Katalog

DAN NE BEKLIYORUZ? Bizi hangi yenilikler öldürücek? £ £ Ahens" fîlmınde Hudson, "Bu gogus go' " guse bır savaş mı olacak, yoksa yme gızlıden gızlıye bır savaş mı surdurecegız efendım?" dıye sorar Gorunuşe bakılıiBa 21 yuzyıl mıkropldra karşı kıran kırana bır savaş yuzyüı olacak Hıç kuşkusuz yepyenı bulajıcı hastalıkldr ortaya çıkacak ve bunların kımı le karşı gınşüen savaş AIDS vırusune karşı oaşlatılan sdvaşın bır devamı olacak 0 do lemde kuşkusuz ALDS aşısı bulunmuş olacak /e bu aşı ısteyenlere bedava yapılacak denlı ıcuz olacak Gunumuzde yepyenı vırusler doğaya caülıp ınsan turunu "keşfedıyor" Bu arada ıastane ve klınıklerde antıbıyotıklerle ustesınien gehnmesı olanaksız son derece guçlu deJışıme ugramış baktenler de ortaya çıkıyor 994 yılından bu yana aralannda Ebola, And, tepaht F ve G, Fakeeh, Pırıtal, Whıtewater Aroyo, at morbılhvırusu, Black Lagoon, Nıpah ve Oscar vıruslennın de bulundugu, en az 30 y«ni virüs rurunun yaşamırruza katüdıgı belırtıhyor Vırusler ınsan yaşamına kanşıyor, çunku ınsan nufusu gıderek çogahyor Vırusler açısından ınsanlar mıktan gıderek artan bedava bır oğun yemekten farksız Bır yuzyıl ıçınde dunya nufusu neredeyse dorde katlandı Nufus yogunlugu artukça vırus kokenh hastahklar da gıderek daha sık patlak verıyor ve bunun sonu cunda nufus yıne azalıyor Boylelıkle doga nufus artışını denetım altına ahyor Aynı şey ke mırgenler, bocekler, dahası bıtkıler ıçın de geçerh olduguna gore ınsanların doga yasaları nın dışında kalması ıçın hıçbır neden yok. Kentler doğayı zorluyor Doga yasalarının zorlanması daha az gelışmış bolgelerde aşırı yogun nufuslu "mega" kentlerın sayısmın gıderek artması anlamına gehyor BM tarafından gerçekleştırüen bır araşürma 2015 yüına gekndıgmde dunyada 26 "mega" kent olacagını bu kentlerden yırmı üasının daha az gekşmış bolgelerde yer alacagını ortaya koyuyor 2030 yılına gelındıgınde dunya nufusunun yaklaşık %60'ının kentlerde yaşayacagı, o tarıhte mega kentlerın nufusunun 30 mılyona ulaşacagı belırtılıyor Gunumuzde Kalıfornıya'da 30 mılyon kışı yaşıyor Tum Kahfornıya nufusunun sıkış tepış olarak tek bır kente doluştugunu uzman hekım ve donanım mıktan nm daha az oldugunu, gereklı saglık koşullannın yeterınce bulunmadıgını duşunun Boylesı bır durumun patlamaya hazır bır saatlı bombadan hıç de farkı yoktur Şımdı bu saatlı bombadan sekız on tane oldugunu ve bunlann bırbırlerıyle baglantüı oldugunu duşunun Insanlar artık her yere en hızlı ulaşım araçlanyla gıdıyorlar ve bır yerden bır yere uçarlarken hastalıklan da yanlannda goturuyorlar Insan turu artık en hızlı baglanüların kuruldugu bıyolojık Internet'e donuşmuş durumda Bu bıyolojık ag onumuzdeta yuzyıl daha da hızlanacak bır başka deyışle, uçakla yolculuk eden ınsanlann sayısı artukça hastahklar da gıderek daha hızlı bır bıçımde yayılacak TVopıkal bolgedekı bır mega kentte yenı bır vırusun boy gostermesı durumunda bu vırusun etkısı bırkaç gun ya da bırkaç hafta sonra New York ve Los Angeles'te de gorulecek Bır de biyolojik silahlar var 20 yuzyüda nukleer fizık kurallanna dayalı korkunç sılahlann uretıldıgme tanık olduk 21 yuzyüda ıse DNA ve genetk kod bılgüenne dayalı muthış sılahlara tanık olacağız 80'h yıilarda Sovyetler Bırbgı henuz yetennce gehstınlmemıs genetık muhendıslıgın yontemlennden yararlanarak ılaçlara dırengen, onulmaz Kara Olum (hıyaraklı veba) turlennı yarattı Soz konusu bıyoteknolojık Kara Olum ABD hedeflı gudumlu mermüere yuklendı Bıyoteknolojı gıderek daha esnek ve daha guçlu bır konuma geldıkçe ve daha çok canlının genetık kodu su yuzune çıkartüdıkça bıyolojı uzmanlan farklı mıkrop ve vıruslerın genlerının kanşürüması suretıyle etküı sılahlara donuşturulebılecek olumcul, dogaya aykın yepyenı turlerın nasıl oluşturabılecegını ogrenecekler iirümeye