Katalog

gaflan belirtiyor. 1989'da Paul Brodeur "The New Yorker" gazetesmde elektromanyetik alanlarla kanser arasında bir ilinti olabilecegini gundeme getiren bır dizi yazı yayınlandı. Sekiz yıl sonra, Kanada, Britanya ve ABD'de gerçekleştırılen çok sayıda ürun ahnmadan Avnıpalı anlar kaçtüar. Kimileri anmda kuzeye dogru yol aldılar. 1990'da Afrikalüaşunlan ilk anlara Teksas'ta rastlandı. O gunden beri giderek New Mexico, Arizona, Kalifomiya ve Nevada'ya yayüıyorlar. GÜNÜ KURTARMAYA GELENLER Gerçekten de, antibıyonkler ubbın şahı olmayı hak ediyorlar. 1928'de penisüinin bulunmasıyla birlikte, görünuşe bakılırsa, annbiyonklerın kolayhkla yok edemeyeceği ancak birka bakteri vardı. Geçen yüzyılın başlannda ortalama yaşam süresi 47 ıdı. Neyse ki, kısmen verem, dizanteri, belsoguklugu gibi, bakteri kokenli hastalıklann azalması sayesinde ABD'de ortalama yaşam suresi gunumuzde 76 oldu. Ne yazık ki, uzmanlar gelişiguzel antibiyotik kullanmamn yaratacagı sonınlan ciddiye almadüar. Doktorlar yülarca en ufak sorunlar için antibiyotik onerdüer. Dahası, antibiyotigin gerekli oldugu durumlarda hastayı ilacın belli bir süre kullanılmaması durumunda ortaya çıkabilecek olumsuzluklar konusunda yeterince uyarmadılar. Hastalıgın belirtileri yok oldugunda hasta genellikle ilacı rafa kaldınp, henuz canlı olan bakterilerin üremelerine olanak tanıdı Artık işe yaramayan bir yıgın antibiyotik. var. Bunun yanı sıra, yalnızca çok guçlu ve pahah bir iki antibiyotikle iyüeştirilebilen bakteri kokenli olumcül hastalıklar da kol geziyor. manlığa uzun süreli bir çözüm getirebilecegini öne sürdü. Bunun uzerine ortalıkta bir fenphen uygulaması çılgınlıgı baş gosterdi. Doktorlar üç dört kdlo vermek isteyen hastalanna bile bu büeşimi önermeye başladüar. Bu arada, "The New England Journal of Medicine" dergisinin Agustos 1996 sayısında yayımlanan bir rapor ilacın uç aydan uzun bir süre kullanılmasırun akciğerlerde olumcul etkili bir hastalık olan akciğer hipertansiyon riskini 23 kat artürdıgını belirtiyordu. Ard arda yapılan araştırmalar uzun sureli fenfluramine kullanımının kalp kapakçık bozukluklanna yol açnğını ortaya koydu. 1997 Eylul'ünde Amerikan Besin ve Üaç Orgutu ilacın olumsuz etkiler yarattığı gerekçesiyle fenfluramine üacının piyasadan kaldınlmasına karar verdi. MTBE'YE ŞÜKÜRLER OLSUN Kirliliğe bir çözüm getırecegı nıyeüyle gelişnrilmişti. gelgelelim, gunumuzun hava kirliliginin en onde gelen nedenlerinden biri olabilir MTBE, ya da meul uçuncu butıl eter, 70'lerın sonlannda aUal kurşun katkı maddelerinin tükenmesiyle kullanılmaya başlanan benzin türevli bir katkı maddesı. Bu madde benzinin çok daha verimli bir biçimde yanmasını saghyor ve hava kirliligini bel|i olçude engelliyor Ne var ki, bu madde aynı zamanda suda çok kolay çözülebiliyor ve benzin istasyonlanndaki yeraltı depolanndan sızabüıyor. Kalıforniya'da MTBE krrliligi yuzunden birçok bolgede su kaynaklarının kapatüması gerektı ABD Yerbilim Araştırmalan taraundan kasa bir sure once gerçekleştirilen bir araştırma, örnek olarak alınan içme suyu kaynaklarının % 14'üne MTBE maddesırrin karışmış oldugunu or> taya koydu. kdpsdiıılı epıdt'inolojık araştırma sonucunda, tehlıke olasılıgı tümden ortadan