Katalog

M Mantarlar: Bitki mi, hayvan mı? Mantarlar ne bitki, ne de hayvandır; kendilerine özgü bir dünyada, karmaşık bir düzen içinde yaşarlar. antarlar mıkroskopık boyutta olabıldıgı gıbı 12 bın metrekarelık bir alana yayüan turlerı de vardır Hayvanlarla ortuşen tek yaruan beslenmek ıçın başka organızmalara gereksırum duy malandır çunku bıtküerden farklı olarak kendı yıyecek lerını uretemezler Ote yandan bazı mantar turlerı ure mek ıçın havaya sporlarını salarlar bu nedenle bıtküere daha yakındırlar Şapka ürlatan anlamına gelen pılobolus ısımlı mantarlar mezunıyet sonrası havaya fırldtılan kepler gıbı sporlarını havaya urlatır Çımen ve yaprakla ra konan sporlar geyık at veya dıger otoburlar tarafin dan mıdeye mdırılınce sındınm yoluyla gubre halıne gehr ve burada fılızlenır M Insanlar farkında olmadan mantarlara ev sahıplıgı yapar Ayak parmakları arasındakı mantarlar mayamn yol açugı sındırım sıstemı enfeksıyonları bugun en sık gorulen hastalıkların başında gebı Mıkolojı denılen mantar bılımı ıle ugraşan uzmanlaı yeryuzunde 1 5 mılyon mantar turu bulundugunu tahmın edıyor ancak bunun çok kuçuk bir hsmıran tanımlanabıldıgıne dıkkat çekıyorlar Pek çok mantar turu toprakta kendını bellı etmeden yaşar Burası onların çok onemlı ışler çevırdıklerı mıkroskopık atol yelerıdır Enzımler aracüıgı üe organık bıle şımlerı parçalayarak kendilerine yıyecek tedarık eden mantarlar aynı zamanda bıtkı ve agaçlara da ıstemıyerek de olsa besın sağlarlar Asalak mantarlar mantar turlen ıçın de genış bir yer rutar Bunlann yaşamı tu muyle somuruye dayalıdır Tanm urunlerı ne musallat olan mantarlar yuzunden çıftçıler çok buyuk maddı kayıplara ugrarlar 11gınç olan bazı asalak mantarlann yaşamla n boyunca bırden fazla organızmaya gerek sınım duymalandır Puccınıa sparganı odes adındakı bir mantar turu kış aylannı bir cıns çımen uzerınde geçınr Bahar gelınce bunlann havaya saldıgı sporlar çevre dekı dışbudak agaçlarına yerleşır ve bura da taze yapraklar uzerınde füızlenmeye başlar Burada buyuyen mantarlann urettıgı sporUr yıne çımenlere yayılır Boylece hal ka tamamlanmış olur Yerleştıklerı organızmayı olduren katıl mantarlar molekuler sılahlarıyla kurbanlarının alt eder Ornegın cordyceps ısımlı mantarlann sporlan karıncala rın uzerıne konar Karıncanın uzerınde ken dıne kuytu bir yer edınen mantar burada fi lızlenır ve buyur Sonuçta can çekışen kanncanın vucudundan ıle beslenır Ne var kı mantarlar ve hayvan turlerı her zaman bırbırıne karşı duşmanca ılıskı ler ıçınde degüdır arada suada ışbırlıgı de yaparlar Yapraklann uzennde yaşayan bir cıns kannca ağaç mantan üe beslenır Bu mantar turu tuketıldıkçe gelışır ve yeşerır Toprakta yaşayan bir cıns mantar da sporla nnı havaya yaymak ıçın toprak solucanlan nm kendüennı yuzeye taşımasını bekler Reyhan Oksay Mlkolojl denllen mantar blllml Ile uğraşan uzmanlar yeryUziinde 1 S mtt yon mantar türil bulunduğunu tahtnln edlyor; ancak bunun çok küçük bir kumının tammlanabllalğlne dlkkat ceklyortar Naüonal Geographıc 704/24