Katalog

rınde ABD Tarım Araştırma Servısı'nden Anderson ve meslektaşlan tarçının II tur şeker hastalannda yağ huc relennı ensulune tepkı gosterecek bıçımde yenıden de vınıme geçırdıgını ve bu kışüerın glukoz metabolızmasında yırmı katına ulaşan bır gehşmeye neden oldugunu ortaya koyuyorlar Ekıp şımdı de tarçında bu etkılerı yaratan etkm mdddenın metühıdroksı kalkon polımer' (MHKP) adıyla büınen bır polıfenol oldugunu keşfettı Anderson soz konusu maddenın hormon alıcısına üışerek ensulının yerını almadıgma dıkkat çelayor De neyler maddenın yalnızca yag hucrelerını ensulıne daha duyarlı duruma getırdıgını boylelıkle hucre ıçınde "glukozu yok et' ıletısının kayda geçümesını sağladığını ortaya koyuyor Henuz yayınlanmamış araştırmalar yuksek duzeylerde glukoz ıçeren farelere MHKP verüdıgınde glukoz rruktannda çarpıcı bır duşuş oldugunu gozleı onune serıyor (ns 12 8) BISIKLETÇILERE OZEL YOL Ozel başhklar kafatasında meydana gelebüecek cıddı hasarlan engeller ve bısıkletçüenn yaşamlannı kurtanrlar Yenı Zelanda da yapılan bır araştırma bısıkletçüere başhk gıyme zorunluluğunu getıren yasanın kalatası zedelenmelennde % 19 oranmda bır dıışuş sağladığını ortaya koyuyor Bu so nuç hıç de şaşır ücı değü Çarpmanın bede nımız uzerındeh ethsını azaltan herhangı bır şey yaşam kurtarabüır Motosıkletçüere ozgu kasklar ve arabalardat emnıyet kemerlerı bunun bırer orneğıdır Ne var h, Ingılız Tıp Bırhğı koruyucu bısıklet başhklannm zorunlu kdmmasına karşı çıhyor Bırhğe gore, Avustralyada uygulanan başhk yasası ulkedeh bısıkletçderm sayısında bır azalmaya neden oldu Bısıkletle yolculuğun durağan bıryaşama çozum geüreceğıne ınanan Bırlık ınsaıdan yolculuklarda bu taşıtı kullanmaları yolunda yureklendırmeye çalışıyor Bırhğın bu konuda sahngan davran masını hakh kılan başka nedenler de var Bı sıkletçıler ıçm asıl sorun tehiıkelere açık olmalan ve koruyucu başhk gıymelennın kesm bır çozum getirmemesı Dahası, koruyucu başhk gıymek yapay bır guvenhk duygusu yaratabüır Çunku koruyucu başhk hşının bırkamyonun alünda kahnasını engelleyemıyor Kafatası zedelenmelerı daha buyuk bır sorunun cıddı, ama kuçuk bır bolumunu oluştumyor Bnüsh Medıcaljo urnalda 1994 ydında yayımlanan ıkı raporda bu noktaya dıkkat çekıhyor Cambndge hastanesınde sağalüm goren bm bısıkletçı uzermde gerçeklcşünlen ük araştırma, koruyucu başhklann kafatası zedelenmelennde bır azahnaya yol açtiğım ortaya koyunca, araşürmacılar başhğm zorunlu hhnmasını onerdüer Gelgelehm bısıkletçılenn yalnızca % 3'u kafatası zedelenmesmden oturu hastaneye kaldırdmışü Çoğunda so run kcmık kırdmasıydı Kafatası zedelenmelerı uzermde yoğunlaşuması gerçek tehhkenın goz aıdı edümesme yol açı yor lkmcı rapor ıse, 198S de 1992 ydlan arasmda Londra da yaşamlannı yıtıren 178 bısddetçıyle dgıhydı Bunlann be şı dışmda tumunun nedenı motorlu araçlardı 75 tanesı kamyon, 74 tanesı ıse araba kazasmda can vermışü Bu sonuç lara gore, bısıklete bınmek kendı başma ele almdığmda son derece guvenhydı, tehhkeyı yaratan oteh araçlardı Bedenın hsmen korunması boylesı olumcul bır tehhke karşısmda pek de koklu bır çozum değd Bu durumda, tek çozum bısıkletçderm oteh araç trafığmden soyutlanmalan Ancak, bu da her kentte guvenh bısddet yollannm yapılmasını gerektıtıyor Boylesı bır gınşım ıse son derece pahah ve guç olduğundan buyuk bıryatinmı gerekünyor Bısıklete bınmek sağhklı olduğu denh, trafığm de yukunu buyuk olçude azaltabdıyor Bu nedenle, ozel bısıklet yollannm yapümasıyla ınsanların yolculuklannda bısıkleü yeğleyeceklenne manıhyor (ns, 22 7) Buzulların altındaki yaşam Kanadalı büım adamlanna gore, yaşam çevre koşullannın en uç noktalarda olduğu buzullar alünda büe etkısını surdurebılıyor Dahası bu mıkrobık ortam lar buzul çagları ve buzul