hazırlanıyor! \r yaşam boyu tekerlekli iskemleye bağımlı olmak anlamına gek bir bölümü yakın bir gelecekte yürüyecek. ıkmcı omurkemığı arasınddh mınıkzede lekbıranlam veremezsınız Ne varh, Re 1995 yıhnda ata bınerken geçırdığı kaza <ı sınema oyuncusunun boynundan altı hıs ıt aracuığıyla gerçekleştırıyor Gelgelehm, ınmuyor ve 2002 yıhnda kutlayacağı ellınane destek veren ınsanlarla bırhkte kadeh 'eşeceğı konusunda bahse gmyor Işın asıl > goruşune katüıyor olmalan Yuzyulardır u sız bır durum olarak yaklaştılar Proteınieanak tanıyan oteh protemlenn gerı çevrıl'elenmış bır omurıhk sonuna dek oyle kalıraşürmacüar bu tür sorunlara çozum ger e aynı sorunu paylaşan oteh hastalar ayacağı hıç bdmmez Pıscatavvay'dekı Robert ra Black omunhk konusundah goruşlenından bır devrım yaşandığına dıkkat çehSchvrab merkezı sınır sıstemındeh gorun ayırdı Sağlıkh bır omurıhkte kunyasaüar ırıhğın zarar gormesı durumunda bu hmlar Ne var h, son yıilarda Schvvab gelışmeyı eng> Ucyen maddelen ethsız hlan antıkorlar uretetnn sağiadığı ıyüeşmeyı hızlandırmarun yoüannı araşünyorlar Omurüığın dışmdat çevresel (pe'en onancı yapılar sayesınde surekh olarak kendı kenduermı yenuıyorlar Salk Enstıtusu ve Mıamı hvvann hucrelermın uretılmesı ve bunlann omurüığın zarar goren bolgesıne yerleşürılmelenyle ı bır sınyalın kola gıtmemesını sağlayacak bır bıçımde, yenıden bağlanü kurup kurmayacağı koamıştır Oysa ortada bu konuda kaygı duymak ıçın pek bır neden yoktur Araşürmacılar artık sı•asallar ıçerdıklenne manıyorlar esh sağhğına donebıleceğı ınancımn "afah" olduğundan, omunhkzedelenmelerme tumdenbır şku duyarken, hmıierı olaya çok daha ıyımser yaklaşıyor u oluşturan buım adamlan 10 yıl ıçmde omunhkle ılgıh gızlenn su yuzune çıkanlacağına dıkkat gulanacak sağalüm yontemlennden çokbu yontemlenn en lyı sonuç verecek bıçımde nasıl uy n yıl ıçmde ahnan yol son 5000 yıhn çahşmalannı golgede bırakacak olçude Reeve ellıncı yaşını ıden bır tanesmı ayakta kuüayacağı olasıhğı bır hayh yuksek Yok edilmesi, olanaksız bakteri Büım adamlan ozunde yok edılmesı olanaksız bır bakteri turu buldular "Deınococcus Radıodurans" adı verılen bu bakteri ınsanlarda olumcul bır etkı yaratan ve camı çatlatan guçte bır ışınım mıktannda bıle yaşamını surdurebıliyor Uzmanlar Antarktıka'da morotesı ışınlann 100 yıl boyunca kavurdugu "olu" radıodurans sporlan buldular Ne var kı, bu sporlar bır besleme havuzuna konduklannda bakterılenn DNA'sının yenıden bıraraya geldıgıne ve çogaldıgına tanık olundu "Radıodurans" genlerı şarbon hastalıgma eklenebüırse bunlar ozunde yok edılmesı olanaksız bır rur şarbon yaratabüırler Bıyosılahçının gozuyle baküdıgında parlak bır gelecek bızı beklıyor Çogu bıyolojı uzmara bu rur silahlar konusunu ne agızlanna almak ıstemışler ne de akülanndan geçırmışlerdı Uzmanlar yıllarca bu rur sılahlann ışe yaramayacagını bu konuda kaygı duymanın yersız olacagını soyleyıp durdular 1945 yüındaük nukleer bombanın aulmasıyla bırhkte fızıkçüer masumıyetlerını yıtırdıler Yıne de 20 yuzyıl nukleer bombayla bırhkte yaşamını surdurdu ve bu donemde gerek ekonomı, gerekse büım alanında ınsanlan mutluluğa bogan dev adımlar atıldı Aynı şey onumuzdekı yuzyıl ıçm de geçerlı olabılır Yenı hastahklara karşı savunmamıza olanak tanıyan silahlar her geçen gun gehşıyor Aşüar ve bakterüere savaş açan ılaçlar gıderek daha etkıh sonuçlar verıyor Dahası, bulaşıcı hastalığa neden olan etmenlerm bırkaç sanıye ıçınde behrlenmesıne olanak tanıyan aygıtlann kısa bır sure sonra pıyasaya sunulması beklenıyor Bakteri ve vıruslere karşı en guçlu sılahımız her zaman akhmız olacak Teknolojı ne denh gehşmış olursa olsun, yıne de yaşamımızı mıkroplarla el ele surdurmek zorundayız 21 yuzyıl mıkrop avından tumden kazançh çıkmayabıhnz, ama yenık duşmeyecegımızden de emın olabıhrız 664/13