Katalog

Türkiye'de coğrafya bilimi tartışması Cografya Kurumu vardır Yanıt'a yanıt... "Zümrüt'ten Akisler"e Yanıt "Zumrut'ten Akısler" koşesınde A.M.C. Şengör tarafindan kaleme ahnan, 08 03 1998 tarıhınde "Coğrafya Surgundekı Kralıçe" 13 02 1999'da "Coğrafyanın Muzısyerune Arat" ve 13 03 1999'da "Bır Dırüış veya Gerı Donuş mu'" başlıklı koşe yazılannda, Türkiye'de coğrafya bılımırun gunumuzdekı durumu ve coğrafya cemıyetı hakianda gerçeğe aykın, objektıf olmayan ve yer yer de kıncı uslupla bırtakım goruşler yer almaktadır Bu yazüardan, "Coğrafyanın Muzısyemne Anıt" başlıklı olanında, Turkıye'nın gerçek bır coğrafya cemıyetının olmadığı ıfade edılmektedır Oysa Atatürk'un Türk Dil ve Tarih Kurumlannı kurduktan sonra, bır coğrafya kurumunun da kurulması gerektığı yonunde arzularına dayanılarak, bızzat donemın Cumhurbaşkanı Ismet tnönü'nun dırektıflerı doğrultusunda 1942 ydında kurulmuş bır Coğrafya Kuruznu vardır Merkezı Ankara'da olmak uzere, donemın Cumhurbaşkanı Ismet Inonu'nun korumasmdd kurulan kurumun "fahrı" başkanı başbakan, "fiılı" başkanının ıse Mıllı Eğıtım Bakanı olması kararlaştırümıştır Nıtekım Turk Coğıafya Kuı umu'nun ılk başkanı donemın Mıllı Eğıtım Bakanı, buyuk eğıtımcı Hasan Âli Yücel'dır Boylesı bır geçmışe sahıp olmasından onur duyduğumuz Turk Coğrafya Kurumu, kuruluşundan gunumuze kadar, bırçok bılımsel çalışmaya ımza at mıştır Orneğın Turkıye'nın 7 c:oğrafı bolgesının oluşumu, sımrlan Turk Coğrafya Kurumu'nun I Kongresı'nde gerçekleştırılmıştır Kurum, Turkıye'nın ılk bılımsel Coğrafya dergısını (Turk Cografya Dergısı) 1943'te çıkarmıştır Bu der gı33 sayıya ulaşarak, yayın hayatına devam etmektedır 1987yüındanıtıbaren Istanbul'da hızmet veımekte olan Turk Coğrafya Kurumu 162 uyesıyle, Uluslararası Coğrafya Bırlığı'ne (IGU) 1949 yılından ıtıbaren uyedır Turk Coğrafya Kurumu geçmışte devletten gordugu buyuk ılgı ve destekten daha sonrakı yülarda yoksun kalmasına rağmen varolan ımkânlar olçusunde taşıdığı tarıhsel bağlılıklarının bılmcıyle, tamamen ozverıyle bılımsel çalışmalarını surdurmektedu Orneğın kurum geçmışte bırçok bılımsel toplanü gerçekleştırmış en son, 1D12 Hazıran 1998 tdrıhınde Edirnede "Geçmışte, Gunumuzde ve Gelecekte Trakya" konulu genış kaölımlı bır bılımsel toplanü duzenlemış ve bu toplantıyı da C Şengor'e bır davetıyeyle duyurmuştur Tamamen uyelerının katkılarıyla ayakta duıan ve çeşıtlı ımkânsızlıklara rağmen ıyı nıyetlı çok sayıda orıjınal bılımsel çalışmaya zemın hazırlayan (perıyodık dergı yayınlanyla, bı lımsel toplantılarla) Turk Cografya Kurumu'nu yok saymak yerme, varlığını ve tarıhsel mısyonunu kabul etmek, eksıklıklerını gıdermek konusunda destek ol mak, çok daha bılımsel ve takdıre değer bır davraruş olacaktır Aynı yazarın, yukarıda tarıh ve başlıklan belırtılen koşe yazılarında, "Türkiye'de Coğrafya büımının surgunde olduğu ve unıversıtelerımızde ona layık tek