çaglan arasındah geçış donemlerınde ıkhm koşullannı etkılıyor Daha once de buzullar alünda bakterılere tanık olundu ancak bunların cansız oldukları duşunuldu Şımdı Alberta Unıversıtesı'nden bır ekıp buzullar altındaki bu bakterüerm karanlık ve sogugun egemen oldugu koşullarda da yaşamlannı surdurebıldıklerını ortaya koydu Bakterüer jeotermal ısı ve surtunmeden oturu bırçok buzulun altın da oluşan sıvı suyun ıçmde ya da yakınında yaşamldrmı surduruyorlar Ekıbın jeokımya muhendısı olan uyelerınden Martin Sharp bu tur koşullara buzul çagında bırçok orta genışlıktekı buzulda sık sık rasüanabüecegıne bu nedenle o donemlerde mıkrobık ortamlann çok yoğun olabüecegıne dıkkat çekıyor Buzul çekırdeklerı ve başka kaynaklar karbon dıoksıt ve metan gıbı sera gazlan duzeylennm buzul çagında duştugunu, buna karşılık yeryuzunde bıtkı ortusunun yok oldugunu gostenyor Araştırmacüar tum bu karbonun okyanuslarda tıkalı kaldıgını duşunuyorlardı Ancak okyanus bırıkıntılerındekı ızotop kayıtlan denız lerdekı karbon mıktannın sanüdıgından çok daha duşuk oldugunu ortaya koydu Sharp eksılen karbon buzullar altındaki cansız bıtkı ortusu ve toprağın ıçme ükılmış olabüecegme ınanıyor Buzul altında oluşan mıkroplar buzul çagında yukanya çıkınca onu karbon dıoksıde, bır olasüıkla da metana donuşturuyor Iklım ısınmaya başlayınca erıyen buzullar bu gazlann havakureye yayümasına ve ıklım degışımının ıvme kdzanmasına yol açnuş olabüır (ns 12 8) Dişşiz ve çıplak aşçı Şempanzeler ıyı bırer aşçı olma yolunda hızla ılerlıyorlar Madrıd'de tutsak yaşayan şempanzeler meyve ve sebzelerını pureye donuşturuyorlar Boylece ük kez şempanzelerın yıyecegın tadını ve dokusunu gelıştırmek dmacıyla ezdıklenne tanık olunuyor Şempanzeler yıyecek bulmak ıçın kurnazca yontemlere başvururlar Gelgelehm tum bu yontemler yıyecegın nıtelıgınde bır degışıklık meydana getırmezler Ezme ışlemını ük gerçekleştıren sahıbı tarafmdan kendısını ısırmaması ıçın tum dışlen sokuldukten sonra 1992 yüında Madrıd Unıversıtesı'nın hayvanat bahçesıne goturulen Lında adlı şempanze oldu Hayvanat bahçesınde yaklaşık bır yüını doldurdugunda gorevhler Lında run elmayı banndıgı hucrenın duvarına surterek yedıgıne tanık oldular Lmda duvarın uzerındekı ezık elmayı yahyor ardından onu yıne surterek bıraz daha ezıyordu Şımdı alfa erkek dışı ve yavrunun dışmda hucrede yaşayan tum otekı şempanzelerm aynı yontemı benımsedıklerı belırtüıyor Samuel FernandezCarriba üe meslektaşlan Angela Loeches ve Ana Morcülo 450 saatı aşkın bır suredır yıyeceklerını pureye donuşturen şempanzelen ızlıyorlar Araştırmacüar şempanzelerm yıyeceklerı eskı bır yontemle ezmek yenne, Lmda'nm yontemını yegledıklerıne dıkkat çekıyorlar Yavru şempanzeler bellı davranışlan basmakalıp bır bıçımde taklıt ettüdermden, araştırmacüar bunun kulturel olarak bıreyden bueye geçen bır ntuel oldugu sonucuna vanyorlar Gurme şempanzeler elma havuç, lımon ve portakalı duvara surterek yıyorlar Bu yontemle yıyeceklenn Sayfa haberlen: Rita Urgan yalnızca dokusu degışmekle kalmayıp aynı zamanda tadmda da olurrüu bır degışıklık oluyor Yıyecekler bellı bır emek ve zaman harcanarak hazırlandıgından şempanzelerm sonuçtan çok daha buyuk bır keyıf aldüdarı da sanüıyor Yabanü hayvanlar arasmda yıyecegm bellı ışlemlerden geçınlerek degıştırümesının yaygm bır davraruş olup olmadıgı tam olarak büınmıyor Boylesı bır davraraşa daha once ya hıç tanık olunmadı, ya da hayvanlar her ogune onca zaman harcamayı goze alamıyorlar FernandezCarnba, "Ancak sızın de şempanzeler gıbı, vaktı nız olsaydı tum gununuzu yemek pışırerek ve guzel bır şeyler yalayarak geçırırdınız Şempanzelerm bu davranışı ınsanoğlunun sanüdıgı gıbı eşsız bır canlı turu olmadıgını bır kez daha ortaya koyuyor," dıyor 708/7