kalktı. Robert Park, "Biünen tum kanser oluşturucu etmenler DNAdaki kimyasal bağlan yok etmek suretiyle etki yaparlar. Bu işlem için gerekli ışık enerji birimi morotesi bir dalga boyutudur. Oyle ki, daha uzun bir dalga boyutu kimyasal bagları yok edemez. Gozle gorulebden ışık kansere neden olmaz. Kızüotesi ışık daha uzun, radyo dalgalan ise çok daha uzun bir dalga boyutuna sahiptir. Enerji hattı alanlan akılalmazdır. Dalga boyutu küometrelerce uzayıp gider. GÖKYÜZÜ YİNE DÜŞÜYOR Boş verin 12 Mart 1998'de "The New York Times" gazetesının on sayfasında yer alan bir haberde şoyle deniyordu: "2028 Yüında Bir Goktaşının Dünyanın Yakınından Geçmesi Beklenıyor." Haberde Smithsonian Astrofizik Gözlemevı Başkanı Brian G. Manden bir buçuk kilometre çapında bır goktaşının 26 Ekım 2028 gunu dünyanın yaklaşık 50 kilometre yakınına duşecegi yolunda bir kesririmde bulunuyordu. Bu neredeyse bumumuzun ucu demekti. Insanlar ister istemez 65 milyon yıl önce Yucatan yanmadasına duşen ve dinozorlann yeryuzunden süinmelerine yol açtıgı sanılan göktaşıyla bir kıyaslamaya gitnler. Robert Park bir kuyrukluyüdız, ya da başka herhangi bir gok cismi bulundugunda ilk olarak konumunun olçüldügüne dikkat çekiyor ve, "Bu olçümlerden yola çıkarak yörungesi konusunda bir kesririmde bulunabilirsiniz. Olçumler ne denli çok olursa, kestirimler de o denlı saglıklı olacaktır," dıyor. Marsden uyansını ilk olçumler ışıgında yaptı. Şimdi ise goktaşının dünyaya zarar vermeyecek bir uzaklıktan geçecegine inanıyor. MERIH ERİMELERİ NASA taraöndan 1992'de benimsenen "daha iyi, daha hızlı, daha ucuz" sloganı gunumuzde "ne kadar kbfte o kadar ekmek" biçiminde yorumlanabilir. 1999 Eylul'ünde 125 rmlyon dolarlık "Mars Climate Orbiter" Merih yakınlannda yok oldu. NASA yetkilileri uzay aracını yönlendırmek amacıyla metrik sistemden yararlanıyorlardı. Ne yazık ki, LockheedMartin orbiter uzay aracını Ingiliz ölçü birımlerını esas alarak tasarlamıştı. Aralık ayında 185 milyon dolarlık "Mars Polar Lander" uzayın derinliklerine kaçıp gitti ve onca çabaya karşın uzay radyo antenleriyle bir ileüşim kurulamadı. Yetkililer şimdi iniş. takımında yaşanan bir sinyal sorununun aracın sonunu belirledigı goruşunde birleşiyorlar. DÜNYADANIRIDYUMA "Anında Modası Geçen En Pahalı Teknoloji" ödülü, on yıl önce gezegenin her köşesine nitelikli cep telefonu hizmeti sunacagı sozu veren ileuşim şirketi Iridium'a verildi. 5 müyar dolarlık bir harcama yapüarak altmış altı uydu yerleştinldı. Başansız kitle üetişim ve teknoloji orneklerini bir araya toplayan, "Olü Medya" projesinin kurucusu Richard Kadr«y, "Telefonlar hantal ve son derece pahalıydı. Çok kişi hsa bir sure içinde Dakar'ı arama geregıni duymuyor. Gerçekten de, boyle bir gereksinimi olanlann sayısı oylesine az ki, bir olasüıkla gerçekten yaratıklarla konuşma gereginı duyan insarüann sayısının çoklugu nedeniyle goze çarpmıyor," diyor. Iridium şirketi 1999'da tarihin en buyuk iflaslanndan birine damgasını vurdu. YAŞAM TAŞI 1996'da NASA bilim adamlan, 1984 yüında Antarktika'da bulunan, Mars gezegenine ait bir meteor taşından kopan yaklaşık 180 gram agırlıgındaki bir taşın kimyasal bıleşimler içerdigini, bunun da Kızıl Gezegen'de 3.6 müyar yıl