Katalog

TıpHayat £ Laboratuvar bebekleri yaşam "kurtarıyor. ... .. .;* Araştırma Dünyası Beyin üzerine 4 önemli proje Zümrüt'ten Akisler 45 TürkçeBilim dili Yabancı dil TÜYAPKitap Fuarı'nda düzenlenen panellerden biri de Bilim Dili ve Sorunlan idi. Tabii böyle birkonunun tartışüması, sadece Türkçe'nin bilim dili olaraksorunlarım (en azmdan bir kısmınıj değil, daha geniş bir kapsamda, yabancı dilde eğitim/öğrenimin sorunlarım da kapsadt. Yabancı dillerden bilimselyapıtların, ders kitaplarmın vb Türkçe'ye çevrilişinde çeşitli sorunlarla karşüaşılıyor. Herhalde, bilim kültürü, bilimsel araştırma ve üretimi oldukça geri olan Türkiye'de Türkçe'nin bir bilim dili olarak gelişmesinin önünde de sorunlar olması çok doğaldır. Bizim dergide de Türkçe bilim dili olabilir mi, olmalı mıdır, noktalarında konunun tartışıldığını ammsayacaktır okurlarımız. Kimileri, Türkçe'nin bilim dili olamayacağını, olması da gerekmediğini, îngilizce'nin uluslararası bir bilim dili olarak kabul edildiğini, bu dili kullanmakla bizim de uluslararası bilimin içine daha kolay ve hızlı girebileceğimizi, zorluk çekmeyeceğimizi, uluslararası literatürü daha kolay izleyebileceğimizi vb savunurlar. Bu görüşlerin altmda, Türkçe'nin bilim dili olarak gelişemeyeceği tezi veya görüşü yatar. Ancak dilbilimciler, Literatür'ün düzenlediği panelde de dile getirildıği gibi, hiçbir dilin diğerinden daha zengin olmadığı görüşünü savunurlar. Tabii ki zenginlik görecelidir, dilin yapısal özelliğine ilişkin bir olay değildir. Yani bütün diller geliştirilebilir ve zenginleştirilebilir bir özelliğe sahiptir. Türkçe bilim dili olabilir mi, olmalı mı gibi bir tartışmayı hem lüks hem de gereksiz buluyorum. Her dilin bilim dili olarak gelişme şansı vardır ve kimse de bir dilin bilim dili olarak gelişmesine yasak koyamaz. Koymak istese bilel Gerçi bir bilim insanı, Türkçeyi bilim dili olarak geliştirmek benim işim değildir, ben bilimsel araştırmalarımı en kolay bulduğum yöntem ve dille yaparım, diyebilir. Ancak, bazı bilimciler de, dilbilimciler de, amatör olsun profesyonel veya kurumsal bir uğraş olarak olsun, çıkacak ve Türkçe'nin hem bilim dili olarak hem de başka alanlarda zengin bir dil olarak gelişmesine katkıda bulunacaktır. Uluslararası tehmlere ve sözcüklere karşılıklar arayacak, yeni sözcükler ve terimler önerecek, veya Türkçe'deki diğer yabancı sözcüklere karşılıklar bulma çabası içine girecektir. Böyle bir etkinlik kaçınılmazdır ve yaşayan dil kavramı da zaten bu etkinliklerin bütününü anlatır. Aslında, çeşitli bilim disiplinlerinde, onlarca sözlük yayımlandı ve yayımlanıyor. Acaba çevirmenler veya bilim dili olarak Türkçeyi yoksul görenler, yayımlanan sözlüklerin ayırdmda mıdır veya bu sözlükleri kullanıyorlar mı? Şüphesiz, sadece Türkçe değil, belki Îngilizce'nin dışmda hemen her dilin bilimdili olarak veya değil, gelişme sorunlan vardır. Her dilin kendi gelişme sürecini mi kapatacağız veya bütün dünya olarak Ingilizceyi mi kullanacağız? O zaman bütün dilleri ortadan kaldıralım ve bu sorunu kökten halledelim! Şüphesiz, bir ülke toplum ve kültür olarak bilime ne kadar yakınsa, uluslararası bilimi kendi dilinde içselleşürmesi de o kadar kolay ve sancısız olur. Türkçe'nin bilim dili olarak gelişmesinin önünde esas zorlukların da buradan kaynaklandığını sanıyorum. Bilim ve teknolojinin toplum katında anlaşılır küınması, toplumla bilimin birbirine yabancılaşmaması; demokraük bir toplum, halkın bilimsel konulan ve süreçleri daha iyi anlayabilmesi ve izleyebilmesi için de Türkçenin bilim dili olarak gelişürilmesi zorunluluktur. Bilim dilinin gelişmesi özgür düşünceyi ve yaratıcıhğı da özendirir. • lngilizce kavramlara önerilen Türkçe karşılıklar konusunda da bir karmaşa vardır. Bu belki de kurumsal bir çaba veya sivil bir insiyatifle düzene girebilir. Ayrıca, bir süre, belirli terimlere sunulan Türkçe karşüıklara dipnot olarak lngilizce asıllannın yazılması da gerekmektedir. Ki insanlar neyin neye karşıhk kuîlanıldığını, önerildiğini görsünler ve metni izleyebilsinler. Toplumda dilin yaygınlaşmasmda, taşınmasmda ana rolü üstlenen herkes ve her kurum, Türkçe'nin bilim dili olarak gelişmesine özen göstermelidir. Gelecek cumartesiyeniden birlikte olmak umuduyla... Kullukla bireylik arasında yaratıcılık Bilim Dünyasından Sıcak Haberler O 7 Uzay Araştırmalan O9 Tarihin en pahalı yerleşim yerinin inşası başladı Politikbilim Sanayimiz için çıkış yolu var mı? EğitimSöyleşi güzelliği... Teknoloji Gündemi • JU Eğitime adanmış bir ömrün TT 12T3 • Yeni ürünler İletişim İletişim Dünya "Kablosuz Devrim"in eşiğinde Kimliğimiz cep telefonlarına emanet TartışmaEditöre Mektup üzerine farklı görüşler Bilim dünyasına bir dilekçe Editöre mektup: Safsata mı, bilimin jandarması mı? "Dil olmadan düşünülebilir mi? Türkçe'ye karşı sorumluluğumuz! . Bilim ve Eleştiri 1819 Son 20 yılın en büyük bilimsel gafları Ooof off Line 151617 "Deli Petro" ve Rusya'da bilim 2021 Abandone yazılımlar Internet'ten haberler Yaym *** Bulfnaca Dörtköşe 22 2 3 [email protected] CBT lnternet adresv www.cumhuriyet.com.tr llginç SorularDüşün Bul, Duyurular Hayvanlar Dünyası Hayvansal tutkular 2 Cumhuriyet BÎLİMTEKNÎK • No: 713 18 Kasım 2000* tmtıyaz sahibi: Yedi Mayıs Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. adına Berin Nadi. Yayın Daıuşmaru: Orhan Bursalı • Sorumlu Muduı: Fikret llkiz. Görsel Yonetmen: Tttles Hasdemlr • Baskı: Çağdaş Matbaacılık Ltd. Şti. tdare Merkezl ve Yazifma adreai: Tüık Ocağı Cad. No: 39/41 Cağaloğlu, 34334 Istanbul. Tel: (212) 512 05 05 • Faks: 0212513 85 95. Reklam: Medya C. 713/