Katalog

Hukuk öğrenimi I nsanoğlu sosyal ekonomı ve teknolojı alanındakı ge hşmelerı büım ve ogretıme borçludur Bu yargı once lıkle hukuk ıçm de geçerlıdır Çunku hukuk ınsan ıçın ekmek su ve hava gıbı vazgeçümez degerler olan adalet toplumsal duzen ve gereksınımlerın gerçekleşme aracıdır O halde hukuk üe hukuk ogretımı arasındakı neden sonuç ıhştsı hafıfe almamıyacak bır olgu oldugu kabul echlmehdır Bır ulkede adalet duzen ve hukukun ustunlugu kavram larının yasalara yargı kararlanna yonetsel eylem ve ışlem lere yetennce ya da foç yansımadığı yolunda sızlanmalar eleştınler ve tartşmalar sureklı gundemde kakyorsa bunun Ulkemızde hukukun ustunlugu ükesını yerleştırmek ıstıyorsak bunun temek çağdaş bır hukuk eğınmıdır Bu saglanmadıkçd anayasa yasalann yapımmda potansıyel bır tehlıke heı an guncelleşebüır gunceUeşmektedır de Başka ulkelerden ahntüaıla deneyımlerle bır seyler yapüabıhrse de uygulamada ıstenüen sonuçlara ulaşmak oldukça zor dur Hukukçunun hukuk bügı ve büıncı açısından yetersız kaldıgı ulkelerde hukukun adalet ve duzen amaçlannın gerçekleşmesı rastlantı gıbı çok tehlıkelı yolla olur Satır başlarıyla ulkemız koşullarmda bır hukuk egıtı mı ıçın çozum yollan 1 Orta ogretımın her açıdan hukuk ogrerjımını sağ lüdı olarak yapabüecek nıtelıkte gençleı yetıştırmedığı bır olgudur Bu nedenle hukuk ogretımıne geçısı saglayacak ıkı yühk on lısans donemı kabul edümelıdır Bu amaçk nıtehk ve nıcelü< açısından hukuk eğıtımı duzeyıne ulaşmdmış hukuk fakultelerı üe amacına hızmet etmeyen adalet yuksek okuHdrı bu alana kaydınlmalı dırlkı yılhk eğıtımde başta Turkçe yazma ve konuşma olmak uzere yete neklerını gelıştırme ve genel kultur kazandııma amaç edınümelıdır Bu do nemde ustun başarüı olarüara ek olarak dort yühk hukuk egıtımıne gırme olanagı sdğlanmalıdır Dıgerlen ıçın de ozel hakların ve olanaklann tanınacagı bır ogretım duzenı gelıştınlmeledır 2 Hukuk ogretımınde var olan yozlaşmış. ezbercı duzen yenne araştıran, sorgulayan aldıgı bügı ve dus^ıncelen ışleyen bır ogreüm egıüm duzenı ege men olmahdır Yasalann sozcuklennı ogretme yenne hukuk büımınm her dalındakı temel üke ve kavramlann ıçengı ozu ogretümeye agırlık verümelıdır Ozebkle yargüamanın ve yasa koymanın bır sanat ol dugu duşunulurse hukuk egıümı kultur açısından da varsülaştırümalıdır Bu bağlamda rahmeth Prof Dr Hıfzı Veldet Velidedeoğlu nun şu sozlerı getınlecek yenı duzen ve onlemlere duşun kaynagı olmalı Hukuk butun bır yaşamı du zenleyen bır dısıplındır.o nedenle yaşamı bılmeyen bır hukukçunun teknık hukuk bügısı benım ıçm bır değer ıfade et mez 3 Nıtelüdı uretken hukukçu yetıştırmeyı onurlu bır gorev sayan büım adamlan yetıştırmek ıçın Devlet ın tum olanaklan zorlanmalıdır Bılımsel uretkenlıgı drürmak hukuk uygulamasıyla hukuk büımı arasındakı baglara guçlendırmek ıçın hukukçu büım adamlannın bebrlı koşullarda yargıçlık yapmalan saglanmalıdır Bugun yapümakta olan avukathk ve danışmanhk gorevlen genellüde sorurüara doğal olarak tek yonlu bak mayı gerekh kümaktadır Bu nedenle bu alanlardakı çahşmaların büım adamının ve hukuk bümının gehşmesıne kat