Katalog

ıda lı bakterı programının da yonetıcısıydı Uzman 32 000 büım adamı ve gorevhden sorumluydu Amenka 90'h yüların ortalanndan bu yana Rus bıyolojık süah laboratuarlannın ımha edılmesı ıçın 20 mılyon d o larlık bır finansman ayudı. Moskova da buna karşıhk Irak ve kuzey Kore gıbı ulkelenn bıyolojık savaşçüanra •engelleyecek, askerı laboratuvarlardakı mıkroorgamzma uretımını .durduracak ve batılı uzmarüarca kontrol edılmesıne ızın verecektı C1A ya gore Ruslar terorızme egüımlı ulkelerden büım adamlannı ulkeye almayacaklarına daır verdıklen sozu de çıgnıyorlar Kolzovva dakı laboratuvarlaıda çakşanlar 1997 yüında Tahrandakı bır teknolojı fuanna katılmış ve Iranlı büım rmı düfünüyonım' adamlan da bu zıyaretın karşüıgını on yü oncesıne kadar çıçek vırun suyle sılahlarm uretüdıgı enstıtulen gezerek X vermışlerdı Hatta AIDS ıle ılgılı araştırmalar. 1 bıle devam edıyordu ustelık draştırmacüar h HIV süahı uzennde de çalışmışlardı n r, Rusya hukumeü eskıden oldugu gıbı u 1991 yüından bu yana bagımsız olan Kazakıstan ve Ozbebstan gıbı devletlerdekı bıyolojık sılah uretınu ve bunlann aüklan hakkında ay nntüı bılgı vermekten kaçınıyor Oysa Ozbek kenh Nukus ve Aral golu çevresındekı bolgelen yogun mıktaıda şarbon sporlannın sardıgı üen suruluyor Ruslann eskıden bıyolojık sılah programının başında bulunan General Kalının yakm zamana kadar bıyoılaçlar ureten buyuk hıssesı devlete aıt bır şırketı yoneüyordu Moskovanın bıyolojık savaş programı konusunda buyuk başan sağlamasını Sovyet hukumeu ozellıkle de general Kalının e borçlu Ulkenın her yennı kırkın uzerınde son derece gelışkın bıyolojık sılah ureüm tesısıyle donattı Kalının başarılarını oldugu kadar başansızlıklarını da ortbas edıyordu 1982 84 ydlan arasmda da Afgan mucahıtlenne karşı yapılan saldınlarda Iljuschın 28 sa vaş uçaklarıyla ruam vırusu puskurtul muştu Dunya buhaberı Kalınm'ın eskı Kimyasal ve biyolopk silahlar Derindeki acımasız tehlike Doğan Yucel (*) ımyasal ve bıyolojık savaş araçlân gunumuzde ınsarüıgı her zamankın den daha çok tendıt eder ozellık kazandı Bunlar ük bakışta, ornegin nukleer sı lahlara gore sankı daha az yıkıcı ımış gıbı gozuksede gerçekte srvüler ıçın en buyuk tehdın oluşturan unsurlar K Kimyasal silahlar, diinü, bugünü Kımyasal maddelerm savaş aracı olarak kullanımı gerçekte çok yenı değıl Ilk kez 1 0 431deEskıYunan'daAtınaIspartasavaşlan sırasında kent surlannın dıbınde kukurt yaküdıgı belırtılır ,&ma kımyasal sılahlarm dahaetkın tahnp edıcı kulanımı emperyahst savaşlarla bırlıkte ortaya çıkar Ingüıeler, 20 yuzyılın hemen anfesınde Ingüız Boer Savaşlan'nda ve K ı n m Savası'nde pikrik asit ve ktikürt 'kullanırlar Daha sonra Almanlar I Dunya Savaşı'nda Ruslara karşı klor gazı kullanırlar Gene hardal gazı da Almanlar tarafından aynı savasta kullanılır ve sonuçta 1 2 mılyon kışı olur II Dunya Savaşı'nın hemen oncesınde, Italyan Et yopyada hardal gazı kullanırlar (1935) Japonlar ıse 1937'de Çınlılere karşı kımyasal süahlarla saldınlarda bulunur Almanlar, II Dunya Savaşı'nda konstrasyon kamplarındakı müyonlarca tutsak uzennde sınır gazlan kullanır ABD'nınse vıetnam uzerınde kımyasal ve bıyolojık silahlar kullandıgı bıhnmektedır Kımyasal