Katalog

SAGLIK: YARINLAI KANSER: Çözüm ne zaman? 10 yıl içinde çözüm zor ama başka umutlar var! asıl verem 19 yuzyıhn ılletı olarak bıkruyoısa, kanser de 20 yuzyüın en buyuk felaketı ınsarüarı dehşete duşuren sınsı ve haın bır guç olarak büınıyor Sonın kısa evrede en azından onumuzdekı on yü ıçınde kansere kesınlıkle bır "çozum' getırüemeyeceğı Gerçekte beyınden tutun da meme ve bağırsak kanserıne dek her kanser ruru kendme ozgu farklı ozellıkler taşıdığından bu soruna tek bır çozum yolu geürrrıek tum kanser hastalannı yenıden sağlıgına kavuşturacak tek bır üaç bulmak belkı de asla olası olmayacak Ama ıçımıze su serpen bır şey var Onumuzdekı on yü ıçınde up uzmanlan bırçok kanser turunun ılk evrelerınde saptanma sına olanak tanıyarak hastalığm üerlemesını engelleyecek donanıma sahıp olacaklar Da hası lııç kunse bu konuda kesın bır kestırımde bulunamasa bıle, onumuzdekı 25 yıl ıçın de yenı üaçlann tumunu olmasa da çoğu kanser turune çozum getırecegı yonunde umut N kanser son on yü ıçınde tumden gızemlı bır hastahk olmaktan çıkarak molekul duzenegı buyuk olçude aydınhğa kavuşturulmuş. bır hastalığa donuşru Soz konusu yenı goruş kanserın gelışme surecıne yon veren ve çok sayıda ınsanrn bu hastalüctan yaşamını yıtırmesıne engel olan yepyenı yontemlerın gekş nrümesıne de olanak tanıdı Gerçekten de klınüc deneyler konusunda her şeyın yolunda gıtmesı durumunda, meme kanserıne yakalanma rıskı çok yuksek olan kadınlar çok yakın bır gelecekte meme ucundan hucre or neklen veren bır aygıtla taramadan geçırüebüecekler Bu hucre orneklennden herhangı bırınde kansere yol açabüecek ük degışınımlerın belırtüerıne rastlanırsa onlara meme kanserı rıskını daha az olan meme kansennı engelleyıcı üaçlann da yakında pıyasaya su rulecegını belırtmekte yarar var Onumuzdekı beş yü ıçınde başka kan ser turlen ıçm de erken belırleme olandkları saglanacak Yakında yalnızca bu dışkı omeğı ura donuşmekte olan kalın bağırsak hucrelerının saptanmasına yeterlı olacak ve COX2 gıbı yenı üaçlar kanserın on aşamasındakı bu hucrelerın gelışmesının onune geçebüecek Onumuzdekı on yülık surenın sonunda basıt bu kan testı he kımlere çok sayıda kanser rurunun habercısı olabüecek belırtüer konusunda Lşık rutabüecek Ne var kı çok daha üerlemış kanserler ıçın bır sağaltım yontemı henuz ufukta gorunmuyor Yayümaya başlanuş ya da metastas yapan urların ustesınden gelınmesı ıçın onkolojı uzmanlannın ATDS sagalom yontemlerınden yola çüap farklı etküerı olan üaçlan harmanlamalan gerektığı su goturmez bır gerçek Bunun nedenı urun her bırı kendıne ozgu zararlan doguran farklı geneük değışınımler ıçeren genlerden oluşan karman çorman bır yapıya sahıp ol ması Kımı değışınımler hızlı buyumeyı koruklerken kımüen yanıbaşlarındakı kan damarlannın yenı füızlenen kücal damarlara do nuşmesıne, ya da kanser hucrelennın yenı urlar oluşturabüeceklerı kan akışına karıs,masına neden oluyor Gunun bırınde hucreyı habıs ura donuşme surecının her adımında yakalayabüecek üaçlar olacak Soz gelımı, akcığer kan serlı bır hasta gen sagaltınu goruyor ve enfeksıyona neden olmak yenne p53 genının kopyalannı taşıyan mınyatur araçlar ışlevı goren geneük değışıme uğratürmş nezle vıruslerını soluyor olabüır Brrçok kanser turunde degışınıme uğıamış olan bu genm ıyı kopyalan kunı kanser hucrelerının kendı yaşamlan nı yok etmelerıne yol açabüır P53 genının etküerı kanser hucrelennın yuzeyme üışıp b e denın buyume etmenlenne bır başka deyışle hucrelerın uremelenne olanak sağlayan ozel proteınlenne el koyma yeüsını yok ederek urlann gehşme surecını yavaşlatan anü korlarla desteklenebüır Ur yayüma ıçm gerekh değışmımlere ugramışsd gelecegın hekımı urun doku çevresındekı hucrelerm ışlevını yok etmek ve onu kuşatmak ıçın yararlandıgı enzımlenn yolunu