Vosının son derece sınırh oldugu yer yer olumsuzluklan da bırhkte getırdıgı büınmelıdır Oysa yargıç sorurüara tam bır yansızlık ve nesneüüc ıçınde bakmakla yu kumludur yargıç kımhgının geregı de budur ' Ulke sorunlannı ortaya koyma bunlara çozumler uretme ye terlı degüdır Bu bağlamda son soz polıtıkacının egemenhgındedır Onlar hukuk egıtımının yenıden yapüanması ve çagdaşlaştırüması konusunda büınçlenmedücçe so nuçta ulaşümak ıstenen dogru gu zel ve ıyı amaçlar ham duşler ol maktan üerı gıtmeyecektır Çetin Afçıoğlu Yargıtay Onursal Uyesı e"ulak cetına@maıl koc net UNIVERSITE VE HİYERARŞİ Atilla Cokturk* T temel nedenlerınden bırı hukuk eğitiminin yetersizliğidir. Ulkemızde otuza yakın hukuk £akultesı hukuk eğıtımı vermektedır Bıuıların buyuk bır çoğunluğu bılımsel açı dan eğıtım verecek duzeyde değıldır Nıtelıklı büım adamı gereksınımı karşüama bır yana ogretım uye açıgırun bıçırnsel açıdan doldurulma sı bıle olanaklı gorulmemektedır Polıtık yeglemelerle büım ve akü dışı etkenlerle kurulan hukuk fakultelerme hukuk ogreüm uyesı bulunamadıgından ya bazı dersler boş geçmekte ya da dokme suyla değırnıen dondurulmek ıstenmektedır hatta zaman zaman dığer büım dallarından oğretrm uyelerı hukuk fakultelerme dekan alarak atanabümektedır Ogretım uyesı.yetişrırmenın zorlugu ve suresı yuksek lısans ve doktora yapan drdştırma gorevlüerındekı başka çahşma alanlanna ya da buyuk kentlerdekı fakul telere geçme eğıhmı de gelecek ıçın karamsarhğımızı artırmaktadır urkıye nın buçok üı ve buna bağlı olarak da gencı kamu tarafmdan hızla unıversıtelüeşürümekle bırlıkte bu oluşumlann olanaklan sınırh kaldı Buunıversıtelerde ük anda hıssedüen egıtım ve ogretımın yurutule ceğı mekan ve eleman vb sınırhlüdar zaman ıçınde yerel koşullar çerçevesmde asgarı duzeyde de olsa dşüdı An cak varolan koşullar çerçevesmde unıversıte olunup olunmadığı veya olunup olunamayacağı yada gelecekte olunabümesı ıçm bugunden ne yapüması gerektığı vb tartışmalar üe kurumsal kımlık kazanma beklentısı her duzeyde etküı olmaya başladı Hukuk eğitiminin yetersizliği, yasalara ve yargı kararlarına yapılan eleştirilerin kaynağıdır. Bır unıversıte bırımınde kurumsdl yapı oluşturma tartışmasma unıversıte sıstemının oluşumunda yer alan hıye rarşık dayanaklann ele ahnması üe başlanması yararh olacaktır Kanımca unıversıte ıçınde 3 ayn hlyeraraik olustızn gozlenıyor Bunldrı 1. Büımsel 2. Akademıkve3. Yonetsel yapüar olarak tanımlayabüınz Bırçok noktada kesışen ve bırbırıne geçmış gozuken bu hıyerarşık yapüanmalar gereksınımlerden doğmakta ve bırbırmı tamamlayan bır buturüuk sunmalan beklenmektedır Dığer kamu kurumlanndan farkh bır bıçımde unıversıteye ozgu olarak ortaya çıkan bu uçlu hıyerarşık yapı unıversıtenm toplum adma evrensel nıtelıkte büırasel çahşma ve araştırma yapma yontem gelıştırme ozgun ve ozgur du şunce uretme ışlevmden kaynaklanmıştır Bır başka ıfade üe unıversıte büımsel araştırma ışlevı üe dığer eğıtım ku rumlanndan ayrümış ve çahşmalannm sonuçlan başta dığer eğıtım kurumları olmak uzere toplumun genış bır kesımı tarafından kullanümıştır Bu konum unıversıteyı