sılahlarm daha yenı uygulamalan Irak tarafindan aypüır Iran Irak savaşında Irak tarafin'dan srvıl halka karşı (1986) ve Halepçe'de Kurtlere karşı hardal gazı kullanır (1988) Ayrıca Japonyada Anın Shinrikyo grubu tara&ndan Matsumoto kentmde yapılan saırın gazı saldınsı da (1994) sıvıl halka karşı yapılır Sılah olarak kullanılan kımyasal maddeler etkılenne gore dort temel gruba aynl maktadır Sınır ajanları, vezıkul (ıçı su dolu kabarcık) oluşturanlar akcıgerde etkılı ajan lar ve sıyanurler Slnir ajanlan (Tabnn, Sarin, Som a n ve VX). Yapı olarak organık fosfatlı pestisıtlere benzerler ve etkılerını onlar gıbı sınır uçlannda asetıl kolmesteraz adlı enzımı etbsız küırak gostenrler Bu açanlara maruz kalma durumunda ortaya çıkan belırtıler de organık fosfatlı haşere üaçlanyla zehırlenme lerde ortaya çıkan belırtıler gıbıdır lerlemede ve bronş, tukruk, goz ve bagırsak salgılarında artış, goz pupüermde kuçulme (mıyosıs) bagırsak hareketlermde artış, bronşkrda kasılma (bronkospazm) kalp hızında yavaşlama (bradıkardı) kas segırmelrı, guçsuzlukler ve felç, uzun vadede sınır sıstemıyle ılgılı fizyolojık ve psıkolojık etküer Bu kımyasal maddelere maruz kalınıp kalınmadıgı, bu belırülere ek olarak serumda kolmesteraz ve alyuvarlarda asetükolınesteraz enzımlennm aktıvıtesmdekı belırgm duşmeyle belırlenebılır Tanı konulduktan sonra hemen sınır ajanlarının antıdodu ozellıgındekı obıdoksım ve pralıdoksım gıbı üaçlar venlerek durum duzeltlebıhr Gunumuzde yaklaşık olarak ıkıyuz bm ton sınır ajanınm sılah depolarında tutuldugu sanüıyor Vezikttl oluftnranlar (sülfür mustard, Nttrojen mastard ve Lewlsite I). Bunlar derıde gozlerde akcığerlerde ve eğer ulaşmı^sa dığer dokularda ıçı sıvı dolu kabarcıklar oluşturan kımyasal savaş araçlan Bunlamdan azot hardallan (nıtrojen mustardlar) dığerlenne gore daha az ureulmekte olup tıpta da antıkonoulsan olarak kullanılmaktadır Kükürt hardalı (sulfur mustard) ılk kez 1854 te ureülmış ve Alman ordusu tarafindan I Dunya Savaşı'nda kullanılmıştır Hardal gazı degışık kokusu ve gorunumü nedenıyle "jtehlrli bnlnt" olarak adlandınlır Kurukt hardalı ıçın etkm bır antıdot henuz yoktur, ancak 1 tıyosıtrullın adlı maddenm koruyucu etkı sagladıgı belırtılmektedır Lewisite I adlı savaş gazı ıse a n e n l k ıçenr ve ılk kez I Dunya Savaşı'nda muttefikler tarafindan gelıştırılmışnr Hâlâ' enıyı" arsenıklı savaş gazı olarak degerlendırılmekte dır Lewısıte den goz ve akcıgererde hemen ırrıtasyona yol açar karacığere ve bobrege de toksıt etkı gostenr eğer onlem alınmazsa kalıcı korluğe yol açar Antıdot olarak Bnush AntıLewısıte (BAL dımerkaprol) kullanılmaktadır BAL, aynı zamanda, crva arsenık, kurşun, bakır ve altm gıbı agır metallerle olan zehırlenmelerde de ılaç olarak kuUanılmaktadır karşüaşan lasıde once bır şok duygusu, ok suruk, bulantı. baş agnsı oluı Daha sonıa beürtsız bır donem başlar Genellıkle bu belırösız donemden 24 saat sonra agır akcığer odemı, fııpoksı ve sıyanoz (morarma) gelışır Bıyolojık orneklerde fosgen olçumu hâlâ mumkun degüdır .Ama havada gaz dedektörlerı üe saptanabüır feronkoalveolar lavajda protem mıktan fosgen zehırlenmesm de artar ve bu gunumuz laboratuarlannda saptanabüır Siyanürler. Sıyanurler