Katalog

melı turlerınde çıftleşme ve emzırme gıbı üışküerın kızışügı durumlarda beyın oksıtosın' adlı bır hormon uretır Ne var kı bu hormonun tam olarak nasü bır ışlev gordugu bılınmıyor Soz gelımı hormon ığneyle bır hayvana dktdnldıgında nasü verüdıgıne bagü olarak üışkı yı ya korukluyor ya da kosteklıyor Emory Unıversıtesı nden James Winslow ve meslektaşları oksıtosın hormonunun bıreyler arasında yakırüaşmayı sağlayan "toplumsal belleğı" guçlendırdıgı yonunde guçlu kanıtlar elde ettüer Erkek fareler bır dışıyle karşılaştıklannda, ılk ış olarak onu koklayarak kendılenne uygun bır eş olup ol madıgını anlatmaya çalışırlar Normal erkekler bırer dakıka arayla, sureklı ayru dışıyle karşı karşıya getinldıklerınde bu araştırma suresının her karşüaşmada kısakr Ilk karşılaşmada 40 sanıye suren bu aşama, dorduncu karşüaşmada 10 sanıyeye ıner Ancak ozel olarak uretılen ve oksıtosın hormonundan yoksun olan erkekler çok farklı bır davranış bıçımı sergüerler Dışı her karşüaşmada 40 sanryebk ıncelemeden geçer Wüson'a gore, erkek her karşüaşmada dışıyle ılk kez karşılaşıyormuş gıbı davranır Gorunuşe bakılırsa, bu bozukluk toplumsal çevreyle kısıtlı Oksıtosınden yoksun fareler kokulara normal tepkı gostenyor ve labırentler ıçınde dolaşmayı ogrenebüıyorlar Bu da, onlann algüama ve genel bellek ışlevlennın normal oldugunun bır gostergesı sayılıyor Bellı dozda oksıtosın hızla etkısını gostererek farelerın tanıdüdanna ügısız davranmalanna son venyor Massachusetts Unıversıtesı sınırbüım uzmanlanndan Geert De Vries elde edüen bulgulann son derece mandıncı olduguna dıkkat çekerek ' Canlı turlerınde toplumsal yakınlaşma surecının nasü ışledıgı konusunda elımızde çok az bır bügı var Bu nedenle, araştrmanın konuya ışık tutacagına ınarayorum" dıyor (n s 1 7) Paleontologlar, bıhnen en esh kuş turu Archaeopteryx'ten 70 nutyon, gunumuzden ıse 220 muyon yu once ortaya çıkrruş, kertenkele boyunda bırsurugemn uzermde tuyler bulunduğunu one suruyoriar Uzun sure goz ardı edüen "Longısguama ınsıgnıs" adındah fosıl kuşlann tuylu bır tıır dınozormu olduklan, yoksa daha esh donemler den kalma sunmgelerden mı evnldıklen konu sundah tartışmanm yenıden hzışmasma neden oldu Smıthsoman Enstıtusu'nden Stors Oîson, fosılın yülaıdır gundemde olan, ancak kendısı ne hıç de ınandıncı gelmeyen dinozor kuramını yerle bu ettığme dıkkat çehyor Ancak çok sayıda uzman fosıhn uzennde tuyler olduğundan, dahası (osıhn kuşlarla ıhnüh olduğundan kuşku duyuyor Soz konusu fosıl rus paleontolog Alexander Shanr taraundan yaklaşık otuzyıl once Kırgızıstan'da bulundu Fbsılde bedenın yalnızca 5 sanümetrehk on bolumu goruluyor ve çene, bo~ yun üe on bacaklann arkalannda uzun puBara tanık olunuyor Yaklaşık bır santmetre gemşhğmde ve 14 sanümetre uzunluğunda sehz çıftten oluşan yassı parçalarıse fosjlm en ügınçyonunu oluşturuyor Aralannda Kuzey Carohna Unıversıtesı'nden Alan Ihducda'nın da yer aldığı bırgrup paleontolog ve omıtolog, omurga kemığının yanında bulunan bu parçalann yalnızca bır ıh çağcü ozelhkten yoksun tuyler olduğunu one suruyor Ote yandan, Kansas Unıversıtesı Doğal Tanh Muzesı ornıtologlanndan Richard Prum bunlann, gunumuz tuylennın tam tersme, saydam olduklanna ve ku gıbı gorunen yapılann surekh fosüleşen bırzann uzenndeh hnşıkhklar olduğuna dıkkat çehyor Ontano Krahyet Muzesı'nden HansDieter Sues de Prum'ın goruşune kaühyor ve bunlann tuyu andıran çok ozel pullar olduklannı behruyor lsterpul, ıster tuy olsunlar, bunlar hayvanın bedenmden daha uzunlar ve goru nuşebahhrsa, bacakkaslanna değıl, sırtkaslanna bağhlar Feducaa "hongısquama"fosıhnde bunlann sırünın herıbyanından uzanarak onlara "hanka bırplanor" ozelhğı verdığını duşunuyor Ote yandan, Sues bunlann, üph kertenkelelerde olduğu gıbı, gostenş ıçın kullanıldıklanna manıyor ve katlanma ozellığme sahıp olduklan goruşune kuşkuyla bahyor Fbduccıa fosılm kuşlann akrabası