Katalog

Pilleri saklama koşulları Soru Kullanılmayan püler buzdolabında saklandığı zaman daha mı uzun dayanıyor? Yanıt Bu sorunun yanıtı hayırdır Pü ureten bır şırteün teknık sorumlusu rutubet ve sıcağın hukum surdugu tropık ormanlar dışında, pülen buzdolabında saklamanın yarar yerıne zarar sağlayacağını soyluyor Pıller kımyasal ener]iyı elektnk enerjısıne çevınr Püın ıçınde elektron ureten bır reaksıyon oluşur Pıllerın bır ucu pozıtıf dığer ucu negaüftır Kımyasal reaksıyon sonucu oluşan elektronlar negatıf uçta bırıkır ve kullanüdığı ortamda enerjı vereceğı noktaya doğru akar Aşın soguklar ıyonık akımı azaltır ve reaksıyonu ydvaşlatir Buzdolabında saklanan pıller kullanümddan once oda sıcaklığına gelmesı beklenmelıdır Bu da son derece zaman alan ve pratık olmayan bır uygulamadır Pılın dış yuzeyı oda sıcaklığına gelse bıle ıç kısımlan soguk oldugu ıçın pü tam kapasıte ıle çalışmaz Dığer taraftan aşın sıcak, pılın ıçındekı reaksıyonu hızlandırarak püın omrunu kısalür Enerjı ureten reaksıyonun yara sıra oksıdasyon reaksıyonlan denılen kuçuk olçeklı dıger reaksıyonlar da pılın omrunu kısaltır Klımalar yaygınlaşmadan once ınsanlar pülerı yaz sıcağından korumak ıçın buzdolabında saklıyorlardı Oysa modern pıller çok az kapasıte kaybıyla 71 derece (santıgrad) sıcaklığa dayanabüır Bu nedenle pülerı mutfakta bır çekmece nın ıçınde bırkaç yü saklamak mumkun gın olarak bulunmamasına karşın, Avrupa'da bısüdet farlannda kullanümaktadır Kimyasal sözmetik Kımya düınde NaQ olarak yazüıp' 'Sodyum Horur'' olarak adlandınlan maddenın büdığımız sofra tuzu oldugunu büıyoruz Sembolu "Na" olan sodyumun atom numarası 11, sembolu "Cl' olan klorurun atom numarası 17'dır Aşağıdakı toplama ışlemmde 1 den 9 a kadar rakamlann 7 tanesı kullanümısür Her rakam bellı bır harf üe degışürümıştır ' Na"yı sımgeleyen sayının ıkı rakamının toplamı, 'Cl"nın atom numarasına eşıt ' Cl yı sımgeleyen sayının üa rakamının toplamı da "Na 'nın atom numarasına eşıt Aynca "TUZ" sozcugunun sımgeledıgı sayı bır asal sayıdır NA +CL TUZ Soru Toplama ışlemını yazınız Hazırlayan Necah Buyukdura Büyük beynin bedeli Soru Son bırkaç yuzbın yudan bu yana ınsan beynı gerek boyut olarak gerekse zekâ katsayısı olarak gıderek gehşıyor Bu bağ lamda hayvanlann zekâsı da zaman ıçınde artıyormu? Yanıt Bu soruya sıradan bır yanıt vermek gerekırse hayvanlara gereküğı kadar akü verümıştır denüebüır Bunun nedenı beynın gehşırken çok fazla enerjıye gereksı nım duymasıdır Orneğın ınsanda beym vucut enerjısının yuzde 19'unu tuketır Boylece yeterlı buyuklukte beyne sahıp olan bır hayvan üıtıyacı olan zekâya sahıptir Ornegın çıta ve antüop bırkaç yuzbın yüdan berı buyuk bır olumkalım mucadelesı ıçıne hapsolmuştur ancak hıçbınnın beynı gelışmedığı gıbı zekâlan da artmamıştır Buna karşın son bırkaç yuzmüyon yüdan bu yana zekâ duzeymde arüş saptanmıştır Memelüer balıklardan daha zekıdır, bahklar ıse eklembacaklüardan daha zekıdır Pekı bunun nedenı nedır' Buyuk hayvanlarda daha buyuk beyın ve daha fazla sayıda noron bulunur Bunlann buyuk kas kutlelerını kontrol etmek /c ekstra sen orlarından daha fazla bü,ı toplamak ı*,ın daha fazla sayıda norona ıhtiyaçlan vardır Memelüer açısından ge çerlı olan denklem =0 122 x (vucut kutle sı) 2/3 Daha buyuk beyne sahıp olmanın yan etkılerının başında zekâ arüşı gelmektedır Bunun da nedenı noron sayısı arttıkça nororüar arasındakı olası bağlanü sayısının artmasıdır Bu durumda evrım vucut kut lesının buyumesı ıçın zekânm arüş gostermesıne ızın verır Yuksek zekâ bır yan urundur Butun bunlara karşın ınsanın kendı boyutlarındakı bır memehden daha zekı olması zor açıklanır bır durumdur Bu soruya verüen klasüc bır yanıt zekânın ınsana hayatta kalma şansını arttıcı bır avantaj saglamasıdır Ancak bu konuda kanıt bulmak çok zordur Eger artı zekâ hayatta kalma şansımızı arttırıyorsa kullarulan aletierın daha gelışmış olması*gerekırdı Ancak bunun boyle olmadığı goruluyor Homo habüıs ın kullandıgı aletler mü yonlarca yü aynı kalmışür Başka bır kurama gore de yuksek zekânın hayatta kalmamızı arttıncı etkısı