bır noktada ayncalıkh küarak akademık personele de 'aydıa' ve 'önctt' ohna yukumluluğu getırmısür Hukuk fakultelermın amacı araşüran tartışan sorgula yan ureten, tsacası hukukçu gıbı duşunen hukukçular yetış tırmek olmahdır Bu duzeye gelmemış hukukçulardan seç kmyargıçlar avukatlar hukuk danışmalannın yetışmesı hemen hemen olanaksız Bilimsel hiyerarşi Bu kurgu çerçevesmde unıversıtenm kurumsal kıtrüığmm temsümde büımsel yeterhhk temel ahnan bır olçut olmuştur Doğal olarak kurumsal duzeyde büımsel yeterhlı ğın sunulmasmm en etkm aıacı ıse (altyapı vb olanaklann otesmde) yetkmhğmı çeşıth ortamlardd sunabüen bıreylerı olmuşrur Bu yaklaşımm yme doğal bır sonucu unıversıte yetışmış ve yetkınhğı onaylanmış eleman sayısını hızla çoğaltmaya çahşarak büımsel yeterlüığını onlar aracüığı üe sunmayı hedeflemışur Çunku kurum olarak bır unıversıtenm büımsel çahşma yurutebüır ınsan varhğı üe çekım merkezı ohna ya da dığer eğitim kurumlanndan hatta dığer unıversıtelerden ayrüma uğraşı hep ohnuştur Büımsel ehhyet sahıbı olan ınsan sayısını bunyesmde arrarabüen gerekh çahşma altyapısını sağlavabüen bır unıversıte ulusal hatta uluslararası alanda saygmlaşmış büımsel açıdan kabul gormuştur Bu yaklaşım her unıversıtenm kendı adma bır hedefe yonelmesını gereknrmış ve unıversıteler arasmda doğal bır kademelen Ezbere eğitim Hukuk fakultelerımızde çağdaş uygarhğı yaşayan ulkelerde bır benzerı olmayan ezbere dayah ogretım duzenı egemendır Ogretım uyesı tekduze yeknasak bır bıçımde bügüen beyırüere şırınga eden bır gorevlı konumundadır Sınav baskısıyla belleklere yerleştınlen bügüer ıse ışlenmeden ahndığı ıçın unutulma olgusuyla karşı karşıyadır Akü almaz bıçımde aözlü smavların seminet çahşmalarının kaldınlması da hukuk egıtımının nıtehgının genleme sıne onemlı etken olmuştur Dıger yandan ogretım uyelerının onemlı bır bolumunun hukukçu yetıştırmeden çok da nışmanhk avukathk gıbı parasal geunsı olan ışlere ağırhk vermelerı de hukuk egıümıru ve büım adamı kımlığını olumsuz etküemektedır Bümın kolay yonu aktarmacıhk yeğlenerek, uretken yaratıcı büım adamı tıpmın gehşmedıgı de bır olgudur Hukuk fakultelerı egıtım ışlevını yenne getıremeyınce Hukuk büımı üe yargıç olsun avukat olsun hukukçu arasında olması gereken üetişım çok buyuk olçu de yıtırümekte ve çahşmamaktadır Hukukçu gıderek bılım addmını' boş ınançla uğraşan çalışma alanında onemlı olmayan kışî olarak gorme eğüımındedır Genellüde uygulamada ortaya çıkan sorunlar Doğru lan olduğu kadar buyuk olçude yanhşlan da olan usta çırak ıhşhsı ıçmde avukat yazıhanelermde ve yargı yerlennde el de edılen bılımsel dısıphnden yoksun saçak bılgılerle ço zumlenmektedıt Agızdan dolma tufek gıbı kaba ve yalın mantıkla sorun çozme uygulayıcının da ışıne ve kolayına gelmektedır Çunku büımsel çalışma üe sorunlan çozme zor bır sanat ışıdır Açıkladıklanmızdan onemlı bır bolumunun ulkemız dekı genelde eğıümın ozelde yuksek ogretımın sorunu oldugu gerçeğını gozardı edemeyız Bozuk duzende ozel ça balarıyla kendını hukuk bümıne ve hukukçu yetıştırmeye vermış adamış. ancak azırüıkda olan büım adamlannı da 704/15