Katalog

Beslenme: Sağlığın mihenk taşı Dünyada ve ülkemizde giderek önem kazanan bir alan: Bebek/çocuk beslenmesinin sağlıkla ilişkisi... ır bebegın, dogumdan sonra en önemli gereksınımlerinden birisi beslenmesidır. Ilk refleksi de emme ve arama refleksıdır. Her canlıda oldugu gibi bebek, beslenmek ve enerji almak ister. Çünku, özellikle beyin dokusunun, kısa süreli de olsa, şekersiz (glukoz) ve oksijensiz kalması kalıcı veya geçici hasarlara neden olur. Hasarın derecesıra, her zaman, tam olarak değerlendiremedigimızden geçici diye büdigimız hasarların ılerıkı yaşlarda ne gıbi ızler bırakacagını tam olarak kestiremiyoruz. Toplumumuzda akü almaz davranışlar gosteren insanlann bu gibi olaylan yaşamadıgını kimse söyleyemez. Anne karnında bebek, rahat bir yaşam sürer. Onun beslenme, soluma, ısınma gibi somnlan yokrur. Doğar dogmaz sindırım ve solunum sıstemı gorev yapmaya başlar. Yani organizmaya bu ilri yolla yabancı maddeler girer. Organizma bunları tanımak, parçalamak, (digestion) emmek (absorbsion ve kullanmak (utilization) surecini geçirir. Enzimatik çalışması tam geüşmemıştir. Bu ve dıger başka nedenlerle bu iki sistemin sorunlan çok olur. Dolayısı ile onemı de buyuktur. Her fürlu ışlevlerı ıyı büınmelıdır. Bazen basıt onlemleı büe iyileştiricı ve hayat kurtancı olabılu Beslenme, sadece yenıdoğanlann degil dıger yaş grubu çocukların ve yetışkınlenn de sorunudur. Yarüıs beslenme, şismanlık, zayıflık, ıstahsızlık gıbi yeme üe ilgili konular hep toplumun gundemındedir. Gun geçtıkçe çocuk beslenmesinin temel prensipleri, gereksınimleri ve etküen daha çok anlaşılmakta ve onlemlerı alınmaktadır. Işte çocuk beslenmesinde mama flrmalan arasındaki savaşımm esası da buna dayanmakta, her ürma kendı mamalarının ıçerik bakımmdan daha iyi oldugunu, anne sütune benzedigıni vurgulamaktadır. Şu bir gerçektir ki her annenin sutu kendı yavrusu içındir. Onun yerını hiçbir yapay mama tutamaz. Çunku anne sutu kendi yavıiısunun buyümesine gore standardize edilmiştir. EmUımı de ustunlük gösterır. Ithal mama kutularının uzerinde yazüı "European Society for Paediatric Gastro enterology Hepatology and Nurrition (ESPGHAN) tavsıyelerine uygundur" sozu de bundan kaynaklanır. ESPHGAN bu konuda en yetküi kuruluşlardan bırıdir, nıyamazsınız. Işte bunlar ve burada arüatüamayacak kadar çok nedenlerle sindırım sıstemı hastalıklan çok onemlidir. Bu sistem çalışkandır biz uyuruz o çalışır. Akülıdır, kendısını korur. Zehirli maddeler gelırse once bulantı ve kusma üe, sonra hareketlerini ve sıvı salınımını artırarak ishal üe ıçerigını çabuk boşaltmaya çalışır Seçıcıdır, her şeyı kabul etmez, gereksınımine gbre emilim yapar. Yuzeyi çok ge niştır Lıtrelerce suyu emer ve lumene geri verir. Hucrelerı' kısa omurluduı ve hossastır, organızma için kendini feda eder Bir ınce bagırsak hucresının ortalama omru 34 gundur. Enzimleri çoktur. En onemlisi hassasür, alıngandır. Uzıınrüye gelmez hemen reaksıyon verır. Yani moralı bozuk olan adamın mıdesıru