Katalog

ERIYEN KUTUP Buzulların dağılımı Yazın donmuf toprak sının Kutey Kutbundakl bu açık denlz 11 Ağustos tarihlnde fotoğraflandı. Kuzey Kutbu eriyip yok oluyor K üresel erime eğer olacaksa ne zaman ve ne şekilde olacak, ne gibi değişiklikler meydana getirecek; bunları merak edenlere bir öneri: Bir uçakla Arktik üzerinde uçun ve Kuzey Kutbunu seyredin. Iklim değişikliklerinin, alışılagelmiş buzlu manzarayı da çoktan değiştirmiş olduğunu göreceksiniz. Dünya basınında "Kuzey kutbu kayboluyor mu?" başlıklarıyla duyurulan son araştırmalar bütün dünyada endişe yarattı. Ebedi buz ülkesi olarak bilinen Kuzey Kutbunda (Arktik bölgesi) özellikle bu yıl farkedilir derecede erimeler görüldü. Son yirmi yıldır Alaska, Sibirya ve Kanada'nın bazı bolümlerinde ortalama yıllık sıcaklıklar 4 derece kadar arttı. Yapılan araştırmalar, buz kalınlığının, 1980 yılına kıyasla %40 daha inceldiğini ve %6 daha az yer kapladığını gösteriyor. Doğal besin mekânlarını kaybeden kutup ayılarını açlığın tehdit ettiği ileri sürülüyor. Insanlar da ısıyı hissediyorlar. Alaska'da buzun altındaki donmuş toprağın erimesi sonucu zemin sıvılaştıkça, yollar bozulmaya, evler pencere çerçevelerine kadar yere batmaya başladı. Mesaj çok açık: ormanlar yerine otlaklar, golcukler ve sulak araziler; ren geyikleri yerine de sıcak iklim geyikleri gelecek. Arktik'te asıl tehlikede olan dünyanın kendi iklimi ve bu iklimi ayarlayan sistem. Kutuplar ve tropik bölgelerdeki sıcaklık farkı, küresel iklim sistemini ayarlıyor. Tropik bölgelerde toplanan aşırı sıcaklar, kutuplarda dağılıyor. Bu ısının birazı okyanus üzerinde 100 tane Amazon Nehri'nin akıntı gücüne eşit bir güç oluşturuyor; geri kalan ısının bir kısmı da, kuzeyden tropik bolgelere doğru fırtınalarla enerji olarak taşınıyor. Eğer kutuplar tropik bölgelerden daha hızlı ısınmaya devam ederse, küresel dolaşım sisteminin bu dongusünü, yani rüzgârları, okyanus akıntılarını ve yağış miktarını kokten değiştirebilir. Sonuç olarak: Amerika ve Kanada'nm tahıl uretilen bölgeleri, eğer yağış miktarı azalırsa, tehlikeye girebilir. Hatta, daha büyuk bir mevsim değişikiği bile olabilir. Isı artışının okyanustaki akıntıyı dağıtacağlndan ve kuzey yarımküreyi ısıtan Gulf Stream akıntısının geçici olarak kapanacağından endişe eden bilim adamlarının sayısı giderek artıyor. Eğer böyle bir şey olursa, küresel ısınma, küresel soğuma oluşturabilir ve beklenenin tam aksi, derin dondurucu etkisi gösterebilir. Bilim adamları, bu ısınmaya, petrol ve benzeri fosil yakıtların kullanımından oluşan karbondioksit ve diğer sera etkisi yapan gazların neden olduğuna inanıyor. Amerika Seattle'da Vvashington Üniversitesi'nden Andrevv Rothrock, Amerikan Deniz Kuvvetlerince bugune kadar gizli tutulan bilgileri değerlendirerek açıkladı. buna gore, 1960'dan bu yana Arktiktekı buz kalınlığı 1,3 metre inceldi. Norveç Bergen Üniversitesinden Ola Johannessen de benzer sonuçlara vardı: Son 20 yıllık uydu verilerinden yola çıkarak "19781998 yılları arasında buzullarda yüzde 14 bir azalma var" dedi. Hamburg Max Planck meteoroloji Institüsü Müdürü iklim modelcisi Hartmut Crassl da "Yeryüzu düzenli olarak ısınıyor ve sonuçta Kuzey Kutbu yavaş yavaş ortadan kalkacak. Mercan Bursalı Kaynaklar: Tıme, 4 Eylül; Spiegel: 35/2000 Hu/ullanin asulnuı: ıuı \mtkhk «riı»< \uuuu ı«so yılltın <ır<ıw"t'ıı Nııdifi Itıırnllıııındd <ıt>nıltl)ilı<<flt atalmu ttfııtltdaki ıınttiklt \imıılt' ittiUli "famal" gemlsiyle Kuzey Kutbuno gUtn turlstler a l '^^ »3/24