üe gunluk yaşamda süc karşüaşüır Meyve çekırdeklen kabuklu yemışler ve tohumlarda, metal elektrolız, kauçuk ve plastüc sanayüermde, ınsektısıt ve lüdenusıt ureummde, kımyasal sentezde altm ve gumuş madenlenrun ısletümesmde sıyanurer karşımıza çücar Sıyanur, çok duşuk müctarda organızmada da B12 vıtamını metabolızması ve sıgara ıçımı sonucu oluşabüır Sıyanurler hâlâ ıntıhar, adam oldurme ya da ıdam cezalannm ınfazmda kulanılmaktadır Süah olarak dk kez II Dunya Savaşı'nda Muttefikler tarafmdan çok uçucu ozellıkle bır sıvı olan siyanojen klorld (CICN) ve bunun gaz formu hldrosiyanlk asit (HCN) şeklmde kullanümıştır Sıya nur, gaz halde sanıyeler ıçmde kışınm olumune yol açar, tuz formu ağızdan alınırsa olum dakıkalar ya da sâatler sonra gelebüır Dunya populasyonunun %50'sı feneük olarak havadakı sıyanur belırlı bır mıktan astıgında acı badem kokusu duyar Iran Irak savaşında, Irak tarafindan sivil halka karşı ve Halepçe'de Kurtlere karşı hardal gazı kullanıldı u k tlyoloflk savaf teslslerinln H: Saddamm büyük düfü yardımcısı Alıbek'ten ogrenecektı Her ne olursa olsun tum bu gelışmeler bıyolojık sılah urehmını durduracak yaptırımlann henuz ış lemedıgı anlaşılıyor Dolayısıyla, kontrol edılemeyen bır ureumden terorıstlenn de yararlanmaması ıçın bır neden yok Nilgun Ozbafaran Dede Kaynak New Scıentıst Spıegel, 41/2000 JUccigerlerde etküi ajanlar (FDSgen, Difosgen, Klorin, Kloropikrin). 7emel olarak akcığererı etkılerler ve solunum fonksıyonunu bozarlar Şok yapan ajanlar olarak da adlandınlırlar Bunlardan klonn gazı ve fosgen, en onemlı etkılen olan akut akcığer odemı yanı sıra burun, gırtlak yutak, soluk borusu ve bronşlarda ırntasyon yaparlar Klorm, yeşüımsı san bır gaz olup ılk kez Bıyolojık süahlar, kıtle ımha süahlan I Dunya Savaşı'nda kullanılmıştır, gunumuzıçmde en tehlikeli ve acımasız olanlardır, de sanayıde ve bazı temızlık malzemelenndenebıür Insanda hastahk yapabüen herde kullanılmaktadır Klorm zehırlenmesmde hangı bır organızma bıyojüc süah olarak kullaboratuvara duşen başhca gorev hızla yapıllanüabüecek potansıyele sahıpür Çeşıtlı hasması gereken kan gazlan olçumudur Tedavıde Hastalık Biyolojik Tohdit Dtizeyi hasta oksıjenle destekleOrganizma nır ılaç olaraksa oksuru Varıola major Çıçek A gu onleyen ılaçlarla bronş Antraks (şarbon) B. anthracıs A genışleten üaçlar verüır Yersıma pestıs Veba A Clostrıdıum Botuhzm A Fosgen (karbonıl E tulerensıs Tldaremı A klond) taze kesümış ot Ebola hemorajık ateşı Ebola füovırus A kokusunda renksız bu" Marburg füovırus Marburg hemorajık ateşı A gazdır Ilk kez 1812'de Lassa arenavırus Lassa hemorojık ateşı A sentezlenmış ve MuttefikJunın aıenavırus Arjatın hemorojüc ateşı A ler tarafmdan I Dunya SaQ, burnetu 0 ateşı vaşı'nda kullanılmıştır Bu B Brusella turlen Brusellozıs B savaştakı kımyasal süahla Burkhoderıa maüeı Ruam B olan olumlenn %80'mden Alfaırusler Venezula ensefalomıyehü B fazlasmdan fosgen soRıcınus communıs Rısm toksını B rumludur Gunumuzde Clostrıdıum perfingens Epsilon toksını boya, plastık, pesüsıt ve B üaç sanayılermde kullaNıpah vırusu C nılmaktadır Fosgenle. ılk Hantavırusleı C Biyolojik Silahlar Biyolojtk sllahlarda kullanılan mlkroplar 759/U