Katalog

ındaki benzerlikler me olgusunun bır parçası olan sosyal etkileşim ozellıkle çocuğun yetışmesınde çok onemlı bır rol oynuyor Çocukluk done mınde yavaş yavaş ogrenüır Ebeveynın ısteklerı ve boklentüerı ağırlaştıkça, çocugun yeteneklerı yavaş yavaş gelışır Bu kademelı yaklaşımda en onemlı unsur sosyal etkıleşımdır Işte bu noktada Cog'un urencüen buyuk bır en gelle karşı karşıya kalıyorlar Cog ıle üetışım kurmak ısteyen büım adanıları, bu ısteklerının gerçekleşmesının ne denlı zor oldugunun bılıncmde ler Çunku Cog'un çevresı ıle ıletışım kurabılmesı ıçın hem karşısındakırun nıyetını hem de kendı nıyetını algı layabılmesı gerekır Kısmet projesının mımarlarından Cynthia Breazeal bu soruna ço zum getırmeye çalışıyor Breazeal'e gore bebekler dı şarıdan gorunduklerı kadar basıt olmadıklan ızlenımı riı uyandmı sankı çok şey büıyorlar dır ve bunu gızleme ıhtıyacı duyuyorlardır Kaldı kı gelışımsel psıkologlar kuçuk bebeklerın kendılerını ıfade etmek ıçın yalnızca doguştan gelen bırkaç anlatım şeklınden yararlandıgını üerı suruyor Oysa ebeveynler, bebeklerının davranışlannın altuıda deı ırı anlamlar oldugu kanısındadır Ebeveynler bebeklerının nasıl oldu gunu yuz ıfadelerınden ve çıkarttıklan ses lerden anlamaya çalışırlaı Eger bebek ıçınde bulundugu koşullardan hoşnut ıse ebeveynler gosterdıklen ugının duzeyını sabıt tutdilaı Yok egeı bcbeklerı huzursuz ve koşullardan hoşnut degümış gıbı davra ruyoısa ebeveyn ılgı duzeyını arttırır bu yolla çocugun ılgısını yenıden kazdnrnaya çalışır Ebeveynlennın tepkılerındekı tutarlılık çocuklara ebevpynlpr ını nasıl kullana caklarını ogretır Bu etkileşim oğıenme açısından ıla taraf ıçınde ıdeal bir ortam yaraür Cog'un kuzenı Kısmet, ışte bu goruşlerden yola çıkarak gelıştırüdı 'Kısmet, yetışkınlenn kuçuk çocuklarla ılışkı kurma yontemlennden yararlanarak gelıştırüdı" dıye konuşan Breazeal, "Duygusal şanta] konusunda Kısmet çok becerüdı Eger ıste dıgı şeyı yapmazsanız suraünı asıyor ve rnutsuz oluyor Yok eğer ıstedıklermı yaparsanız sızı bır gulucuk üe odullendınyor ve sızınle ügılenıyor" dıyor Kısmet uzerınde denenen davranış sıstemlerı daha sonra Cog'a monte edüı yor Iküının gorme sıstemlen de bırbırme benzıyor, ılası de hareketı fark edıyor ve meye çabalıyor Goruş alanma gıren herhangı bır bırının yuzunu yakalarsa, goz teması kurup sosyalleşme ıhtıyacını gıderıyor Ne var kı etkileşim dozu normalın uzerıne çıkarsa sosyalleşme durtusu aşın tatmın oluyor ve robot yıne mutsuz oluyor Buna benzer bır olgu Kısmet'ın "uyan"durtusu üe ügüı olarak da ortaya çüayor Uyan durtusu büım adamlannın 'oyun" dedüden bır davranış şeklı üe dengelenıyor Oyun davranısı, Kısmet'ın favorı oyuncuklanndan bırı olan oyuncak tırtılın ortaya çıkmasıyla tetüdenıyor Kısmet üe oyuncdk tırtılın üışkısı şoyle Tek başına bıraküan Kısmet mutsuz oluyor Bu arada oyun duzenı açüc konumuna getırüıyor Aynı anda oyuncak tırtü sıçraya sıçraya Kısmet'ın onunden geçıyor Uyanlma durtusu tatmm olan Kısmet yıne mutlu oluyor Arıcak ürtıl daha hızlı bır şeküde Kısmet'ın onunden geçerse, robot sıkılmaya başlıyor Tırtil çok hızlı bır şeküde sıçramaya devam ederse süantı ofkeye donuşuyor veya robot gozlennı kapayıp uyku moduna geçıyor Bu deneme sırasında Kısrnet'ı ızleyenler, robotun mutlu olması ıçın tırtılı onun ıstedıgı hızda onunden geçırme egılımı gosterıyor Bu da ebeveyn de çocuk aıasındakı karşüıklı etküeşımın ne şeküde gelıştıgını gosteı ıyor Halihazırda Kısmet ve Cog projesı çok onemlı bır noktaya gelmış durumda Bu projenın arnacı ustun teknolojı ıle donatümış bır robot yaratmak değıl, nıhaı hedef Cog'un yeteneklennı kademelı bır şeküde arrîırarak davranışlanndakı gelışmeyı ızlemek Reyhan Oksay New Scıentıst 22 Mayıs 1999 Robotlar; • Şaşınyor • Üzülüyor • Merak ediyor • Sosyal etkileşime giriyor yuzlerı ayırt edıyor Kısmet'te aynca bır de motıvasyonal sıstem bulunuyor Bu sıstem robotun mutlu olmasını ve ügısının sureklı olmasını saglıyor Uyarüma ve sosyalleşme gıbı durtulerın ve bu durtulerı tatmın eden davranışların bıraraya gelmesmden oluşan sıstem, durtulerın yogunlugu üe yakından ılgılı, durtuler kaışüıksız kalırsa yogunlugu artıyor tatmın edılırse yogunlugu azalıyor Boylece Kısmet yalnız kalırsa sosyalleşme durtusu artıyor Suratı asüıyor, yanından geçen herkese takılarak ügısını çek ışık ve gelışmış bır sıstem yaratmaktan k, spesıfık ınsan ddvrdnışlannın kopyala bıylecegını kamtldmaktı Cog goz teması kurabüıyor ve bunu kaç aşamada becenyor Once yan tarapren gozlen üe yakmlarda bıtı oldugıınu zıyor Hareket halındekı nesnenın bır yu olup olmadıgını dnlarridya çalışıyor Burı ıçın bır dlgorılmdi'iı yaraılanıyor )gun gozlen yuzu buluı bulmaz bunu ksek çozunurluklu bıı goıuntu halıne ge ıyor Ikıncı aşamada başka bır şablondan rarlanarak yuz goruntusu ıçınde gozlen ıyor Butun bu suıeç ıçınde robot canlı bır ratık ızlenımı uyandırıyor Büım adamları Cog'un gelışımınde osyal etkileşim" konusunun ne denlı emlı oldugunu ortaya koydulaı Ogren Kısmet gözkapaklan, dudakalrı ve kulaklanyla tlplk blr androld. 638/13