Katalog

tıklar olasılığı... rı ıçın karşılaştıkları durumları tdsarlayıp bu tasarunlanru ustaüklı bır bıçımde gudumlemelerı gerekı yor Bunu yapabümek ıçın de, her zekanın nınde sonunda aynı \IN\M temel ılkelerı benımsemesı gerekıyor Mınsky, bunun sonucunda dunyadışı canlılarm gelıştırdıklerı • sureç ve ıletışım yontemlerının, bır olçude, bızlerm kavrayabüecegı duzeyde olması gerektıgını savunuyor SETI yan daşları bu goruşe bu yuk olçude katılıyor Dıl ve kulturel farklılık sınırlarıru ortakaldıran bır araç olarak matemaük, adışı zekâlarla (ETI'ler) ıletışım kuramacıyla başvurulabılecek "bılışsel Igeçer" bır olçutmuş gıbı gorunuyor yılında Sır Francis Galton dunyadışı m amaayla gelıştırdıgı matemdtıksel lılı betımledığı bır yazı yaymlddı da Hollandalı matematıkçı Hans Freıthal kozmık ıletışım amacıyla zaman, ı, kutle ve devınım gıbı kavramların jtokuşuna yarayan mdtematıksel ılkeJayalı' Lıncos" (Lıngus Cosmıca) adü lıl gelıştırdı Kalıfornıya Unıversıteen Louis E. Narens de bu sure once lamayla ügüı gereksınımler ışıgında turlerde "bılışsel genelgeçer olçut gelıştırılebılecegıne dıkkdt çektı kobunu en yakın guneş benzerı yıldızlar olan Tau Cetı ve Epsüon Erıdanı'ye yonelt ü Drake soz konusu arayışına "Oz Buyucu su" adlı yapıttakı prensesten esınlenerek Ozma Projesı admı verdı Duşuk butçelı Ozma sıstemı tayf çozunurlulugu 100 hertz olan yalnızca tek bır kanala sahıptı 150 sa dtlık arama sonucunda tek bır sınyale rast lanmadı Gelgelelım, başarısızlıkla sonuçldnmasma karşın, Ozma Tasarısı kamunun duşgucunu devırume geçırdı 70'lı yılların başlarında Ulusal Havacıük ve Uzay Daıresı SETI ıle ılgılenmeye başlddı O tarıhte Hewlett Packard şırketırun gehşürme bolumu mudur yardımcısı olan Bernard Olıver ve NASA bılım adamlaıından John Billingham televızyon, radar ve varsayılan gokdddsal komşuların yaydıkları otekı "ıç" dalgalkrın ızlenmesı amacıyla 100 metre genışlıgınde bın antenın yan yana dızümesını ıçeren Kıkloplar Tasa rısı'na onderlık ettıler Ne var kı tasan NA SA'nın gozunde aşırılıga kaçan bır hevestı ve bu yuzden de asla gerçeleştırılemedı SETI çabdlaımı NASA'nın destegı olmadan da surdurdu 1973 97 yılları arasında Ohıo Eyalet Unıversıtesı Radyo Gozle mevı, John D. Kraus ve Robert Dbcon onderlıgınde, tumu gonullu çalışrnalara da yalı oldn en uzun SETI arayışını gerçekleştırdı 1985 yılında 100 bıru aşkm uyesı olan Gezegen Dernegı 8 4 mılyon kanalbk ME TA çozumleyıcısını oluşturdu Dernek tasa rımı Paul Horowitz tarahndan gerçekleştırılen aygıtı Harvard Unıversıtesı'nın gozlemevınuı 26 rnetrelık antenıne yerleştırdı Beş yü sonra dernek METAII adıyla benzer bır tayf çozumleyıcısını Arjantın Radyo Uzaybılım Enstıtusu ndekı 30 metrelık ıkı antenden bırme yerleştırdı Bu ıkı aygıt ozel desteklı ılk SETI araştırma aygıtlanydı Son 40 yıl ıçınde Avsutralya Arjanhn, Kanada, Fransa, Almanya, Italya, Rusya, Hollanda ve ABD'de 90 farklı SETI araştırması gerçek leştırdı Ne yazık kı bu araştırmalann hıçbırınden dunya dışında akıllı bır yaşam oldugu yonunde tek bır kanıt elde edılemedı Gunumuzde SETI ıçın maddı destek bagışlar yoluyla saglanıyor kılırsa, gokyuzunde araştırüabılecek yaklaşık 3x1029 yer, ya da 