Katalog

Akdenizdeözel bir iklim ve örnek bir proje Amanos Dağlan'nın Istanbul, Balkanlar ve Karadeniz'e benzeyen şaşırtıa iklim ve bitki örtüsü özelliğini Almanlar araştırıyor. Arif Çağlar erbn Teknık Unıversıtesı'nın Istan bul Teknık Unıversıtesı üe bırlıkte gelıştırmeye çalıştıgı yeru bir proje dıkkatlerın Turkıye'run şımdıye kddar gozden ırak kalmış bir bolgesme çekümesıne neden oldu Bu bolge Anadolu ya rımadasırun guneye sarkan ucunda Is kenderun Korfezırun hemen kıyısında, Turkıye üe Surıye arasında uzanan Amanos Daglan Berlm Teknık Unıversıtesı'nde 15 yüdır surdurulen ve HaraHL Kehl'ın yonettıgı projerun ük aşaması tamamlandı ve sonuçlan yayınlandı Proje nın resmı adı "GuneyDogu Anadolu Amanos Daglan CografîEkolojık Kompleks Anahzı", Almanca adındakı sozcuklerın baş harflen üe kısa adı LOKAT, alt başlıgı "Bolge dışı vegetasyon nedenlen pro jesı" B Meltemin yağmuru Amanos daglarının ıklım ozellıgı bu dagların ozel jeolojık yapısından kaynak lanıyor Eqe kıylanndan ıyı tanıdıgımız meltem ruzgârlan nasü lç Anadolu'ya Ege kıyüanna dık sıradaglar arasından sıynlıp gırıyorsa aynı şeküde Akdenız kıyüannda da Toros Daglan'na yaslanarak esıyor Ege'nın kuru ruzgân meltem Toros Dagları'run eteklerınden nem topluyor ve neredeyse muson ruzgârlanna do nuşerek nemlı kutleyı yagmur bulutları halınde doguya dogru surukluyor Amanos Dagları Akdenız'ın dogu sahılıne paralel oldugu ıçın meltem ruzgAânnın onunu kesıyor Yagmur bulutlan butun yukle rını 2150 metre yukseklıkte Amanos'un eteklerme boşaltıyorlar Sonuçta yaz mevsımınde Akdenız kıyüarında Toros Daglan run eteklenndekı kuru ıklımının tersı bir nemlı ıklım Amanos Dagları'ru tum Akdenız bolgesınden ayn bir ozelL ge kavuşturuyor Akdenız bolgesının ku rak yazı ıçınde rutubetlı, bol yagışlı bu bolge şaşırtıcı şekılde kurak tanınmıyor Yaz mevsımınde bao ve guney bdtıdan denızden karaya dogru esen serm meltemin etkısı bıtkı ortusunun olaganustu bir ozellık gostermesıne yol açıyor Amanos Dağlan'nda bölgenln tlpik ağaç türü: Sedir ağaçlan. mıktar olan 100 gram yagmur bu bolgede topragın surekli ıslanmasını ve beslenmesını saghyor Kış mevsımınde sıklonlar, yaz mevsımınde ıse meltem ruzgârlan bolgeyı eüolıyor Butun bunlar uydu fo tograflan üe araştırümış ve LOKAT projesı dokumantasyonu ıçmde yayınlanmış Şaşırtıcı olan bunca yüdır bu bolge ıklımının buımsel olarak tatmın edıcı bir olçumununun yaplmamış olması LOKAT projesı başlayıncaya kadar en saglüdı ve lüer Ruslar tarafınddn toplanmış Ama ya püan son olçumler oncekı olçumlerden farklı Eskı olçumlerdekı sonuçlar da bu toprak parçasmın Akdenı? üdımınden farklı bir ıklıme sahıp oldugunu gosterıyor ama Amanos Daglan üdım ve bıtkı or tusunun Karaderuz ve Trakya üe hemen hemen aynısı olması yapüan son olçumlerın kesın sonucu Avrupa ve S±»ırya turu bir bîtla ortusune sahıp Orman yapısı Guney Dogu Avrupa'run ormanlarına benzıyor, Dogu Karadenız'm ve Bdlkanlar ın bıtkı ortusu ıle hemen hemen aynı Beılın Teknık Unıversıtesı'nde yapümış projenın en şaşırtıcı sonuçlaruıdan