olduğunu one surmedıklennı, ancak bunun kuşlann dmozorlardan turemedığınm, çok daha erken donemlere aıt bır surungen turunden geldıklennm bır gostergesı olduğunu düe getınyor Sues ve oteh uzmanlar fosdm kesm bıryargıya varmakıçın yetersız olduguna dıkkat çehyorlar Gelgelelım fosıhn eşsız bır ornek oldu ğuna, herhangı bır jeolojık doneme aıt buna benzer başka bır omeğe henuz tanık olunmadığma parmak basıhyor (ns(l,7) olan, kenevırın sıgara gıbı ıçümesı ıştahı açıyor İnsan ve ınek sutunun de kannabınoıt ıçerdıgı, bu tur canlılarda dogum yaptiktan bır gun sonra soz konusu maddenın en yuksek duzeyıne ulaştıgı büdınhyor Ibranı Unıversıte sı'nden Ester Fride bu bulgulardan yola çıkarak bedende doğal olarak bulunan kannabınoıtlerın yenı dogmuş bebeklerın gelısımırun ük evrelennde onemlı bır rol oynayıp oynamadıgını araştudı Bu amaçla yenı doğmuş farelere beyındekı alıcüann yolunu keserek kannabınoıt ureumını engelleyen bır kımyasal veren Fhde, kımyasalın uygulandıgı tum yavrulann anne sutunu emmedıklerıne, kımüennın bır hafta ıçmde oldugune canlı kalabüenlerın ıse çok daha yavaşa gelışüklerıne tanık oldu Burton Unıversıty College uzmanlanndan Eıic Jaoniaox üe bırlıkte gerçekleştırdıgı arastırma kapsamında 30 kadın denegın doleşlerıne mınık bırer denetlık (monıtıor) yerleşurdı Sonuçta gobek kordonuna gıren kanın ıçındekı oksıjen duzeyının gebelığın 8 üe 15 haftalan arasında uç katına çüchgı goruldu Araştırmada yararlanüari yontem dolute zarar verebıleceğınden, denekler yalnızca kendı ıstençlerıyle gebelığe son vermek ısteyen kadınlar arasından seçüdı Doletbüım (embnyolojı) uzmanlan arasında bugune dek oksıjen duzeyının gebelüc surecı boyunca çok az yukseldıgı yonunde bır kanı yaygmdı Son araştrmadan elde edüen bulgular ıse oksıjen duzeyının ansızın yukseldıgme ınananlann goruşunu dogruluyor Burton sonuçlann gebelıkte üa farklı aşama olduğunu açıkça ortaya koydugunu ük uç ayük donemde doleşındekı oksıjen yogunlugunun çok duşuk olduğunu behruyor Sonuçlar dolutun normal bır gelışme ıçın çok du şuk mıktarda oksıjene gereksınım duydugunu ortaya koymanın yanı sıra duşuk oksıjen duzeyınden yuksek bır duzeye geçümesının dolut açısından olumsuz bır durum olduğunu da gostenyor Burton gebAgın 1012ncı haftasında meydana gelen bır oksıjen artışırun başka etmenlerle bırlıkte duşuge neden olabüeceğıne düdcat çekıyor (n s /8 7) UÇUŞAN TUYLER: Dinozor mu, sürünaen mi? Doğuştan iştahlı Kenevırın etkın maddesını oluşturan kımyasallar yaşamda kalmamız açısından can ahcı bır onem taşıyabüır İsraüb bır bıyolog yenı dogmuş farelerde dogal olarak bulunan kannabınoıtlerın beslenmeyı hızlandırdı gınay, bunlar olmadığından hayvanlann bırkaç gun ıçınde olebüecegıne dıkkat çekıyor ve soz konusu kımyasallann ınsanlarda da benzer bır. etkı yaratabüeceğını l one suruyor Bedende uretüen kannabınoitlerin doğal agn kesıcı nıtelığıne sahıp olduklan büınıyor Bunlar aynca dopamın sıstemınde eşgudumu sağlayarak devınımın denetlenmesıne katkıda bulunuyorlar Ancak kımı zaman kanserh ve AIDS'lı hastalarda uygulanan bır yontem Yaşam ve ölüm Oksıjen ınsan yaşamı ıçm can alıcı onemı olan bır gaz ama gehşmekte olan bır dolut ıçın olumcul olabüır Gebelığın ük uç ayı boyunca doleşı (plasenta) ıçındekı oksıjen nuktarını olçen uzmanlar alü gebelıkten bır tanesınm gelışme surecı tamamlanmadana sona erdıgını, bunda oksıjenın buyuk±>ır payı olduğunu belırtıyorlar Elde edüen bu bulgulardan yola çıkan Londra Imperıol College kadındogum hastalıklan uzmanlanndan Lesley Regan yuksek dozlarda anüoksıdan vıtamınle rın duşuk yapma olasüıgını azaltıp azaltmayacagını araştırdı Ardştırmacılardan, Cambndge Unıversıtesı nden Grahazn Burton rısk duzeyı yuksek olmamakla bırhkte pek çok kadının büınmeyen nedenlerden oturu duşuk yaptıklanna, soz konusu bulguların bu durumu bır açüdama getırdıgıne dıkkat çehyor Sayfa haberleri: Rita Urgan h 704/7