'hucre" vardır Arama çalışmalannın başan ya uldşmdsı, yalnızca gokadamızddkı uygarlıkların sayısına degıl, aynı zamanda onların sınyal gonderme yontemlerıne de baglıdır Bılım adamları "super uygarhklann" gokyuzu araştırmalanyla saptanabılecek guçte ve her yone dagılan sınyaller gonderdıklerıne ınanıyorlardı Yıne de, çok sayıda uygarlık gokada ıçınde bırbırle rıyle ıletışım kuruyor olsalar bıle, gokyuzunde gelışıguzel olarak farklı yonlerı araştıran bız dunyalıların ETI suıyallermı ydkdlama olasılığı yok denecek denlı az Ydkdlamayd çalıştıgımız sınyal ne turde bır sınyal olabılır9 Bu sınyal, gonderenler bunun doğal suıydller arasında yapay bır nıtehk taşımasını ısteyeceklennden, buyuk bır olasılıkla yaklaşık bır hertz genışlıgınde ve tek bır dalga boyutunda olacakür SETI tasdnldrının buyuk bır bolumu geruş bır koz mık gurultuleı kuşagı ıçınden yalnızca boylesı bır sınydlın varlıgını saptayabılır, ancak bılınmeyen bır bıçımde kodlanmış olan ıletının ıçengı konusunda kesm bır saptama yapamazlar Cornell Unıversıtesı'nden James M. Cordes, Joseph W. Lazio ve Sagan 1986 1995 yılları arasında META ve META II tardfından saptanan ancak bır açıklama getırılemeyen sınyallerın çozumlenmesıne yonelık deneyler gelışurdıler Bu denyler sonucunda gokada duzlemı yakı nında ortaya çıkan ancak dunya dışı nıteügı taşımaydn sınyallere rastlandı Başka dunyadan bır sınyal almış ancak bunu gozden kaçırmış olabılır mıyız' Bır olasılıkla, evet Ne var kı, aygıtlarımız bu sınyallerı kozmık gurultulerden ayırt edebı lecek guçte degüdı Belkı de, antenımız o anda dogru yone dogrultulmuş degildı ya da arama yanlış bır frekansta gerçekleştırılmıştı Ilk ıletışımın kurulmasında en buyuk guçluk, gelen sınyalın hedef alınan uygarbgm dlıcısmı bıluımeyen verıcıye dogru yonelttıgı sırada oraya ulaşması gerektıguıden kaynaklarur Boylesı bır eşzamanldma arama yontemlerımızm en guçsuz oldugu ozellıklerden bır tanesıdır Gelgelelım boylesı etkın ' bır arama yontemınden ya raıldiidn dunya dışı bır uygarlık doğal bır uzaysal olguddiı, bır olasılıkla, dıkkdtımızı çekebılecek bır sınyal olarak, supemovalardan yaraılanmak suretıyle bu sorunun ustesınden gelebılır Smyaü gonderen uy garlık ıletısını supernovanın verıcı geze gerıden gorulen yone ters bır dogrultuda gondeıecektır 1976 ve 1977 yıllarında Cambrıdge Unıversıtesı'nden Tong B. Tang ıle Lenıngrad Havacılık Enstıtusu nden P. V. Makovetski dunyadışı uygarlıklann sınyallerıru supernovalardan yararlanarak verdıklerı vdrsayrmından yola çıkılırsa ıletışım olasılıgınm arttırüabılecegını, bu nedenle yalnızca dunya ıle supernova dl<l ,,, ll 111 l ( T l t l ı k y( 1 d d l l ylj l l . ı<.ı n gozlememız gerektıgını one surduler Yem miyiz? Bu tur etkın bır arama yontemını kullanma fıkrı dunya dışında zekâ arayışı ıçınde olan çok sayıda ınsanı yakından ılgılendırıyor ve boylesı sınyallerın gonderüıp gonderdmemesı konusu ateşlı tartışmalara neden oluyor Soz konusu tartışmayı başlatan ıse, 16 Kasım 1974 tarıhınde Arecıbo Gozlemevı'nden dunyamızdakı yaşamla ılgılı bdgıler ıçeren bır ıletmın 25 000 ışık yılı otedekı Herkul, M13 yıldız kumesuıe gonderümesı gırışımı oldu Gırışım yogun bır tepkıyle karşılandı