Katalog

vr/ erformans n egzersız bıkünce yenıden IIx şekhne gerı mı donuyor? Bu sorunun yanıü evettır Ancak bu pek net bır yanıt degıldır çunku bu konu henuz ınceleme aşamasındadır Ila ve IIx olarak tanımlanan üa hızh fiber üpı arasındakı donuşum egzersız üe sağlanabüıyor Pekı yavaş ve hızh lıfler arasında benzer bır donuşum soz konusu mu' Bu sorunun yanıü bır oncekmden de kar maşık ve belırsızdır Son yülarda gerçek leştırüen araştırmalar bu konuda kesm bır yargıya varmamız ıçın yeterlı olmasa da 1990 h yülarda yogun egzersızın yavaş lıflerı hızlı Ila lıflerıne donuşturdugu yolunda bazı kanıtlar elde edüdı kasların kesıdım genışletebüıyor Genetik doping Kas hfi tiplen arasındakı donuşu mu egzersız yoluyla sağlamak yerıne genetik teknıkler den yararlanma fik rı gıderek agırhk kazanıyor Bu genetik manıpulasyonlar çogunlukla kas çehrdegıne yapay genler enjekte edılmesıyle gerçekleştırüebüır Spor tarıhı boyunca bır takım atletlerın spor karşılaşmalarında performans arttırıcı üaç lardan yararlandıgı büınıyor Uluslara rası Olımpıyat Ko mıtesı gıbı kuruluşlar yülardır atletle Doğuştan mı sonradan olma mı? Bazı egzersızlerın yavaş lıflerı hızh hflere donuşturdugu tezını kabul edersek bır takım egzersızlerın hızlı lıflerı yavaş lıfleıe donuşturdugunu varsayabüırız Uzun me safe koşucularınm yuzuculerın bısüdet su ruculerının bacak kaslarında yuzde 95 oranında Iüp yavaş lıfler bulunmaktddır Ne var kı hahhazırda bu aüetlerın bu şeküde mı doğdugu yoksa bu yuksek orandaka ya vaş lıf mıktannın aylar yülar suren egzersızlerın mı sonucu oldugu henuz büınmı yor Şu anda büınen tek şey hızh Ila tıpının yavaş I tıpıne donuşmesı ıçın gereken surenın hızlı IIx ın Ila ya donuşum suresınden daha uzun oldugudur Son yülarda başarüı maraton koşuculannın dıger ınsarüardan farklı doğduklan na ınanüıyor Aynı ınanç kısa mesafecüer ıçın de geçerhdır Ancak uzun mesafe koşuculanndan farklı olarak kasa mesafecüerın en buyuk avantajı kaslarındakı duşuk orandakı I üp yavaş hflerdır Ancak uzman lar kaslarında buyuk oranlarda I üp yavaş hf taşıyan kısa mesafe koşucusu adaylanna karamsarlıga kapılmamalarını ogutluyor Son yapüan araştırmalara gore dayanüdüıgı arttıran egzersızler II üp lıflerı I üp hflere oranda üa mıslı gehşürıyor Boylece agırhk kaldırma egzersızlerı hızlı lıflerden oluşan rın doping kullanıp kullanmadıklarını rutın testler aracüıgı üe kontrol edıyor Bu ku rumlaıın performans arttıncı mudahalelerı yasaklamalanna karşın her gun yenı bır üaç gehşürüıyor Sonuçta dopınganti doping tesü yanşı spor karşüaşmalarının en can alıcı yonunu oluştururken gen terapı teknıklerı dur durak dınlemeden gelışımını surduruyor Bu gıdışatın en koüı yanı geneük materyallerm varlıgını tespıt eünek ıçın gehştırüen yontemlerm uygulanması sırasında yaşanan zorluklar Gen terapı pek çok gelışmış ulkede olurrüu amaçlara yonehk olarak surduruluyor Bu çahşmalarda amaç hastahklan tedavı edıcı üaçları vucuda dogrudan enjekte eünek yerıne gen terapı yoluyla hastahkla mucadele edecek proteınlerı vucudun salgüamasını sağlamak Bu stratejı kuramsal olarak olası Son yülarda büım adamlan ınsan genlerının yapay kopyalarını gehşürmeyı başardüar Bu genler buyuk bır olasıkkla hatalı genlerın yerıne yerleştinlebüe ır Daha da ügıncı kaslaıın üpı buyuk olde degışır Bu felçlı hastalarda yavaş mı sın ızoform mıktarı azahrken hızh mıyoı ızorm mıktan artar Ornegın felç olgunun ortaya çıkmasından 10 yü sonra hasann baldırlanndakı 'vastus Laterahs" kaıda yavaş mıyosın üpı tamamen ortadan lkar Sonuçta bu kastakı tum mıyosın hız ıpe donuşur Ortalama sağkkh bır ınsanyavaş ve hızh fıber oranmın 5050 olmaıdan yold çıkarak felçh kaslara elektrık1 uyarüar gondererek yavaş mıyosın üpıı yenıden oluşumu saglanabüır Kaslardakı bu tıp degışıklıgı yalnızca çh kasları yenıden canlandırma çahşmaı üe sınırlı tutulamaz Gerçekte sağlıklı kasa sureklı olarak yuklenılırse (agırlık Idırma programlannda oldugu gıbı) IIx erının sayısı gıderek azalır ve bır sure nra hızL Ila tıpıne donuşur Bu dururnda zersız aynı tempoda bır veya ıla ay dem ederse IIx kas lıfleıının tumu Ila şeklıdonuşur Aynı zamanda lıfler proteın îtımını arttırır ve gıderek kalınlaşır Daha nrakı tarıhlerde yapüan çalışmalarda da yosın Ila üe kas faalıyetı arasındakı bu zıtıf ılışkı bulundu Peh egzersız durdugu zaman ne olur? Egzersız sonucu sayüarı aı tan Ila lıfle Bu teknıklerın gelecekte atletler tara fından kotu nıyetle kullanüacağına kesın gozuyle baküıyor Yapay proteınlerı dogal proteınlerden ayırt etmek çok guç olacagı ıçın spor karşüaşmalarından once geneük dopıngın saptanmasında yeüdüer zorlanacak Aynca kuçuk mıktarda yapüan bır mudahale dopıngın tespınnı ımkânsız Küacak ancak atleün performansını buyuk olçude arttıracak Yetküüere gore yapay genın DNA'sını tespıt eüne şansı yuksek ancak bunun ıçın atletten doku ornegı ahnalan gerebr Dogal olarak onemlı bır yarıştan once atlet kas ornegı vermeye yanaşmayabüır Boylece ruün kontrol çerçevesmde atleün kas dokusundan ornegı ahnamayacagı ıçın yetküüer gelecege pek umutlu bakmıyor Sonuçta geneük doping pek çok uluslararası spor karşüaşmasında haksız rekabete yol açacak gıbı duruyor Reyhan Oksay Scıenüfıc Amerıcan Eylul2000 Kas, adına mlyoflbril denllen Ipllklerie dolu hUcrelerden olusur. 704/13 0