bır bolumun olmadığı", "ne tuccarımıza, ne sanayıcımıze, ne de askerımıze sunabılecek coğrafı bügüerımızm bulunmadığı" ve 'Türkiye'de tum bı lımlerın kralıçesı coğrafyanın sefıllığe ve perışanlığa mahkum edıldığı" yonun dekı ıfadeler, Turk Coğrafyacılannı rencıde eden ıthamlardır Türkiye'de bılımsel olanaklann genel durumu çerçevesınde bırçok bılım dalının çeşıtlı ek sıklıklen, sorunlan olduğu uıkâr edılemeyeceğı gıbı, bu sorunlann temel nedenının o bılım dalmın mensuplarından kaynaklandığı yonundekı yargılarırı objektıflıkten uzak olduğunu kabul etmelıyız Turkıye'nın bılım ınsanlarına sunabüdığı ımkânlar olçusunde, fedakarca ve buyuk gayretlerle, memleketın ıhtıyaçlarına cevap verebılmeyı amaç edı nen çok sayıda coğrafydcımızın olduğunu ve çok sayıda orıjınal çalışmanın yapıldığmı belırtmelıyız Tum bunlan aynntılanyla değeılendırmeden, koktencı bır yaklaşımla herkesı ve her şeyı yok sayarsanız, gcnel bır dızı olanaksızlara raöjmen Turk Coğrafya bılım hayatına katkı sunabılmek adına bınbır meşakkatle çalışan coğrafyacılara haksızlık etmış olursunuz Ayrıca yazar tarafindan saruldığı gıbı Turk Coğrafyası bılgı yoksunu değıldır 'Tuccarldrımıza" da, "sanayıcımıze" de, "askerımıze" de en ust duzeylerde ılışkıler kurarak, gereklı olan coğrafı bügıyı sunabılmektedır (Hangı coğrafyacıların, hangı kuıumlaıla ılışkıler ıçınde olduğu, aynntı sayüabıleceğı ıçırı, belıı tümemıştıı) Jeolojı bılmı dalı mensubu olduğunu büdığımız C Şengor'un her şeye idğmen coğrafya bılımme olan bu yakınlığı ve ılgısını şukranla kdrşüadığımızı belırtmelıyız Ancak değprlendırmeleımı daha genış açıyla, koktencı bu tavır sergılemeden ve Tuıkıye'de bilımsel yaşamın genel sorunlanndan soyutlamadan, bueyselleştırmeden, Turkıye'dekı Coğrafya eğıtımının soıunlaıını dıle getırmış olmasını arzulardık Prof. Dr. Metin Tuncel Turk Coğıafya Kuıuınu Asbaşkanı A. M. C Şengör Saym Prof Dı Metin Tuncel'ın Türk Coğrafya Kurumu asbaşkaıu sıfatıyla ımzaladığı ve benım Cumhurıyet Bılım Tbknıkın "Zumrutten Akıs ler" koşemde yayımlamış olduğum coğrafya ıle ılışküı yazüarımı eleştıren mektubunu buyuk bır mutlu lukla aldım Mutlulugumun nedenı ıkıdır Bırıncısı Turk Coğrafya Kurumu'nun coğrafya konusundakı beklenen hassasıyetı, ıkıncısı de eleştırı yazısının Metin Tuncel gıbı lıse çağlarımdan b e n tdnıdığım, sevdığım ve saygı duyduğum kendısınden pek çok şey oğrenmış olduğum bır coğrafyacının ımzasını taşımasıdır Ancak bu mutluluklarıma, Metin Hocamın mektubunda verüen bılgıler ışığında ulkemızde coğrafyanın benım sandığım durumdan çok daha sağlıklı olduğu konusundakı bır uçuncu mutluluğu ne yazık kı ekleyemeyeceğım Metin Bey, mevcut Turk Coğrafya Kurumunun zamanın Mıllî Şefı ve Cumhurbaşkanı Ismet Inonu'nun hımayelerınde buyuk Maarıf Vekılı (ve bır zamanların coğrafya dsıstaru) HasanÂlı Yucel tara fmdan 1941 'de toplanan 1 Coğrafya Kongresı esnasında kararlaştırlarak kurulduğunu hatırlatarak coğ rafyacılaıın geçmışlerıyle ovunduklerını vurguluyor Bu ovunçe katümamak mumkun mu 1 Sorun sonra ne olduğudur Bu tartışmanın duzeylı ve objektıf bır şekılde, coğrafyaya yarar sağlayarak surebümesı ıçın kendısınden tum oğrencüığım ve meslek yaşantım suresınce pek çok şey oğrenmış olduğum Metın Hocamdan, Turk Coğrafya Kurumu Asbaşkanı olarak şu verüen yayımlamasını ıstırham edeceğım 1. 