önce bakterilerin banndıgınm bir göstergesi sayıldıgını bıldirdiler. Bır gazeteye gore, 7 Agustos 1996 gunu insanlık tarihinin en önemli günlerinden biri olarak tarihe damgasını vurmuştu. Gelgelelım, ıkı yıla varmadan kuram etkisini yitirmeyebaşladı. Taşın içinde izlerine rastlanan ve yaşamsal önem taşıyan amino asitlere Antarktika çevresindeki buzullarda da tanık olundu. Daha da beteri, yaşam olmadıgı açıkça ortada olan Mars dışındaki yerlerden gelen başka kayalarda da aynı "yaşam" kanıtlarının izlerine rastlandı. EVRIM MI? O DA NEYİN NESI? 1995'te resmi bir nitelik kazandı: Koloradolu ogrenciler artık, Charles Darwin tarafindan ortaya atüan ve insanlann tek hucreli canlılann bir dızi genetik degişimlerden geçmesi sonucunda oluştuklannı savunan, evrim kuramı konusunda sınanmayacaklar. Kolorado Eyaletı Egitım Kurulu Başkanı Clair Orr, "Ben üahi yaratıma inanıyorum," diyordu. Boyle duşunen yalruzca Kolorado degil. Kansas da 1999 evrim kuramını sınav kapsamı dışına aldı. Mississippi ve Tennessee bu konuyu egitım programına bıle almazken, Florida ve Guney Carolina yalnızca usrunkoru deginmekle yetiyor Bu noktaya gelişimizle ügılı tum kuramların eşıt oldugu goz onunde tutuldugunda, "Olanaksız Araştırmalar Vakâyinamesi" adlı yapıtın yazan Marc Abrahams'ın bir onerisi var: Neden kayalardakı su sızınulannın "minik fosiller" olduguna ve yaşamın minik atlar, minik inekler ve minik ejderhalann soyundan geldıgıne ınanan Japon paleontolog Cbonosake Okamnn'nın kuramını ogretmiyoruz' BEDEN SEİKON GÖĞÜSLERI REDDEDIYOR Pamela Anderaon silikonlannı aldırttı Jenny Jones da oyle. Oysa, üp uzmanları taraundan gerçekleştirilen bagımsız bir panelde buna hiç de gerek olmadıgı one sürüldu. Silikona karşı açılan davalar sonucunda mılyarlarca dolarlık Dow Corning şirketının batmasına aldırmayın. 1998'de gerçekleştirilen panelde uzmanlar, bağışıklık sisteminde meydana gelen bozukluklar açısmdan gögüsleri süikonlu olanlarla otekiler arasında pek bır fark olmadıgına dikkat çektüer. Sonunda, bizi yalancı çıkaran bilim değil, avukatlar oldu. KURUVIZILTI Kimi zaman yapılan bir yanlışın fark edilmesi yülar ahr. Katil anların durumunu ele alalım. 50 'li yülarda Brezılyalı gen bilimciler, sıcak iklimlere daha iyi ayak uydurabilen yeni bir tür yaratmak amacıyla, Avrupa kokenli iyi huylu bal anlannı daha saldırgan Afrıkalı turdeşlerıyle eşleştirdiler. Fazlasıyla da haklı çıktılar. Eşleştirme sonucunda daha Y2K Her şey olayın meydana gelmesinden önce ayarlandı. Tum bu ayarlamalar 100 müyar dolara mal oldu. Neyse ki bilinçli bir programlama sayesinde, bügisayarlann "00" yıl kodunu 1900 yenne 2000 olarak okumalan sağlanacaktı. Boylece koca bir yü, uçaklann duşecegi, banka hesaplannın sıfırlanacagı tüninde felaket senaryolanyla geçtı. Dahası, kimüerı en az bir yü boyunca konserve yiyecek satın almak zorunda da kalmayacak. Bu durumda soylenecek tek şey var, Teşekkurler, Bül Gates. Rita Urgan Kaynak: Dıscover Ekım 2000 FENPHEN FÎYASKOSU 90'ların başlannda, Rochester Universitesi araştırmacüanndan Michael Weintraub yülardır bılınen ve bagımlılık yaratmayan iki ilacın, bır uyarıcı olan "phentermine" ve iştahı bastıncı "fenfluramine" adlı üaçlann, kanşımınrn şiş 713/19