AmerıkaL dıplomatlar bunu sıyasal bır eylem olarak nıtelendırdıler Nobel odullu uzaybılımcı Martin Ayle vaılıgımızın ve konumumuzun açıga vurulmasuıın son derece tehlıkelı bır şey olduguna dıkkat çekerek, "Oradakıler aç kurtlar gıbı beklıyorlar, varlıgımızdan haberlerı oldugunda gelıp bızı yıyebılırler" yorumunu yaptı Insanbıum uzmanı Ben R. Finney dunya dışı yaratıklaıla ıletışım kurma ıstegını "paranoya" olarak nıtelen±rdı Tıbbı ınsanbüım uzmanı Melvin Konnar, 'Evıım otekı gezegenlerde bencülık, kendını beQenmışlık ve şıddet gıbı duyguların varlıgı konusundd zekddan çok dahakesm kestırımlerde bulunuyor Oradakıler buraya ayak basacak olsalar bıze bızım yuzyıllardır otekı canlılara davrandıgımız gıbı davranırldr" dıyordu Iletışım karşılıklı bır sureçtır Evrerıdekı tum canlılar kendılerı hıçbır sınyal gondermeden başkalannın gonderdıgı sınyallerı saptarnaya çalışıyorlarsa o zaman hıç kımse bır sınydl alamaz Bu olasılık ınsa nı huzursuz kılan uygaılıklarla dolu bır gokada duşuncesmı gündeme getırıyor, "Yalnızca dınleyıcı" konumunda bır evrenın varlıgını, tek bır sınyal gonderılmese bıle, kuşkusuz olanak dışıdır Insdnogu varlıgını ve konumunu gokddanın buyuk bır bolu mune zaten duyuımuştur Dunyamızın dı şında zekâ arayışı (SETT) şımdılık "eger ıle belırttıgımız bırçok can alıcı konuya kesınlık kdzandırdrak ınsanoglunun tarüımdekı en buyuk buluşa damgasını vurabılır An cak o ana dek çogu erışkının pek becere medıgı bır şeyı yapmalı, sdbırla beklemehyız Rita Urgan Scientific Amerikan 624/13 iletişim çabaları SETI'nm ılk resmı çabalarından bu araştırmacılar yıldızlararası ıletışımın ınmasında elektromanyetık tayfın mık ga alanından yardrlanmışldrdır Bunun nı, mıkroddlga sınyallerın gerıdekı doiinımı aşmaları ıçın çok az bır enerjıye k duymaları ve gokada ya da yıldızlalanytık alanları taraundan engellenme rıdır Dahası, mıkrodalga alanlar ko ı uretılır ve yüdızldrarası ortam ya da gen dtmosferlerı tardfınddn emılıp yok lezler Mıkrodalga alandd, bır ıle 100 ıertz arasında degışen, sessız bu kozrruk tıtreşım vardu 1959 Eylul'unde Cornell Unıver sıtesı bılım adamlarından Giuseppe Cocconi ve Morrison ETI'lerın drdnması yonunde ılk kez gerçekçı bu yontem onerdıler Bu yontemde en yakın guneşı andıran yıldızlann taranması ıçın radyo uzaybılım teleskopla ruıddn ydrdrldnılacaktı 8 Nısan 1960'da ıse Frank D. Drake gerçek anlamda bır aıayışı tasarlıyordu Drake 26 metre enın dekı Hovvard Tatel radyo teles SETİ arama yöntemleri SPJ'l'I nın uygulanmasında gereklı olan ışlemler ıçın "samanlıkta ıgne araniak1 deyımı yeteısız kdldbılır Çunku elektıomanyetık bır verıcı kdnalının her zaman ayarlanması zorunlu olan çeşıth degışkenlerı vardır Bu degışkenler dort unsuru ıçerırler Dunya dışı uygarlığın konumu (uzayda uç boyut) ve verme ve alma arasırıdd eşgudumu saglaydn geçıcı bır boyut (dogru yere bakıyor oldbılırsınız, ama o anda hıçbır sınyal gonderılmemektedır, ya da tersı)) otekı unsurlar arasında ıse sınyalın sıklıgı, yogunlugu ve kutuplaşma, modulas yon, bılgı hızı, kod ve semantık gıbı krıptografık degışkenler yer alır Tum bu degışkenler "kozmık samanlıgı' oluştururldr Bırtakım karmaşık etmenler bır yana bua