kolay kolay duzeltemezsinız. Gunumüzde büe sırn tam olarak çozülememıştır Karmaşüctır, Işı bıraz daha üerı goturursek, çocuk hekimligi demek beslenme ve sindırım sıstemi hastalıkları demektır. lendi. Dunyanın her tarafından yaklaşık uç bin kışının katıldıgı bu toplantıya ülkemizden de büdirüerle katüan hekımlerimız oldu. Ulkemızm çeşitli fakülte ve hastanelerınden 21 adet büdiri sunuldu. Seçici kurulun ozenle ayınp kabul ettigı 1131 büdırının ıçınde yer alabümek oldukça sevındırıcıdir Kuruluşun onemli bır yayın organı olan Journal of Pediatric Gastroenterology and Nurrition dergisinin Agustos 2000 üave sayısında, butun çalışmaların özetleri yayınlandı. Düegimız daha çok sayıda çalışmalarla katüıp, ülkemızı bu mületlerarası toplulukta tanıtmaktır. Hatta bu onemli kongreyi ülkemizde gerçekleştırmektır. B talıklan gündeme geldi. Ozet olarak soylemek gerekirse, beslenmesini dolayısı üe sindirim sıstemı hastalıklannı duzeltemedıgimız bir çocugun hiçbir hastalıgını kolaylıkla iyileştiremezsiniz. lyüeştirseniz büe hastahklardan konıyamazsınız. Kötü beslenme çabuk hastalanma Hastalık sadece sindirim sıstemı bulgulan üe ortaya çıkmaz, diger sıstemlerı de ügüendırır. Ornegın demir noksanlıgı aneırüsini sadece demir vererek degü, beslenmesini, yanı proteınm vererek duzeltebüır, gelişme gerüigini de onlersiniz. Beslenmesı ıyı olmayan çocuk enfeksıyonlara açıktır. Kolayca hastalanır ama kolayca iyüeşemez. Çunku dırenci yoktur. Reflusu olan bır çocugu akcığer hastalıklarından ko Ülkemizde Pediatrik Gastroenterolojinin durumu: Pediatrik gastorenterolojı ve beslenme konusunda, uzun yülardır ülkemizde yapüan çalısmalar çeşıtiı kongre ve bilimsel toplantüarda tartışümıştu'. Özellikle ulkemiz ıçin onemli bır sorun olan akut ve kronık ıshaller, beslenme ve beslenme bozukluklan hepatitler konusunda epidemıyolojüc çalısmalar ve tedavıdekı yenüıkler diger guncel konularda yararlı sonuçlar ahnmıştır. Sonrakı yıllarda ıse dunyadakı standartlara uyarak kendisinı Pediatıü< Gastroenterolojı ve Beslenme büim dalı olarak kabul ettırmiştır Birçok fakültemizde bu bilim dalı vardır. 1994 yüında Çapa Tıp F'akultesı Pediatrüc Gastroenteroloji Büim Dalı tarafından Pedıatrüc Gastroenterolojı ve Hepatolojı kongresı düzerüendı. 1995 yüında 1. Kongre Ege Universıtesı Tıp Fakultesi, 2.'sı 1996 yüında Marmara Universıtesı Tıp Fakultesi 3,'su ıse 1998de Ankara Universıtesı Tıp Fakultesi tarafindan düzerüendı. Ayrıca diger tıp fakultelerınde lokal toplanülar yapüarak ulkemiz çocuklannın bu konudakı sorunlan tartışüdı 4. kongremiz, 1012 Mayıs 2000 tarihinde, Uludağ Universıtesı Tıp Fakültesı taraündan duzenlendı. Kongremıze, ulkemizin çeşitli yorelerinden 200 'den fazla uzman katüdı, çeşitli konulan ıçeren 118 büdiri sunıüdu, Panel ve konferans şeklınde olan sunumlar, beslenme hepatitler agırlıklı olmak üzere pediatrık gastroenterolojinin diger konulannı ıçermekte ıdı. Yurtdısından gelen bır konuşmacı kaıaciğer nakü, bir diğeri, Almanya'dakı Turk ve