bırı de bu bolgede Akdenız bolgesı dışı bir vegetasyonun varhgı Yeru ve zengın verüerle yapümış bu projeden once bıtkı ortusu üe ügüı en degerlı olçumler Yüdırım Akman'ın 1973 yüında Ankara Unıversıtesı dergüerınde ve 1982 yüında Marsüya'da yayınladıgı draştırma laraaıt Turkıye elındekı bırçok zengınlüc ten bırı olan Amanos bolgesıru koruyarak butun dunyanın dückatını olaganustu bu üdım ve bıtla ortusu ozellıgıne sdhıp bu bolge uzeruıe çekebüır Dogarun hedıye sı her zengınuk ıcm oldugu güDi, bu zen gınlıgın de msan aklı üe korunması ve ge lıştırümesı gerekıyor Amanos Dagları Turkıye'nın hemen hemen her bolgesı gıbı olaganustu cografı ve tarıhı ozellıklere sahıp bir bolgesı Cografı ozellıgı en belırgın şeklı ıle ıkkmınde goruluyoı Jeolojık ve cografı çev lesının tamamen dışında apayrı bir ıklım apayn bir bıtkı ortusu, Anıanos Daglan'nı ozel bir konuma sokuyor Şaşırtıcı ıklım yapısının temelmde jeolojık ozellık yatıyor Amanos Daglan Akdenız kıyısına paralel yukselen Toros Dagları'run çızgısın de degü, Alplcrın uzantısı Toros Dagla rı'na dık bir konumda uzun bir kryı şerı dıne Iskenderun Korfezı ne paralel uzanı yor Hatay vüayptırıde, Osmanıye ve Dortyol arasında Daz Daglan uzerınde 2208 metrede Harmankaya Tepesı'ne kadar yukselıyor Dört mevsim yagmur ve rutubet Amonos eteklerme duşen yagmur mıktarı neredeyse Dogu Karaderuz bol gesının yagış oranına yaklaşıyor Kışın metre kare başma 150 gıam, bahar ayldnnda 130 ve yazın bıle hatırı sayüır bir Bulunmaz bir bitki örtüsü Bu yagış ve bu üık ıklım dogal olarak Lntkı ortusune de yansıyor Amanos Ddgldn'nın orta ve yuksek bolgelen Tur kıye'nın Dogu Karaderuz bolgesı üe orta yukseklıkler ıse Balkanlar'ın Karaderuz kıyüan ıle benzerlık gosteren bir bıtkı ortusune sahıp Ozellıkle Batı Toroslar'm aynı yuksekuklerdekı bıtkı ortusu ıle kar$laşü rmcd üa degışık bolgeyı bir araya getıren ügınç bir üdım ve bıtia yapısuıa sahıp bir bolge üe karşüaşüıyor Kaikae ve Balkan bolgelennde gorulen dogu tıpı kayın ormanlan da Amanos Dagları'run ozellüderınden bırı Boylebkle Amanos bolgesı Avrupa ve Sıbırya tıpı vegetasyonun bek lenmedüc bir bıçımde Dogu Akdenız'de kdrşımıza çıkan en guney ucunu oluşturuyor, ustelık çok genış bir alanda çok zengın bıtkı turlerı üe Amanos Dağlan'nın batı eteklerı Bu zenginlik yok olabitir LOKAT projesı yonetıcısı Harald Kehl, bu olaganustu bolgeran karşı kar şıya bulundugu tehlıkelerı ıyı tanıyoı Ozellüde ınsan elınm denetımsız etkısı üe Amanos Dağlan'nın eteklenndekı bıtkı yapısı yıtırüebüır Daha şundıden bu bol gede soyu tukenmış 50 tur bıtkı büınıyoı Bu sayı ustelüc son 15 yü ıçmde, yanı pro je yurutulmeye başladıgmdan bu yana yok olan turler Bundan once ne kadar tu run yok oldugunu belırlemek çok zor Bir turden bıtkı arkeolojısı yapmak olanaklı ama bunun zorluklan da ayn bir konu Amanos bolgesı, çevresındekı tıpık Akdenız kurakhgmaalışüc bıtkı turlerının ışgalı tehlücesı üe karşı karşıya Korumasız bol gede erozyon Amanos'un yabancısı kurak bolge bıtküerımn yayümasına yol açıyor 639/18