bır tavus kuşunun buyuk kuyruğunun sagladıgı avantaj üe eşdegerdır Boyle bır beynı muhafaza etmek çok pahalıya mal olduğundan atalanmız bunun bedelını klsa omurle odemışlerdır Ancak tavus kuşunun kuyrugu gıbı zekâ bızı daha seksı kümışür Seksı olmak da uremeyı artüncı bır rol oynamaktadır 7U.sayıdaki "Yangın Gözleme Kulesi" isiznli bulmacanm yanıtı: Kuleranenyakınyolauzaklıgı 0 851384 Kmdır Karenın bır kenarı 12 881548 Km'dır Duzelüne Şeküdekı 13 Km bk uzunluk problemde yarüışlıkla 15 Km olarak belırülmıştır Dogrusu 13Km'dır Bümeceyı dogru çozen okuyucularımız Aydın BıngolAnkara, Ender AktulgaIstanbul Orhan Zekı Demıray Ankara * uyuru "Yaşlılıktaki osteoporoz bir çocukluk hastalığıdır" "Çocuk Kemik Sağlığı Grubu" Kuruluş Bildirgesi B tipi piller Soru Boyvtlan AA, AAA, CveDıle gosten len pıller yaygmdır Nıçın B üpı yoktur? Yanıt B boyutunda pıller vardır ancak cıhazlarda yaygın olarak kullanılmadıgı ıçın pek büınmez B üpı püler ük olarak askerı amaçalarla uretüıyordu En fazla II Dunya Savaşı sırasında arazı telsızlerınde (bunla ra walkıe taüae adı venlmıştır) kullanüırdı Vakum tuplu radyolann ıkı enerjı kaynağına gereksınımı vardı Bunlara A ve B bolumlerı adı verüırdı ve A ve B pülerı kullanüırdı Bunlar çınko ve karbon elektrodlardan yararlanan buyuk çınko karbon püler dı Elektrıklı cüıazlar kuçuldukçe pü ureü cüerı daha kuçuk pü uretmek zorunda kal düar Bu nedenle buyuk boyutlu A ve B pülerı kullanümaz oldu Amerıkan Ulusal Vucudumuzun çatisını oluşturan ıskelet sıstemı kemıklerden meydana gelır Kerrukler ağırlıgımızı taşırlar ve çeşıtlı fizücsel srresler sırasında ayakta durmamızı saglarlar Kemüder kemık hucrelen protem matnks (osteoıd doku) ve bu marrücse çoken mınarel tabakasmdan oluşmaktadır Kemüc dokusunun en onemlı ozellıgı aktıf bır yıkım ve yenıden yapım dongusu gostermesıdır Erışkın kemü< dokusunun her yü %10 u yenıden yapümaktadır Bu şeküde hem kemüderın guçsuzleşmesı onlenmekte hem de organızmanın kalsıyum dengesı korunmaktadır Bu bügüer temelınde kemüc sağlığından kemüc dokusunun proteın matnks ve mınerakzasyon yonunden yeterlüıgı yanında bıyolojık yenüenme surecının surdurulmesı de anlaşümalıdır Son yülarda erışkın saglıgında gıderek onem kazanan osteoporoz 'Kerruk kıtlesının azalması ve kemıgın mücro mımansının bozulması sonucu kemıklerın kmlgarüıgının artması üe karakterıze sısterruk bır ıskelet bozuklugu olarak tanımlanmaktadır Erışkın yaşamdah kemüc sağlığı buyuk oranda çocukluk ve ergenMc donemınde ulaşüan kemüc kıtlesıne baglıdır Hem mıneralızasyonu hem de proteın matrücsı kapsayan püc kemık kıtlesı 30 yaşından once tamamlanmakta ve oluşan bu "kemık bankası' daha sonrakı yaşam ıçın kaynak gorevı gormektedır Çocukluk ve gençhk donemındekı kemüc saglıgı ıçın • Annelerın hamüelüc donemınden ıübaren yeterb D vıtamını ve kalsıyum almalan • Bebeklenn ük aydan ıtibaren gunde en az 400 IU D vıtamını almalan ve yeterh guneş gormelerı • Okul çağından ıtibaren kaslan geren turde egzersızlere başlanması ve okullardakı beden eğıüm derslerıne onem verümesı, • Ergenlüc başlangıcından ıtüaaren gunde 12001500 mg kalsıyum saglayacak sut ve sur urunlerınden zengm beslenme, • CocaCola güDi karbonatlı ıçeceklerden kaçınüması gereklıdır Bu amaçlann toplum tarafından benımsenmesını saglamak ulkemızde kemüc sağlığı büıncı oluşmasına katiada bulunmak kemık sağlığını ügüendıren konular da çok merkezlı araştirmalar yapmak ve toplantüar duzenlemek ıçın 8 10 ekım 2000 tarüılermde Istanbul'da yapüan V Çocuk Endoknnolojısı Kongresı sırasında "Çocuk Kemüc Sağlığı Grubu" kurulmuştur Ügüerap üeüşım kurmak ısteyerüere duyurulur Prof Dr. Şukru Hatun "Çocuk Kemüc Sağlığı Grubu" sozcusu Kocaelı Unıversıtesı Tıp Fakultesı Çocuk Sağlığı ve Hastalüclan Anabüım Dalı Tlf 0 262 2335980 emaü hsukru83@hotmaü com 71 3/23 Standartian Enstıtusu (ANSI) pıl boylan ıçın standartlar uygular Dk olarak püler A'dan G'ye kadar kategorıze edüdı Daha sonra N üpı de üave edüdı 2 Dunya Savaşı sırasında yaygın olarak kullanüan B üpı pülerın çapı 20 1 mm, yukseklığı 56 8 mm ıdı Şu anda ABD'de yay