1945 1999 tarıhlerı aıasında Turkrye kaynaklı kaç coğrafya yayını uluslararası büım endeksıne (SSI veya Socıal SSI) gıren dergüerde yayımlanmıştır? 2. Bırıncı soruya verüen cevaptakı yazıların kaç tanesı son on yılda yayımlanmıştır' 3. Alı Tanoğlu, Sım Erınç ve Frol Tumertekın'ın 1961 yüın da yayınladıkları 1/800 000 olçeklı Turhye Atlasj'ndan ve 1977'de Harıta Genel Mudurluğu'nun coğrafı standartldrın çok 1 dışında kalarak yayımladığı Yenı Turhye Atiası dı şında, Turkıye Coğrafya Kuru mu'nun katkılarıyld modern bır Turkıye ve Dunya Atiası yayımlan mış mıdır? Dunya Atiası ydyımlamasının zoılukları goz onune alındıCjinda, mesela Al manlann yaptığı qıbı en ıyı dunya dtlası olan Tho Tı mes Atlas ofthe Worldun bır Turkçe tercumesı ya pümış mıdır1? Turk Coğrafya Kurumu bugun okul ve unıversıtelerımızde okuyan oğrencüere hangı atldsı tavsıye etmektedır' 4. Hemen her ulkede yayımlanmış olan, ulkenın tarıhı harıtalannı toplayan bır Atlas, Turk Coğ rafya Kurumuveya herhangı bır başkasıtarafindan hazırlanmış mıdır 9 (Meselâ komşumuz Iran'da, yalnızca Basra Korfezı/Pers Korfezı toponomık soru nuna ışık tutabılmek ıçın Sahab Geographic and Drafting Institute tarafindan bır Atlas ot the Ge ographıcal Maps and Hıstorıcal Documents on the Persıan Gulf [Pers Korfezı Hakkında Coğrafi Harıtalar ve Tarıhı Dokumanlar Atlası] yayımlanmıştu Yunanıstan, Kıbrıs ve eskı Sovyetler Bırlığı arazılerı hakkında benzer yayınlar konuyu bıraz büen herkesın mâlumudur) 5. Turk Coğrafya Dergısı son ellı yüdd hangı ıntızam ıle, senede kaç defa çıkmıştır? Dergı son on yılda hangı uluslararası dergüerle takas edılmışür'? Takas sonucu gelen dergıler şu anda Turk Coğraf ya Kurumu kutuphanesınde mıdır? 6. Turk Coğrafya Kuı umu'nun kuruphanesı şımdı nerededır' Kaç kıtap, dergı ve harıtayı ıçermektedır' Kartoteksı bılgısayara geçrnış mıdır 7 Kutuphane kartoteksı ve koleksıyonlanyla kımlerın kullanımına hangı zamanlarda açıktır9 2. Turk Coğrafya Kurumu'nun arşıvı nerededır' Arşıv kartoteksı bılgısayara alınmış mıdır'' Arşıv kımlerın kullanımına ne zamanlar açıktır9 8. Turk Coğrafya Kurumu'nun maddî varlığı nedır' Gelır kaynaklan nelerdır'' IGU uyelığı sur 7 mekte mıdır 9. Turk Coğrafya Kurumu'nun uyelık kategorılerı nelerdır ? Uyeler, Turkıye'dekı faal coğrafya mezunlarınm kaçta kaçını oluşturmaktadır'' 10. Turk Coğrafya Kurumu, jeolojı, meteorolojı, jeodezı, jeofızık vb kaıdeş bılımlerı temsıl eden kurumlarla ne gıbı ılışkıler ıçındedır? Orneğın 638/15