylere dergılerınde yer vermeyeceklerı konusunda kararlılar Son olarak kamuoyu bir deney hakkında ne kadar çok bügüendırüırse deneyın manıpule edümesı de o kadar zorlaşır Ayrıca bu herkesın yararına bir uygulama Çunku uzun vadede kotu büım kotu ış demektır NevvScıenttst 15 Eylul 2001 759/8