kesen ağızdan aknan ve ' matra meta loproteınase' adıyla bümen yenı bır üaç turune başvurabüır Kanser hucrelennın rumunden ya da parçalanndan oluştunüan aşüann bedenm bagışıklık sıstemını devınıme geçırdıgı urlan tanıyarak yok etüklen şımdıden kanıüanmış durumda Oysa kı tum burüar daha beş yıl oncesıne dek yalnızca bır duş olmaktan oteye geçemıyordu Aynca bır bakıma zararlı etküen olmayan ve yenı kücal damarlann gelışmesını engelleyen büeşımler olarak bümen 'antıangı ogenıc' etmenler var Bu yenı üaç ruru urlann kendı kan saglayıcı sıstemlennı oluşturmadüdarı surece bırkaç yuz bın hucreden daha fazla gelışmedıklerı goruşune dayanıyor Ge lışmış urlann yok edümesı amacıyla kemoterapı üe bırlıkte uygıüdnması dusunulen bu üaçlann deney sonuçlannı herkes dort gozle bekhyor Geleceğe donuk bu senaryolann buyuk bır bolumu büım adamlannm benımsemeye başladüdarı ancak çoğu hastanm kuşkusuz kabul etmekte zorlanacagı bır gomş ten kaynaklanıyor Bu da bellı kanser turlermde hastanm yaşam boyu saŞalum gormesı gerektıgı goruşu Kansere savaş açüan ura en mantıklı tepkınm onu yok etmek olduguna mandıgımız bır yuzyüda boylesı bır şeyı du@şunmek hıç de kolay olmayabüır Ne var kı kanserı dızgınlenebılır bır hastalığa donuşturmek yuksek tansıyon ya da şeker hastalığınm sağaltümasmdan pek de farklı bır şey değü Amaç kanserı oyk etmek değü, bıreyın omrunu olabüdığınce uzatmak olmalıdır 21 yuzyüda tum kanser turlenne bır çozum genrüemeyeceğı belkı bır gerçek ama en azm dan kanserle yaşamayı oğrenebüınz Süpermen Omurilik zedelenmesi bir zc lirdi. Artık bu tür hastalarır C lanmamız ıçm elımızde somut nedenler var Bunun başkca nedenı de son gunlerde ınanümaz sayıda yenı ılacın urehlmekte olması Bu sayı oylesıne kabarık kı araşurmacılar tumunu denemeye olanak bulamayacaklanndan kaygı duyuyorlar Kanser üaçlan uretımınde yaşanan bu sevındırıcı patlama kanserın depresyon ya da kırlı havadan değü de genlerdekı bozukluklardan kaynaklandığını savunan bu yuzyılın en buyuk büımsel goruşunun ortaya atılmasıyla bırlıkte ortaya çıktı Her ur en az ıkı ama kımı zaman daha çok kez genetık değışımıne ugrayan yataızca tek bır bozuk hucre den kaynaklanıyor Bu değışınımler hucrenın çügın bır tempoyla kopyalanmasına, bu nedenle de yenı dokunun oluşmasına olanak tanıyan denetımı yıtırmesıne neden oluyor hristopher Reeve nın boynunda lenmeyı goremezsmız gorsemz b eve bu kuçuk yaranın her zaman • dan bu yana "Superman ' fümıyle tanıdığıı setımyor ve solunumunu buyuk olçude oz Reeve yaşammn sonuna dekboyle kalma cı yaş gununde ayağa kaltp son bırkaç yt tokuşturmayı tasarhyor Reeve bu tasansın ılgınç yonu kımı cıddı hıhm adamlannm < uzmanlar omurıhk zedelenmelenne onulrr rın yolu kesılerek onanmın engellendığı, g dığı, hasarh bolgeye yara dokusunun set ç mak zorundaydı Ne varh on yuı aşkm bı tırmeye çahşıyorlar 2002yıhna gehndığınc ğa kalkamasalar da, daha sonrat yularda VVbodJohnson Tıp Okulu sınırbıhm uzman mız ve omunhk hastalıklannm ıyıleşme oh yor Cizemli olmaktan çıktı Bu goruşun ortaya atümasıyla bırlıkte 664/12 1988 yıhnda Zunh Unıversıtesı'nder nurde tek ışlevı gehşmeyı engellemek olan hucre gehşımını duzenleyen smırlan behrk yasallar zarar vermenm dışında pek bır şe rek onanmın meydana gelmesme olanak t Bu arada başka büım adamlan da Jbı rıferık) sınırler, neyse h, Schvvann hucreleı Unıversıtesı Felç Sağaltımı Projesı büım aa ügüı deneyler uzennde çahşıyorlar Gehşmekte olan sınırlenn, bacağa ç, nusu büım adamlannm oldum olası kafalaı nır uçlannm onlan doğrudan ahcüara yonı Kımı büım adamlan zarara uğramış c çozum getmlmesmın uzun yülar alabüeceç lyımser bır yaklaşım ıçınde olan ve çerek şu anda sorunun zarar goren omurn gulanacağı olduğunu behrtıyorlar Bu konı ayakta kutlamayabüır, ama daha sonrakı y 0