Alman çocuklannda helikobakter südıgı, Fransa'dan gelen konuşmacı ıse mcebagırsaklardan sıvı ve elektrolıt emüımı ve akut gastroenterıtler uzenne üa konferans verdi Aynca son zamanlarda guncellik kazanan probiotikler uzerinde duruldu. Prof. Dr, Turgut Özeke Uludağ Üniversitesi Tıp Fakultesi Çocuk Sağlıgı ve Hastahkları Pediatrik Gastroenterolojı Büim Dalı Başkanı emaü: [email protected]ı Pediatrik Gastroenteroloji ve Beslenme Derneği Başkanı Yeni yaklaşım: Beslenme ile tedavi Diger yandan aon yülarda beslenme üe tedavi (nütriterapi) konuşuluyor. temel besi maddelen, vitamin ve nadır elemenlerin hastalıklaıın onlenmesınde ve tedavisinde önemı vurgulanıyor. Bu konuda çeşıtiı büımsel dergılerde ve günluk gazetelerde araştırmalar yaymlanıyor. Beslenmenın şeker, kalp, damar hastalıkları, hatta kanser oluşumunda etküeri daha çok anlaşılrruştır. Tabii sebze ve meyve agırlıklı beslenmenin uzerinde duruluyor Son otuz yılda pediatrik gastroenterolojı bilim dalı büyük aşamalar kaydettı. Altmışlı yülarda agız yolu üe ıncebağırsaklardan (biyopsi) porça alma işlemi, ınce bagırsaklann yapısal bozukluklarını ve enzım tayınlerını yapma ursatı verdi. Daha sonra gelistirüen emilim testleri, temel besi maddeleri, vitamin ve mmerallerın etküermın daha iyi aniaşüması, anne sutunun değeri, yenidoğanın beslenmesi, normal çocugun gereksmımlerı, agız ve damar yolu üe sıvı tedavısının esaslan, üaçlann etkı ve emüımlerınin anlaşüması, emme, yutma ve bagırsak hareketlerı gıbi motihte kusurlannın saptanması, sındırırn sisterni hastalıklarırun taru ve tedavisinde iyileştiricı oldu. Çeşıtiı radyolojik göruntüleme yontemlerının yanında endoskopik olarak sindirim sisteminın gozle gorulmesi, yemek borusu ve mide mukozası hastalüdannm tanısını koymayı kolaylaşkrdı. Bu sayede mıde ulserını radyolojı yöntemden 3 kat daha fazla yakalama olasüıgı doğdu, Ayrıca gastroözofagial reflu dedıgimız yıyeceklerin mideden yemek borusuna geri kaçması olayı ve helikobakter püorı has Dünyada durum: Pedıatrık gastroenterolojı ve Beslenme Büim Dalı Avrupada yülarca once kurulmuştur (ESPHGAN). Her yübüımsel kongrelerini yapar, yenüüderı ve degısımleri büim adamlanna sunar. Orneğın 1999 yüı Mayıs ayında 32'nci kongresini Polonyanın Varşova kentinde yaptı. Bu kongrelerde komiteler kurularak, çocuklarm en onemlı hastalıklarının tartışmalan yapüıyor, hekimler arası görüş alışverişı saglanıyor. Boylece çocukluk doneminın, Çölyak hastalıgı, helikobakter plori, hepatitıs gibi birçok hastalıgın tanı ve tedavisinde göruş birligi sağlanmasına çalışümaktadır. Kongre 5 yılda bir ise Kuzey Amerüca Pediatrik Gastroenterolojı ve Beslenme Dernegı üe (NASPHGAN) beraber yapümaktadır. 1998'de Fransa'nın Tulus kentinde 5. ortak kongre duzenlendı. 59 Agustos 2000 tarihınde Lse bu kongre, Amerıka'nın Boston kentinde yapıidı. Bu defa organizasyon Guney Anıerika, Asya Pasifü: ülkelerıni de ıçme alarak "Dünya Pediatrüc Gastroenterolojı Hepatolojı ve Beslenme" adı altında duzen 708/4